Effecten van hoogfrequente neuromusculaire elektrostimulatie met externe gewichten bij patiënten met chronisch obstructief longlijden met zeer ernstige klachten van kortademigheid en disfunctie van spieren van de onderste extremiteit: een pilot effecten studie.

Chronic obstructive pulmonary disease (chronisch obstructief longlijden, COPD)
is wereldwijd een belangrijke en groeiende oorzaak van morbiditeit en
mortaliteit (1). Ondanks een optimale medicamenteuze behandeling van de
luchtwegobstructie zijn kortademigheid, een vermindering van het
inspanningsvermogen, vermoeidheid en een afgenomen ziekte-specifieke kwaliteit
van leven (KvL) de meest gerapporteerde problemen (2). COPD is een
longaandoening met belangrijke manifestaties buiten de longen die kunnen
bijdragen aan de ernst van de problemen (3). Deze manifestaties worden ook
systemische effecten van COPD genoemd en omvatten onder andere een abnormaal
verlies van spiermassa en een afgenomen skelet spierfunctie (4). Patiënten met
COPD worden gekarakteriseerd door een verlies van maximale spierkracht en een
afgenomen uithoudingsvermogen van de musculus quadriceps femoris (5-7). Er is
een relatie aangetoond tussen een afgenomen perifere spierkracht en depletie
van spiermassa met een afgenomen inspanningstolerantie bij patiënten met COPD,
onafhankelijk van de mate van de luchtwegobstructie (8, 9). Spierkrachtverlies
van de musculus quadriceps femoris (4-koppige voorste dijbeenspier) draagt voor
een belangrijk gedeelte bij aan de afgenomen inspanningsactiviteiten,
toegenomen gebruik van gezondheidszorgvoorzieningen en mortaliteit bij COPD
(9-11). Spierzwakte van de beenspieren is meer aangetoond in de onderste
ledematen bij patiënten met COPD (12), welke leidt tot een neerwaartse spiraal
van deconditionering. Kortademigheid leidt tot een zittende leefstijl en een
deconditionering van de spieren die zorgen voor de voortbeweging, en dus tot
een verdere inactiviteit (13).

Internationale richtlijnen bevelen longrevalidatie aan voor patiënten met COPD
ter vermindering van de symptomen, verbetering van de KvL en in een toename van
fysieke en emotionele participatie in dagelijkse activiteiten (14, 15).
Training van het fysieke inspanningsvermogen, waaronder uithoudings- en
krachttraining, maken een belangrijk deel uit van de longrevalidatie bij
patiënten met COPD (16, 17). In meerdere studies is aangetoond dat
conventionele trainingsmethodes de inspanningstolerantie, perifere spierkracht
en de KvL verbetert bij patiënten met COPD (18, 19). Helaas is niet iedere COPD
patiënt in staat om de fysieke training, die meestal bestaat uit training op

de loopband of de fietsergometer, te volbrengen als gevolg van uitgesproken
inspanningsgerelateerde kortademigheid (20, 21). Daardoor stoppen COPD
patiënten met een hoge mate van kortademigheid met fysiek te trainen. Dit
resulteert in een afgenomen spierfunctie van de musculus quadriceps femoris,
die een belangrijke bijdrage levert aan het inspanningsvermogen.
Uithoudingstrainingen op de fietsergometer en/of op de loopband veroorzaken een
hoge metabole belasting op het cardiopulmonale systeem, vergezeld gaande met
hoge sensaties van kortademigheid (22). Daarom lijkt het aannemelijk om nieuwe
behandelmodaliteiten aan de longrevalidatie toe te voegen, zoals transcutane
neuromusculaire elektrostimulatie (NMES) (23). Bij NMES worden elektrodes op de
huid van de benen bevestigd die verbonden zijn met een elektrische stimulator.
De patiënt kan zelf de spieren trainen door de stroom op te voeren. Van NMES
bij patiënten met COPD zijn positieve effecten aangetoond op de
skeletspierfunctie, inspanningstolerantie en KvL (24). Ook is er aangetoond dat
hoog frequente NMES (75 Herz) even effectief is als krachttraining bij ernstig
kortademige personen met COPD en spierzwakte bij het versterken van de
quadriceps spieren en kan daarom een goed alternatief zijn in deze specifieke
groep patiënten (25). De patiënten voeren zelf de stroom op tijdens de
interventie, omdat iedereen een andere tolerantiegrens heeft. Nu willen we met
deze studie kijken of we middels externe gewichten de tolerantiegrens kunnen
verhogen. De doelstelling van deze studie is het bepalen of externe gewichten
invloed hebben op de intensiteit van NMES en de mogelijke gevolgen op de
metabole processen en de spieractiviteit bij patiënten met COPD.

De doelstelling van deze studie is het bepalen of externe gewichten invloed
hebben op de intensiteit van NMES en de mogelijke gevolgen op de metabole
processen en de spieractiviteit bij patiënten met COPD.

Het betreft een pilot studie met cross over design.

Er zal NMES toegepast worden bij de patiënt met en zonder toevoeging van externe gewichten, deze externe gewichten zullen aan de enkels worden bevestigd. Dit zal eenmaal zonder gewichten worden uitgevoerd en eenmaal met 2,5kg en 5,0kg worden uitgevoerd. De spieren worden geprikkeld met een frequentie van 75 Herz en een pulsduur van 400 microseconden. De intensiteit wordt door de patiënt tot aan de tolerantiegrens opgevoerd. De patiënten worden verbaal gemotiveerd om de intensiteit zo veel mogelijk te verhogen. Tijdens de NMES worden de metabole belasting en de spieractivatie gemeten. De metabole belasting wordt gemeten door middel van een mobiele oxycon. De spieractiviteit zal worden gemonitord middels een EMG meting. Deze metingen zullen zowel bij aanvang gemeten worden als op het einde van de behandeling. Tijdens het afnemen van de testen is het noodzakelijk dat de interventie nog gaande is.

Er zijn geen risico's voor de deelnemers.