EMDR bij zwangeren met Fear of Childbirth

Bij 7,5% van de zwangere vrouwen is er sprake van een pathologische angst voor
de bevalling: Fear of Childbirth (FoC). Bij deze vrouwen is de angst voor de
bevalling dermate groot dat zij zwangerschap in het geheel vermijden, een
(gewenste) zwangerschap afbreken, of een primaire sectio eisen. FoC is
geassocieerd met een hogere kans op vroeggeboorte of een spoedsectio, een
zesmaal hogere kans op het krijgen van een posttraumatische stressstoornis na
de bevalling en mogelijk een langere duur van de bevalling.
Enkele studies tonen een positief effect van individuele psychotherapie,
psycho-educatie en aanleren van relaxatietechnieken in groepsverband. Voor
specifieke fobieën in het algemeen is cognitieve gedragstherapie met exposure
(in vivo) de aangewezen behandeling. Onderzoek laat zien dat Eye Movement
Desensitization and reprocessing (EMDR) ook een effectieve behandeling kan zijn
voor specifieke fobieën, waaruit we herleiden dat dit mogelijk ook voor FoC
geldt. Voor sommige fobieën, waaronder FoC, kan het daarnaast praktisch gezien
bijzonder lastig zijn de gebruikelijke exposure in vivo toe te passen.

De centrale vraagstelling van deze studie is of EMDR een geschikte behandeling
is voor zwangeren met FoC. De daaruit volgende hypothesen zijn dat er bij de
nametingen ten opzichte van de voormeting 1) binnen de behandelgroep voor FoC
een afname is van de ernst van de FoC-klachten en 2) in de behandelgroep ten
opzichte van de care-as-usual groep minder ernstige FoC-klachten zijn, minder
sectios en daarmee lagere zorgkosten, en een positievere bevallingservaring. De
laatste hypothese is 3) dat het volgen van EMDR niet tot meer obstetrische
complicaties leidt, met name vroeggeboorte. Doordat de hypothesen antwoord
geven op zowel effectiviteit als veiligheid kan daarmee onze centrale
vraagstelling worden beantwoord.

De procedure van deze randomised controlled trial(RCT) is als volgt. Bij een
zwangerschapsduur van circa 8-20 weken vindt screening plaats onder alle
zwangeren. Wanneer daarbij de somscore op de WDEQ-A *85 is wordt FoC
vastgesteld, en wordt de zwangere uitgenodigd voor een klinisch interview.
Indien er geen exclusiecriteria worden aangetoond vindt er randomisatie plaats
naar 2 groepen:
* de behandelgroep. Aan deze vrouwen wordt tijdens de zwangerschap, kort na het
stellen van de diagnose, EMDR aangeboden (maximaal 3 sessies van 90 minuten)
naast de standaard zwangerschapsbegeleiding.
* de controlegroep. Deze vrouwen krijgen de standaard zwangerschapsbegeleiding.

In beide groepen zullen zich 60 deelnemers bevinden. Er vinden maximaal zes
behandelsessies plaats, waarna het post-treatment antepartum meetmoment
plaatsvindt (T1). Twee tot drie maanden postpartum vindt het post-treatment
postpartum meetmoment plaats (T2). De effectbeoordelaars van T1 en T2 zijn
geblindeerd voor de groepsindeling.

Van de deelnemers wordt minimaal gevraagd vrijblijvend éénmalig een korte
vragenlijst op papier in te vullen tijdens hun eerste bezoek aan de polikliniek
verloskunde of de verloskundigepraktijk. Voor het grootste deel van de vrouwen
(degenen die onder de afkapwaarde op de WDEQ-A scoren) blijft het hierbij. De
vragenlijst betreft vragen over psychisch welbevinden. De afname vindt echter
plaats tijdens een eerste polibezoek waarin in het kader van het
behandelcontact al een uitgebreide anamnese wordt afgenomen. Hierdoor sluit de
vragenlijst aan bij het karakter van het bezoek. Tussentijds de vragenlijst
afbreken of besluiten deze niet in te leveren is mogelijk. Gegevens worden
geanonimiseerd
Wanneer er boven de cut-off waarde gescoord wordt op deze eerste vragenlijst
veranderd de belasting in 2 klinische interviews, en randomisatie naar of
maximaal 3 EMDR sessies met een vragenlijst, of enkele een wekelijkse
vragenlijst. Na de bevalling zal dan nog een eenmalige schriftelijke
vragenlijst worden afgenomen.
Er zijn geen risico*s bekend van EMDR.