Validatie van farmacokinetiek assays voor de bepaling van nivolumab en pembrolizumab concentraties, en hun bezetting van de receptor Programmed death-1 (PD-1) op T cellen .

Programmed cell death protein-1 (PD-1) is een transmembraan immuun checkpoint
molecuul welke tot expressie wordt gebracht op T-cellen en pro-B cellen. PD-1
vervult verscheidene anti-inflammatoire functies, zoals de promotie van
apoptose van antigeen-specifieke T-cellen en verhindering van activatie van
T-cellen. PD-1 bind twee liganden: PD-L1 en PD-L2. PD-L1 in het bijzonder komt
vaak tot overexpressie op veel tumortypen. Anti-PD-1 monoklonale antilichamen
zijn in staat om de binding van PD-1 met zijn liganden te verhinderen, en
daardoor te voorkomen dat het immuunsysteem geinhibeerd wordt.
Anti-PD-1/PD-L1 immunotherapie is op moment één van de meest effectieve
immunotherapieën voor verscheidene soorten kanker, zoals niet-kleincellige
longkanker, niercelcarcinoom en melanoom. Op moment wordt onderzocht naar
voorspellende en prognostische biomarkers. Biomarkers in het perifere bloed
welke gemeten worden tijdens routinetests, zoals het aantal lymfocyten, kunnen
mogelijk helpen bij de bepaling of een patiënt baat kan hebben bij de
behandeling, maar zijn niet specifiek genoeg. Eén biomarker welke veel aandacht
heeft gekregen is de immunologische biomarker PD-L1. PD-L1 expressie is
geassocieerd met betere respons op PD-1/PD-L1 behandeling. Hoe voorspellend
deze biomarker is, verschild per tumortype. PD-L1 status heeft een betere
voorspellende waarde voor melanoompatiënten dan patiënten met niet-kleincellige
long carcinoom. Andere markers, zoals T-cel infiltratie, T-cel receptor
clonaliteit, en somatische mutatielast worden op moment ook onderzocht als
markers.
Geen enkele marker is in zijn eentje in staat om te voorspellen of patiënten
baat hebben bij de PD-1/PD-L1 behandeling. Bijvoorbeeld: negatieve PD-L1
kleuring betekent niet dat patiënten niet op de behandeling reageren.
Combinaties van verscheidene markers zijn nodig om juist die patiënten te
selecteren die reageren op de behandeling. Mogelijke individuele biomarkers
zijn serum vrij en gebonden geneesmiddel concentraties. Na toediening bind een
groot gedeelte van het monoklonale antilichaam aan de target receptoren op de
T-cel. Deze bevinden zich voornamelijk in het perifere weefsel en daardoor zal
een groot gedeelte van het anti-PD-1 antilichaam niet aan de tumor
infiltrerende lymfocyten binden. Het is nog niet bekend of het juist die tumor
infiltrerende lymfocyten zijn, of de T cellen in het perifere weefsel die het
meest bijdragen aan tumorcel vernietiging. Deze kennis is gebrekkig doordat er
geen goed beschreven en gevalideerde assays zijn om anti PD-1 antilichamen te
meten, en omdat er gebrek is aan goed beschreven farmacokinetiek- en
farmacokinetiek/farmacodynamiek modellen.
Om de farmacokinetiek en farmacodynamiek van anti-pd-1 antilichamen beter te
beschrijven, zijn gevalideerde assays nodig die in staat zijn om routinematig
serum concentraties te meten. In ons lab zijn een enzym-linked immuno sorbent
assay (ELISA) ontwikkeld om nivolumab en pembrolizumab te meten met commercieel
verkrijgbare producten. Hiervoor worden platen eerst gecoat met PD-1, gevolgd
door incubatie van de serum samples. Gedurende deze stap bind het antilichaam
aan PD-1. Tijdens de wasstap worden alle andere antilichamen verwijderd van de
plaat. Vervolgens worden de wells geïncubeerd met anti-humaan IgG4
antilichamen, welke geconjugeerd zijn aan horseradish peroxidase. Tijdens de
laatste stap worden de wells geïncubeerd in* enhanced chemiluminescence
reagent* welke luminol bevat. Horseradish peroxidase katalyseert de oxidatie
van luminol in een product dat licht produceert. Dit signaal wordt gemeten met
een ELISA plate reader. Door het sample te vergelijken met een standaard curve
kan de concentratie van het antilichaam worden uitgerekend.

Het hoofddoel van deze studie is om de ELISAs en Flow Cytometry assay verder te
ontwikkelen en te valideren met patientbloed (groep A) en restmateriaal (groep
B). Bovendien kunnen andere assays ontwikkelt en gevalideerd worden,
bijvoorbeeld een Liquid chromatography-mass spectrometry methode.

Groep A: Patienten die behandeld worden met nivolumab of pembrolizumab, zullen
worden gevraagd om bloed af te staan.
De patienten zullen worden gevraagd bloed af te staan gedurende maximaal 8
kuren. In overleg met patient wordt bepaald hoe vaak (max 128ml), pre dose en
aan het einde van de toediening.

Groep B: patienten die vanwege een klinisch geindiceerde procedure materiaal
afstaan (zoals bijv ascites of pleuravocht), worden gevraagd een fractie van
dit materiaal te doneren voor dit onderzoek. Tevens wordt er 8ml bloed
afgenomen bij deze patienten.

Groep A: Patienten die behandeld worden met nivolumab of pembrolizumab, zullen
worden gevraagd om bloed af te staan tijdens de behandeling.
Hoeveel en wanneer wordt gedaan in overleg met de patient:
-Pre infuus wordt gedaan uit de toedieningsvenflon
-Einde infuus. Hiervoor dient de pt extra geprikt te worden.
-max 128 ml gedurende 8 kuren.

Groep B:Patienten die een procedure ondergaan waar biologisch materiaal wordt
afgestaan (vb: ascites) wordt gevraagd een deel van dit restmateriaal te
doneren voor dit onderzoek. hier zijn geen extra risico's aan verbonden. Wel
wordt 1 extra bloedafname gevraagd (8ml).



Patienten hoeven niet langer te blijven of extra naar het ziekenhuis te komen
voor deze studie. Risico is laag: er is kans op een blauwe plek op plaats waar
bloedafname is gedaan.