In vitro werking van klinisch gebruikte antiplaatjesmedicatie in patiënten met metabole dysfunctie geassocieerde vetleverziekte

Metabole dysfunctie geassocieerde vetleverziekte (MAFLD) is de meestvoorkomende
oorzaak van leverziekte wereldwijd, met een geschatte prevalentie van 9-36.9%
in de algemene populatie (1). MAFLD wordt beschouwd als de hepatische
manifestatie van het metabool syndroom, een syndroom gekenmerkt door
hypertensie, hoge serumglucosewaarden, een overschot aan lichaamsvet rondom de
taille en abnormale cholesterol- of triglyceridelevels. De term MAFLD omvat een
spectrum van pathologische entiteiten, variërend van de goedaardige
aanwezigheid van steatosis hepatis, tot de chronische inflammatoire aandoening
non-alcoholische steatohepatitis, uiteindelijk leidend tot cirrose.
De rol van MAFLD als een bijkomende risicofactor voor cardiovasculaire
aandoeningen is lang bediscussieerd. Recent onderzoek heeft echter een
duidelijke relatie tussen de twee aandoeningen gevonden, los van de associatie
tussen MAFLD en andere traditionele risicofactoren voor cardiovasculaire
aandoeningen, zoals diabetes type 2 en obesitas. Een meta-analyse met 34.043
volwassenen heeft laten zien dat patiënten met MAFLD een hogere kans hebben op
zowel dodelijke als niet-dodelijke cardiovasculaire events (OR 1.64, 95%CI
1.26-2.13) vergeleken met patiënten zonder MAFLD. Ook werd in dat onderzoek een
hoger risico op cardiovasculaire events gezien naarmate patiënten een
"ernstigere" vorm van MAFLD hadden (OR 2.58, 95%CI 1.78-3.75)(2).
Huidige therapieën om MAFLD en/of leverfibrose als gevolg hiervan te genezen of
voorkómen zijn insufficiënt, en de huidige interventiestrategieën zijn met name
gefocust op het verlagen van cardiovasculair risico. Deze interventies bestaan
met name uit lipide-verlagende middelen, antidiabetische medicamenten en
antihypertensiva (3). De rol voor trombocytenaggregatieremmers binnen primaire
cardiovasculaire preventie blijft controversieel, met naast de mogelijke
voordelen ook een verhoogd risico op bloedingen (4). Steeds meer onderzoeken
ondersteunen echter de notie dat trombocytenaggregatieremmers wel degelijk een
rol zou moeten spelen in primaire cardiovasculaire preventie in hoog-risico
casus, zoals bijvoorbeeld bij patiënten met diabetes type 2 en MAFLD, mits het
risico op bloeding laag is (5-7).
Hoewel trombocytenaggregatieremmers dus mogelijk wel geïndiceerd zouden zijn
voor patiënten met MAFLD, en deze zelfs geassocieerd zijn met een lager risico
op progressie tot vergevorderde fibrose, is er nog weinig bekend over de
werkzaamheid van deze middelen binnen deze patiëntengroep. Chronische
leverziekten, zoals onder andere MAFLD, gaan gepaard met complexe veranderingen
in het hemostatische systeem, zoals een verminderde hoeveelheid
stollingsfactoren en verminderde fibrinolyse, maar ook een trombocytopenie en
een veranderde trombocytenfunctie (10,11). Er is tot op heden echter nog weinig
tot geen onderzoek gedaan naar het effect van deze hemostatische veranderingen
op de werkzaamheid van trombocytenaggregatieremmers, en huidige richtlijnen
rondom het gebruik van deze middelen houden geen rekening met de veranderde
hemostase in deze patiëntengroep. Het doel van dit onderzoek is daarom om de in
vitro werkzaamheid van klinisch gebruikte trombocytenaggregatieremmers te
evalueren in het bloed van deze specifieke patiënten.

1. Ong JP, Younossi ZM. Epidemiology and Natural History of NAFLD and NASH.
Clin Liver Dis. 2007;11(1):1-16.
2. Targher G, Byrne CD, Lonardo A, Zoppini G, Barbui C. Non-alcoholic fatty
liver disease and risk of incident cardiovascular disease: A meta-analysis. J
Hepatol. 2016;65(3):589-600.
3. Tana C, Ballestri S, Ricci F, Di Vincenzo A, Ticinesi A, Gallina S, et al.
Cardiovascular risk in non-alcoholic fatty liver disease: Mechanisms and
therapeutic implications. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(17):1-19.
4. Zheng SL, Roddick AJ. Association of Aspirin Use for Primary Prevention
with Cardiovascular Events and Bleeding Events: A Systematic Review and
Meta-analysis. JAMA - J Am Med Assoc. 2019;321(3):277-87.
5. Aimo A, De Caterina R. Aspirin for primary prevention of cardiovascular
disease: Advice for a decisional strategy based on risk stratification. Anatol
J Cardiol. 2020 Jan;23(2):70-8.
6. Niederseer D, Wernly B, Aigner E, Stickel F, Datz C. NAFLD and
Cardiovascular Diseases: Epidemiological, Mechanistic and Therapeutic
Considerations. J Clin Med. 2021;10(3):467.
7. Liu M, Zhuang X, Chen X, Zhang S, Yang D, Zhong X, et al. Antiplatelet
strategy in primary and secondary prevention of cardiovascular disease in
patients with type 2 diabetes mellitus: A perspective from the guideline
appraisal. J Diabetes Investig. 2021;12(1):99-108.
8. Schwarzkopf K, Bojunga J, Rüschenbaum S, Martinez Y, Mücke MM, Seeger F, et
al. Use of Antiplatelet Agents Is Inversely Associated With Liver Fibrosis in
Patients With Cardiovascular Disease. Hepatol Commun. 2018;2(12):1601-9.
9. Simon TG, Henson J, Osganian S, Masia R, Chan AT, Chung RT, et al. Daily
Aspirin Use Associated With Reduced Risk For Fibrosis Progression In Patients
With Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Clin Gastroenterol Hepatol.
2019;17(13):2776-2784.e4.
10. Lisman T, Leebeek FWG, De Groot PG. Haemostatic abnormalities in patients
with liver disease. J Hepatol. 2002;37(2):280-7.
11. Lisman T, Porte RJ. Platelet function in patients with cirrhosis. J
Hepatol. 2012;56(4):993-4.

Het doel van het onderzoek is om een schatting van de trombocytenfunctie te
verkrijgen na in vitro toevoeging van klinisch gebruikte
trombocytenaggregatieremmers aan het bloed van patiënten met verschillende
stadia van MAFLD, vergeleken met het bloed van deelnemers zonder onderliggende
leverziekte.

Dit is een prospectieve cross-sectionele studie. Patiënten met verschillende
stadia van MAFLD met of zonder diabetes mellitus type 2 zullen worden
geïncludeerd bij visite aan een polikliniek van of tijdens een opname in het
UMCG. Daarnaast worden tevens gezonde vrijwilligers geïncludeerd.

Er zijn geen te verwachten (serieuze) ongewenste voorvallen geassocieerd met
deelname aan deze studie. Minimale hematoomvorming of gevoeligheid van de
plaats van venapunctie kan voorkomen. De hoeveelheid bloed afgenomen voor het
onderzoek (27mL) is op geen enkele manier schadelijk voor de deelnemer.