Plasma biomarkers voor de ziekte van Alzheimer toegepast op de geheugenpoli

De ziekte van Alzheimer (AD) is een van de grootste uitdagingen in de
gezondheidszorg van deze eeuw. In Nederland lijden naar schatting >270.000
personen aan dementie, meestal het type AD. Dit aantal zal blijven stijgen, tot
meer dan een half miljoen in 2040. Er is nog geen genezing voor AD en de zorg
is gericht op het laatste stadium van deze ziekte, met een verminderde
kwaliteit van leven tot gevolg.

Onderzoek heeft uitgewezen dat AD zich in de loop van 20 tot 30 jaar
ontwikkelt. Er worden preventieve strategieën ontwikkeld om de progressie naar
AD te vertragen of te stoppen. Dit biedt mogelijkheden tot behandeling en
preventie.

Bij patiënten zijn cognitieve klachten echter meestal minstens 1,5 jaar vóór de
diagnose van AD aanwezig. En gewoonlijk wordt de diagnose in het ziekenhuis
gesteld met behulp van neuropsychologische testbatterijen en diagnostische
hulpmiddelen (zoals MRI, CSF of PET). Dit resulteert in vertraging en dure
zorg. Om de zorgkosten te verlagen moet de diagnostische koers worden
aangepast. Als gevolg hiervan is er een dringende behoefte aan laag-invasieve
en betaalbare technieken.

Er zijn bloedbiomarkers (BB) ontwikkeld die vroege pathofysiologische
veranderingen van AD kunnen detecteren. Pathologisch, extracellulair amyloïde
beta (Abeta) en intracellulair Tau zijn de kenmerken in de hersenen van
AD-patiënten. Personen met deze pathologische veranderingen lopen een verhoogd
risico om dementie te ontwikkelen. Om deze reden is het belangrijk deze
biomarkers te onderzoeken. Kunnen bloedbiomarkers worden gebruikt in het
diagnostisch proces ?

Onlangs is Amyblood 4-plex ontwikkeld, een AD-bloedtest. Dit is een volledig
geautomatiseerd single molecule array (Simoa) digitaal immunoassay panel
bedoeld voor de kwantitatieve meting van amyloid-beta-40 (Aβ40),
amyloid-beta-42 (Aβ42), Glial Fibrillary Acidic Protein (GFAP) en Neurofilament
Light (NfL). Samen met P-tau181, zijn deze markers de meest veelbelovende
AD-bloedbiomarkers. Tot nu toe zijn deze markers alleen onderzocht in tertiaire
centra en zijn ze nog niet in gebruik in Perifere Geheugenpoli's.

Deze metingen zijn laag invasief en betaalbaar om patiënten vooraf te screenen.
We veronderstellen dat als deze methode wordt geïmplementeerd in de vroege
diagnostische fase, er minder individuen zullen worden doorgestuurd naar
geheugenklinieken. Dit leidt uiteindelijk tot minder invasieve en/of dure
testen en tot vroeg diagnostiek.

Het doel van het onderzoek is om te kijken of het bloedonderzoek betrouwbaar
ingezet kan worden als dit afgezet wordt tegen de klinische diagnose
(agreement). Mogelijk kan dit een bijdrage leveren om AD-patiënten in een
vroege fase te herkennen. Dit leidt zou kunnen leiden tot lagere zorgkosten,
biedt mogelijkheden voor vroege diagnose en uiteindelijk voor vroegtijdige
behandeling (cure en care) en preventie.

Het doel van het onderzoek is om te kijken of het bloedonderzoek betrouwbaar
ingezet kan worden, als dit afgezet word tegen de klinische diagnose
(agreement). Mogelijk kan dit een bijdrage leveren om AD-patiënten in een
vroege fase te herkennen. Dit leidt zou kunnen leiden tot lagere zorgkosten,
biedt mogelijkheden voor vroege diagnose en uiteindelijk voor vroegtijdige
behandeling (cure en care) en preventie.

Het is een prospectief onderzoek. Zie hiervoor protocol.

Is eerder beschreven, zie ook protocol.