Dynamiek van het stresssysteem in jeugdtrauma-gerelateerde depressie

Jeugdtrauma geeft gedurende het hele leven meer risico op depressie.
Jeugdtrauma komt in verschillende vormen voor. Kortgezegd zijn er aan de ene
kant situaties die er niet hadden moeten zijn maar er wel waren, zoals misbruik
en mishandeling. Aan de andere kant zijn er situaties die er niet (voldoende)
waren: het gaat dan om behoeften die onvervuld zijn gebleven, doordat er sprake
was van verwaarlozing. Beide soorten trauma kunnen zeer ontwrichtend zijn,
zowel in de jeugd als gedurende het volwassen leven van een persoon. Ongeveer 1
op de 4 patiënten met een depressie heeft een jeugdtrauma meegemaakt. Depressie
is een veel voorkomende aandoening waarbij somberheid en niet meer kunnen
genieten op de voorgrond staat. Patiënten met jeugdtrauma krijgen doorgaans
ernstigere depressies op jongere leeftijd die lastig te behandelen zijn. Eerder
onderzoek toont aan dat een aangetaste functionaliteit van het stresssysteem,
en specifiek de dynamiek daarvan, een rol zou kunnen spelen in
jeugdtrauma-gerelateerde depressie. Echter, het is nog onbekend hoe de
functionaliteit van het stresssysteem precies is aangetast en welke factoren
gerelateerd zijn aan de doorgaans ernstigere vorm van depressie met
jeugdtrauma. Wij verwachten dat de dynamiek van het stresssysteem is aangedaan
in mensen met een jeugdtrauma-gerelateerde depressie en dat dit centraal staat
in de kwetsbaarheid van deze patiënten.

Het primaire doel is om te onderzoeken of de dynamiek van het stresssysteem,
geïnduceerd door stress, is aangedaan in patiënten met een
jeugdtrauma-gerelateerde depressie in vergelijking met depressieve patiënten
zonder jeugdtrauma en gezonde mensen. Het secundaire doel is om te onderzoeken
hoe de dynamiek van het stresssysteem in het lab vertaald kan worden naar
stress in het dagelijks leven.

Deze studie is een gerandomiseerde cross-over studie met twee experimentele
condities (een stress conditie en een placebo-stress conditie, waar ten minste
twee weken tussen zit).

Proefpersonen zullen een stresstest (de Trier Social Stress Test; TSST) en een placebo-stress test (placebo-TSST) ondergaan.

Het risico wordt als matig ingeschat. Proefpersonen zullen een aantal
vragenlijsten moeten invullen wat eventueel als een last kan worden gezien.
Echter, onderzoek toont aan dat deze last laag is, ook voor vragenlijsten
gerelateerd aan bijvoorbeeld jeugdtrauma, en dat proefpersonen deelname als
positief en voordelig ervaren.
De stresstest is gevalideerd en gestandaardiseerd en wordt gebruikt om milde
psychosociale stress bij proefpersonen op te wekken. Dit wordt gedaan in een
laboratoriumsetting zonder bekende langdurige negatieve effecten, ook in
combinatie met MRI en in patiënten met psychiatrische stoornissen (bijv.
schizofrenie, bipolaire stoornis, en depressie).
In de MRI scanner worden proefpersonen blootgesteld aan een magneetveld voor
minder dan anderhalf uur per keer. Dit is niet gevaarlijk en brengt geen risico
met zich mee zolang er geen metalen objecten aanwezig zijn, aangezien deze heet
en gemagnetiseerd kunnen worden. Daarom zullen alle proefpersonen van te voren
hier goed geïnformeerd over worden en wordt er nagegaan dat er geen metaal in
of op het lichaam aanwezig is.
De tijd die doorgebracht wordt in het laboratorium wordt beperkt tot vier uur
per bezoek en proefpersonen hebben voldoende tijd om te rusten en vragen te
stellen en zullen gecompenseerd worden voor hun tijd.
Proefpersonen zullen gedurende de bezoeken aan het Spinoza Centrum vijf keer
per bezoek speeksel afgeven (in totaal 10 keer). Dit doen proefpersonen zelf
d.m.v. het kauwen op een watje gedurende 1 minuut. Geschreven instructies zijn
vooraf met de proefpersoon gedeeld en de onderzoeker is aanwezig indien er
verdere hulp nodig is.
Apparaten die gebruikt worden voor het meten van de dagelijkste
stressreactiviteit (zowel psychologische alsfysiologische tools) zijn veilig en
belemmeren proefpersonen niet tot nauwelijks in hun dagelijkse activiteiten.