Een gecontroleerd humaan pneumokokken dragerschap model

Infectie met Streptococcus pneumoniae (de pneumokok) is meestal asymptomatisch,
maar kan ook leiden tot pneumokokkenziekte. Pneumokokkenziekte kan mild
verlopen, zoals oorontsteking, maar ook ernstig, bv. longontsteking,
hersenvliesontsteking en sepsis. Er zijn wel vaccins beschikbaar die beschermen
tegen ernstige pneumokokkenziekte, maar deze beschermen niet tegen alle
pneumokokken typen en zijn ook minder goed in staat om infectie te voorkomen.
Daardoor is invasieve pneumokokkenziekte wereldwijd nog steeds een groot
probleem, vooral onder jonge kinderen en ouderen. Nieuwe vaccins die brede en
effectieve bescherming bieden tegen infectie met de pneumokok zijn dan ook hard
nodig. Door de Liverpool School of Tropical Medicine (LSTM) is een
experimenteel humaan pneumokokken dragerschap model ontwikkeld. Dit model wordt
gebruikt om nieuwe strategieën voor de behandeling of het voorkomen van
pneumokokken infecties te onderzoeken en om inzicht te krijgen in de interactie
tussen de mens en de ziekteverwekker en de afweerrespons. Het onderzoeken van
deze aspecten in een andere populatie kan nieuwe inzichten geven door
bijvoorbeeld mogelijke verschillen in circulerende pneumokokken stammen en de
opgebouwde immuniteit. Daarnaast wordt hiermee ook de capaciteit vergroot om
nieuwe vaccins te testen. Om deze redenen willen we dit model implementeren in
het Radboudumc Nijmegen, waar expertise met betrekking tot gecontroleerde
humane infectiestudies, pneumokokken onderzoek, mucosale afweer en
vaccinonderzoek worden gecombineerd. De huidige studie heeft als doel om het
gecontroleerde pneumokokken infectie model op te zetten bij gezonde, in
Nederland wonende volwassenen, op basis van de toedieningsdosis die op dit
moment in Engeland wordt gebruikt en veilig is bevonden.

Primaire doel:
- Het opzetten van een gecontroleerd humaan infectie model met S. pneumoniae in
gezonde, in Nederland wonende volwassenen.

Secundaire doelen:
- het bepalen van het aantal en de ernst van bijwerkingen van inoculatie en/of
infectie met S. pneumoniae.
- het bepalen van de duur van infectie en de hoeveelheid bacteriën in
neusspoelingsmonsters na inoculatie met S. pneumoniae
- Het onderzoeken van de S. pneumoniae specifieke IgM, IgA en IgG
antilichaamresponsen in serum en neusvocht van vrijwilligers na inoculatie met
S. pneumoniae

Interventie studie

S. pneumoniae stam BHN418 zal bij deelnemers worden toegediend in de neus. Dit is een penicilline-gevoelige serotype 6B stam die oorspronkelijk is geisoleerd uit de neus van een gezonde drager. Dezelfde stam is ook gebruikt in eerdere gecontroleerde humane pneumokokken infectie studies uitgevoerd door het LSTM, waarbij meer dan 1100 vrijwilligers zonder veiligheid/ernstige gezondheidseffecten zijn geinoculeerd. Na toediening zullen de deelnemers opgevolgd worden en worden bloed- en neussamples afgenomen gedurende een periode van 28 dagen. Na afloop dienen deelnemers een antibiotica kuur te nemen om de infectie te klaren, tenzij er geen bacteriën zijn gedetecteerd op zowel 14 als 28±3 dagen na de toediening.

In de meeste gevallen verloopt nasopharyngeale infectie met S. pneumoniae
zonder symptomen, maar deelnemers van deze studie lopen het risico pneumokokken
ziekte te ontwikkelen. Echter, zijn er geen gevallen van ernstige
pneumokokkenziekte geweest bij de meer dan 1100 mensen die tot nu toe
geinoculeerd zijn geweest met dezelfde stam bij studies uitgevoerd in
Liverpool. We verwachten daarom dat de kans op het ontwikkelen van
pneumokokkenziekte zeer minimaal is. Om de risico's zo klein mogelijk te
houden, voeren we deze studie uit bij gezonde volwassenen en worden deelnemers
intensief gevolgd om bijwerkingen snel te detecteren indien deze zich voordoen.
De dosis en stam die in deze studie getest wordt is eerder getest en veilig
bevonden door het LSTM. In het geval een deelnemer symptomen of ziekte
ontwikkeld dat veroorzaakt wordt door de pneumokok, dan kan dit effectief met
antibiotica worden behandeld. Deelnemers kunnen daarnaast ongemakken ervaren
tijdens de studie door de afname van bloed en neus-samples. De studie betreft
in totaal 7 bezoeken aan het zienhuis, met daarin 1x toediening van de bacterie
in de neus, 6x een bloedafname, 6x een neusspoeling, 6x neusvocht, 4x
neusswabs, 1x keelwat. Daarnaast dient de deelnemer gedurende de studie
meerdere keren een korte vragenlijst in te vullen over de eventuele symptomen
en 5x zelf neusvocht afnamen. Afhankelijk van de uitkomst van infectie moeten
deelnemers mogelijk een antibioticakuur volgen om de infectie te klaren, vanaf
dag 28±3 na toediening van de pneumokok.