Hoe kunnen suïcides aan het spoor in Nederland vaker voorkomen worden? Een verdiepend onderzoek naar de risicolocaties, antecedenten en persoonlijke risicofactoren.

Elk jaar overlijden gemiddeld 200 Nederlanders door suïcide via de trein of de
metro. Zelfdoding aan het spoor heeft een grote maatschappelijke impact. Naast
de overledene en diens nabestaanden zijn ook treinbestuurders, conducteurs, de
spoorwegpolitie en andere toevallige omstanders en getuigen slachtoffer van
deze ingrijpende gebeurtenis. Zorgelijk is dat er een oververtegenwoordiging
van deze gewelddadige methode is onder jongeren (9% van de slachtoffers in
Nederland is jonger dan 20 jaar). Preventieve maatregelen op risicolocaties,
zoals hekken, schrikverlichting en borden van 113 Zelfmoordpreventie, hebben
vermoedelijk bijgedragen aan een 10% daling in 2018, die behouden bleef in
2019. Naast de fysieke maatregelen aan het spoor worden suïcides ook voorkomen
door het opleiden van personeel, betere ketensamenwerking en beïnvloeding van
de maatschappij door o.a. publiekscampagnes. Om deze vormen van preventie goed
te organiseren is het belangrijk om meer inzicht te krijgen in de
omstandigheden, voorafgaande gebeurtenissen en persoonlijke risicofactoren die
tot de zelfdoding hebben geleid.

Identificeren van risicolocaties, antecedenten en persoonlijke risicofactoren
van trein suïcides om tot aanvullende preventieve maatregelen te komen.

Vraagstellingen
* Wat zijn belangrijke kenmerken van locaties aan het spoor in Nederland waar
mensen om het leven zijn gekomen door zelfdoding?
* Welke patronen zijn aan te wijzen in de voorbereidingen, gedragingen,
uitingen of signalen in de levens van slachtoffers van zelfdoding aan het spoor
in Nederland?
* Welke risicofactoren spelen een rol bij personen die door zelfdoding aan het
spoor in Nederland om het leven zijn gekomen? Zijn daarbij verschillen tussen
jongeren en volwassenen, of mannen en vrouwen?
* Wat zijn kansrijke maatregelen om suïcides aan het spoor in Nederland te
voorkomen?

Observationele studie, mixed methods. Nabestaanden van een slachtoffer van
zelfdoding met de trein worden geworven via NS Nazorg en
nabestaandenorganisaties. Zij krijgen een semigestructureerd interview,
bestaande uit twee gedeelten: (1) een reconstructie van de laatste periode bij
leven en de omstandigheden rondom overlijden (2) een gedeelte om risicofactoren
te onderzoeken, rekening houdend met de leeftijd van de persoon die door
zelfdoding is overleden. Informatie uit de interviews wordt aangevuld met
rapportages van NS/ProRail om inzichten in risicolocaties, omstandigheden en
aanloop naar de trein suïcide te vergroten.

De deelnemers worden voorafgaand aan het interview gescreend op suïcidale
ideatie en symptomen van complexe rouw, en de huisarts wordt geïnformeerd over
de deelname aan het onderzoek. Nabestaanden ervaarden het in een eerdere
psychologische autopsie studie (Mérelle et al, 2020) als positief om aan de
interviewers te vertellen over het leven van hun kind dat door zelfdoding is
overleden. Positieve ervaringen met de psychologische autopsie methode worden
ook in andere studies genoemd zoals emotionele steun, betekenis kunnen geven
aan de suïcide en een doel vinden door altruïstische deelname. Het interview
bestaat uit een open gedeelte (reconstructie) en gestandaardiseerd gedeelte
(screening van risicofactoren) en duurt 1,5 tot 2,5 uur. Er zal een pauze
worden aangeboden

Nabestaanden hebben een hoger risico op suïcidale gedachten en zullen nog bezig
zijn met het verwerken van het verlies van hun overleden kind of partner. Door
deze rouwverwerking en eventuele psychische problemen kan het interview
belastend voor hen zijn. Alle deelnemers krijgen daarom een follow-up
belcontact met de onderzoeker om te horen hoe het met ze gaat. Deelnemers met
een behoefte aan nazorg worden doorverwezen naar de huisarts en actief gevolgd
tot vervolgzorg is gerealiseerd. De onderzoekers ontvangen over hun
werkzaamheden supervisie van een Klinisch Psycholoog van de
hulpverleningsafdeling van 113.