YOUth babycohort kaderprotocol

De kindertijd (inclusief de pubertijd) wordt gekenmerkt door grote
veranderingen in de opbouw en het functioneren van de hersenen, welke gepaard
gaan met biologische en psychologische veranderingen. Hierdoor is de gehele
kindertijd een uiterst gevoelige periode voor het ontstaan van gedrags-,
psychologische, en psychiatrische ontwikkelingsproblemen. Dergelijke
ontwikkelingsproblemen blijken enorme gevolgen te hebben: psychiatrische
stoornissen zijn de belangrijkste oorzaak van ziekte bij kinderen in de
westerse wereld - 23% van alle totale hoeveelheid gezondheidsverlies
(uitgedrukt in DALY*s) in kinderen tussen de 0 en 14 jaar oud zijn toe te
schrijven aan psychiatrische stoornissen. Daarnaast vertonen ook kinderen
zonder ernstige ontwikkelingsstoornissen in deze periode van hun leven vaak
probleemgedrag. Dit gedrag kan sterk ontregelend zijn, zowel op persoonlijk
vlak als voor het gezin en de samenleving. We weten nog niet hoe biologische,
kind-specifieke en omgevingsfactoren gezamenlijk gedrag en het ontstaan van
gedragsproblemen beïnvloeden. Een centrale vraag is hoe gedragsontwikkeling en
problemen daarin samenhangen met veranderingen in de hersenontwikkeling. Tot op
heden zijn er amper longitudinale studies beschikbaar die zich gericht hebben
op de structurele en functionele veranderingen in de hersenen en de daarmee
samenhangende cognitieve processen tijdens de kinder- en pubertijd. De huidige
kennis over de oorzaken van probleemgedrag in de jeugd berust vooral op studies
met een cross-sectionele opzet of met een vergelijking tussen kinderen met
afwijkend gedrag en een controle groep. Daarom zijn wij voornemens een
longitudinale cohortstudie met herhaalde metingen op te zetten. Met een
dergelijke opzet worden determinanten (biologische, kind-specifieke, en
omgevingsfactoren), de neurocognitieve ontwikkeling (hersenontwikkeling en
cognitieve ontwikkeling), en ontwikkelingen in gedrag (uitkomst) gemeten in hun
natuurlijke volgorde, waardoor dit type design minder gevoelig is voor
informatie en selectie-bias.

Het YOUth cohort richt zich op de neurocognitieve ontwikkeling (hersen- en
cognitieve ontwikkeling) die ten grondslag ligt aan twee belangrijke aspecten
van specifieke gedragsontwikkeling: sociale vaardigheden (*social competence*)
en controle over het eigen gedrag (*behavioral control*). Al vroeg in de
ontwikkeling worden afwijkingen in social competence en behavioral control
zowel geassocieerd met probleemgedrag als met psychiatrische problematiek. Deze
cohort studie richt zich op een breed spectrum van psychosociale ontwikkeling,
variërend van een probleemloze ontwikkeling, tot afwijkend gedrag en
psychiatrische stoornissen.
Met het voorgestelde longitudinale onderzoek zoals beschreven in dit
kaderprotocol wordt niet alleen beoogd om meer wetenschappelijk inzicht te
krijgen in de samenhang van de ontwikkeling van hersenen en gedrag, maar ook om
aanbevelingen te kunnen doen aan beleidmakers die zich bezig houden met
probleemgedrag van kinderen. De bevindingen van ons onderzoeksvoorstel kunnen
de leidraad vormen voor beleidsplannen met betrekking tot het voortijdig
herkennen van kinderen met een aanleg voor probleemgedrag, en het ontwikkelen
van preventieve maatregelen. Adviezen op basis van deze cohort studie zullen
dus van groot belang zijn voor beleid dat zich richt op een kwetsbare groep: de
jeugd.

Het doel van deze cohort studie is te verklaren waarom sommige kinderen
probleemloos opgroeien, terwijl andere kinderen problemen ontwikkelen.
Onderzocht wordt hoe neurocognitieve ontwikkeling de associatie medieert tussen
enerzijds biologische, kind-specifieke en omgevingsfactoren, en anderzijds
specifieke gedragsontwikkeling en algemeen functioneren van kinderen.

Een prospectieve longitudinale cohort studie in de algemene populatie met
herhaalde metingen tijdens de zwangerschap en na de geboorte bij 4-7 maanden,
9-12 maanden, 2-5 jaar, en 5-8 jaar.

Voor de ouders zal de belasting bij deelname bestaan uit het invullen van een
verzameling vragenlijsten (ongeveer 60-120 minuten per meetronde), het afnemen
van bloed en wangslijmvliesmonsters (alleen bij inclusie), en een IQ-test
(eenmalig). De deelname van de moeders zal daarnaast ook bestaan uit twee 3D
echo*s tijdens de zwangerschap en een plukje haar bij 30-weken zwangerschap.
Voor de kinderen zal de belasting bij elke meetronde bestaan uit het afnemen
van EEG/ERP, gedrags- en cognitieve taken, een observatie van ouder-kind
interactie, en afname van wangslijmvliesmonsters. Vanaf de leeftijd van 2-5
jaar wordt er ieder meetmoment een plukje haar van het kind verzameld.
Navelstrengbloed wordt bij de geboorte afgenomen. Een IQ-test wordt bij de
laatste meetronde afgenomen.
Bij elk van deze onderdelen zijn de risico*s verwaarloosbaar.