Family Based Treatment: Effecten en Ervaringen van Thuisbehandeling (FEET)

Vanuit maatschappelijk perspectief is het onderwerp eetstoornissen de laatste
jaren een veelbesproken thema op allerlei niveaus in onze samenleving. Anorexia
is de mentale stoornis met het hoogste stervingspercentage; 5 tot 10% van de
cliënten overlijdt aan deze ernstige ziekte. Er is de laatste jaren een toename
zichtbaar in de prevalentie eetstoornissen onder jongeren en de wachtlijsten
bij de specialistische eetstoorniscentra voor (klinische) behandeling nemen
eveneens toe. Vanuit het landelijk orgaan Ketenaanpak EETstoornissen (K-EET)
zijn meerdere knelpunten gesignaleerd in de zorg voor eetstoornissen,
waaronder: onvoldoende mogelijkheden voor gecombineerde behandeling bij
comorbiditeit (waardoor zorg versnipperd raakt en niet op elkaar aansluit), te
weinig mogelijkheid tot afschalen na klinische opname, professionals voelen
zich niet altijd toegerust om de *ingewikkelde* problematiek van eetstoornissen
te behandelen, onvoldoende toepassing van de zorgstandaard, te weinig
behandelen conform de meest recente kennis én het behandelaanbod gezinsgerichte
therapie (waaronder Family Based Treatment (FBT)) loopt in omvang achter. De
uitdaging binnen de GGZ, die tegelijkertijd vanuit K-EET gesignaleerd wordt als
één van de knelpunten, is hoe de zorgstandaard zo goed mogelijk uit te voeren
bij kinderen en jongeren met eetstoornissen en voor hen een geïntegreerd
zorgplan en effectieve behandeling op maat te bieden. In voorliggend
onderzoeksprotocol staat een onderzoeksopzet beschreven die hierin voorziet.

De primaire vraag bij dit onderzoek is: hoe is het gewichtsverloop tijdens de
FBT behandeling bij de jongeren met een eetstoornis? De secundaire
doelstellingen gaan over het verloop van bredere eetstoornissymptomatologie en
angst- en stemmingsklachten. Daarnaast hoe de behandeling wordt ervaren door
jeugdigen, ouders en behandelaren, zowel tijdens als na de behandeling en welke
veranderingen binnen de gezinsrelaties er plaatsvinden.

Om de effectiviteit van de FBT-interventie te kunnen beoordelen, hebben we een
mixed-method-strategie ontworpen die uit twee elementen bestaat: een
single-case design en een kwalitatief onderzoek. Voor beide onderdelen zijn
verschillende doelstellingen geformuleerd.

Interventie (indien van toepassing): Binnen FBT wordt het gezin als essentieel component van de behandeling gezien. FBT is erop gericht om families, die vanwege de eetstoornis vaak een verstoord functioneren kennen opnieuw te empoweren, waarbij de ouder als co-therapeut een actieve en positieve rol speelt in de behandeling. FBT omvat drie fasen. De adolescent wordt in de eerste fase gezien als iemand die geen controle heeft over zijn of haar eigen gedrag, want het is juist de eetstoornis die controle heeft over de adolescent. Aan het begin van een FBT-behandeling leren ouders de regie te nemen in het eten en aankomen van de jeugdigen. Wanneer er voldoende gewichtsherstel bereikt is, wordt in de tweede fase de regie weer geleidelijk aan de jeugdige overgedragen.

Er zijn geen risico's bekend die samenhangen met het volgen van een
FBT-behandeling. De belasting voor deelname aan het onderzoek is tot een
minimum beperkt en bestaan uit het regelmatig afnemen van korte vragenlijsten
en enkele interviews.