Het vergelijken van de effecten van een hoog verzadigd vet dieet en een hoog fructose dieet op de insulinegevoeligheid

De lever is een belangrijk orgaan in ons lichaam en speelt onder andere een
belangrijke rol bij de vet- en suikerstofwisseling in het lichaam. Een
verstoring van de vet- en suikerstofwisseling in de lever leidt tot ophoping
van vet in de lever en verlaagt de insulinegevoeligheid. Hoe gevoeliger het
lichaam voor insuline is, hoe beter de bloedsuiker geregeld kan worden. Een
lage insulinegevoeligheid zorgt dus voor een slechtere bloedsuiker regulatie.
Er is echter nog weinig bekend over hoe opstapeling van vet in de lever
bijdraagt aan slechtere insulinegevoeligheid in de mens.

Eerder onderzoek dat door ons is uitgevoerd heeft uitgewezen dat specifiek de
ophoping van verzadigd vet in de lever samen gaat met een slechtere
insulinegevoeligheid. Daarnaast weten we dat de aanmaak van nieuwe vetten in de
lever uit bijvoorbeeld suikers specifiek het verzadigd vet in de lever
verhoogt. Deze vetaanmaak in de lever gaat daarnaast ook gepaard met een
slechtere insulinegevoeligheid. Tot nu toe is het onbekend of nou het verzadigd
vet in de lever of specifiek het proces van nieuwe vetaanmaak de belangrijkste
boosdoener is voor de insulinegevoeligheid. Dit willen we gaan onderzoeken door
twee verschillende diëten te gebruiken.

Voeding kan de nieuwe aanmaak van vetten uit suikers en de hoeveelheid
verzadigd vet in de lever beïnvloeden. Een dieet met veel verzadigd vet kan op
een directe manier de hoeveelheid verzadigd vet in de lever verhogen.
Voorbeelden van producten met relatief veel verzadigd vet zijn: gehaktballen,
biefstuk, snacks, roomboter, volvette kaas, boterkoekjes, melkchocolade. Een
dieet met veel fructose, fruitsuiker, verhoogt het proces van aanmaak van
nieuwe (verzadigde) vetten in de lever. Zo kan dit dieet dus indirect het
verzadigd vet in de lever verhogen en de insulinegevoeligheid verlagen.
Mogelijk zijn er ook nog andere negatieve effecten van nieuwe vet aanmaak op de
insulinegevoeligheid. Voorbeelden van producten met relatief veel fructose
zijn: Fruitsappen, frisdranken, snoep, jam, siroop, gezoete ontbijtgranen.

Primair doel:
Het bepalen van het effect van een 4-weeks verzadigd vet (SFA)-rijk dieet
vergeleken met een 4-weeks fructose-rijk dieet op de leverinsulinegevoeligheid
(bepaald door insuline-gestimuleerde onderdrukking van de endogene
glucoseproductie).

Secundaire doelstellingen:
- Het bepalen van het effect van een 4-weeks hoog SFA dieet in vergelijking met
een 4-weeks hoog fructose dieet op de SFA fractie in de lever.
- Het effect bepalen van een 4-weeks hoog SFA dieet vergeleken met een 4-weeks
hoog fructose dieet op de novo lipogenese

Exploratieve doelstelling:
- Het bepalen van het effect van een 4-weeks hoog SFA dieet in vergelijking met
een 4-weeks hoog fructose dieet op de slaapstofwisseling (SMR) en het
nachtelijk substraatmetabolisme (RER, vet- en koolhydraatoxidatie)

Dit is een gerandomiseerde interventiestudie waarbij de effecten van een
4-weeks hoog SFA-dieet en een 4-weeks hoog fructose-dieet op de
leverinsulinegevoeligheid worden vergeleken bij 14 mannen en vrouwen met
overgewicht/obesitas.
Vrijwilligers die worden geïncludeerd zullen de universiteit bezoeken voor 14
bezoeken:
- één algemeen screeningsbezoek incl. MRI scan,
- voor elk van de twee studieperiodes vier korte bezoeken om lichaamsgewicht te
bepalen en te bespreken hoe het volgen van het dieet gaat.
- voor elk van de twee periodes een MRI scan aan het begin en aan het eind
waarbij levervetsamenstelling en gehalte gemeten wordt.
- voor elk van de twee periodes een nachtelijk bezoek waarbij de novo
lipogenese en nachtelijke substraat oxidatie gemeten wordt
- voor elk van de twee periodes een 24-uurs bezoek waarbij de
insulinegevoeligheid gemeten wordt
- één follow-up bezoek 4 weken na het einde van het laatste dieet.
Het 4 weken durende SFA-dieet en het 4 weken durende fructose-dieet zullen
willekeurig worden gevolgd, afgewisseld door (ten minste) een 6 weken durende
wash-out periode.

De deelnemers volgen 4 weken een dieet met veel verzadigd vet en 4 weken een dieet met veel fructose. Voorbeelden van producten die deel uitmaken van het dieet met een hoog verzadigd vetgehalte zijn: Rood vlees, belegen 48+ kaas, boter, roomboterkoekjes, volvette zuivelproducten, melkchocolade Voorbeelden van producten die deel uitmaken van een fructose-rijk dieet zijn: Vruchtensappen, frisdranken, snoep, jam, siroop, gezoete ontbijtgranen, koekjes. Het verzadigd vet dieet zal hoog zijn in vetten (40-50 En% vs. 20-30 En% in het fructose dieet) en zal voor ongeveer 20En% bestaan uit verzadigd vet (vs. 5En% in het fructose dieet). Het fructose dieet zal hoog zijn in koolhydraten (60-70 En% vs. 35-45 En% in het SFA dieet) en zal voor ongeveer 20En% bestaan uit fructose (vs. 5En% in het SFA dieet).

De risico's van de uitgevoerde metingen en het fysieke ongemak zijn gering; de
risico's in verband met de metingen zijn gering vanwege de duidelijke
exclusiecriteria ter beperking van de risico's en de ervaren onderzoekers die
deze metingen uitvoeren. De inname van isotopisch gelabeld water is volkomen
veilig en niet-toxisch bij een verrijking met lichaamswater tot 20 mol%. De
voorgeschreven diëten zullen uitsluitend bestaan uit commercieel verkrijgbare
voedingsproducten en de inname van deze producten wordt derhalve als veilig
beschouwd. Bovendien zijn de effecten van het dieet bij de mens snel omkeerbaar
en nadat de proefpersonen de twee onderdelen hebben uitgevoerd, zullen zij tips
en recepten ontvangen om terug te keren naar een gezonder dieet. Na twee weken
zullen ze telefonisch gecontacteerd worden om te voortgang te bespreken en na 4
weken vindt er een laatste bezoek plaats waarbij gekeken wordt of de
bloedwaarden in orde zijn, het gewicht niet toegenomen is en een gezonder
voedingspatroon aangehouden wordt. In het geval van een blijvende ongezonde
voeding zullen andere ondersteuningsmogelijkheden met deelnemers worden
besproken.