Rijgeschiktheid en risicobereidheid in de ziekte van Huntington

De ziekte van Huntington (HD) is een autosomaal dominante neurodegeneratieve
aandoening die gekenmerkt wordt door een drie-eenheid van symptomen: motor,
cognitief en gedragsmatig. Deze symptomen veroorzaken geleidelijk een
significante achteruitgang in het vermogen tot het uitvoeren van
(instrumentele) algemene dagelijkse levensverrichtingen ((i)ADL) . De
cognitieve, motor en visuele functies die nodig zijn voor een adequate
uitvoering van de procedurele handelingen die noodzakelijk zijn voor het
besturen van een motorvoertuig laten ook een progressieve achteruitgang zien
bij mensen met HD. Mensen met HD lopen een groter risico om hun eigen
rijvaardigheid en -geschiktheid te overschatten als gevolg van een verminderde
mate van inzicht. Het verminderde inzicht kan ook al voorkomen bij
presymptomatische gendragers die nog jaren van de klinische diagnose verwijderd
zijn. Het overschatten van de mate van rijgeschiktheid zou kunnen leiden tot
gevaarlijke situaties in het verkeer voor de HD patiënten en hun omgeving.

Met behulp van klassieke neuropsychologische tests die correleren met
rijgeschiktheid willen wij een drietal cognitieve profielen voor
rijgeschiktheid bij mensen met de ziekte van Huntington vaststellen: 1)
rijgeschikt, 2) niet meer rijgeschikt en 3) dubieus. Voor de patiënten die in
de dubieuze categorie vallen is additioneel onderzoek nodig om een oordeel te
vellen over hun rijgeschiktheid. In deze situaties kan een onderzoek in een
rijsimulator, die de procedurele rijvaardigheid toetst, samen met de gegevens
van het neuropsychologisch onderzoek opheldering verschaffen. Als wij in staat
zijn om een betrouwbaar oordeel te vellen over de rijgeschiktheid van HD
patiënten op basis van neuropsychologisch onderzoek, aangevuld mijn een
rijsimulator, dan kunnen rijtesten op de weg gerichter worden ingezet. Met als
gevolg dat de beoordeling van de rijgeschiktheid sneller, veiliger en meer
kosteneffectief wordt.

Wij willen een drietal cognitieve profielen vaststellen voor de rijgeschiktheid
van patiënten met HD; 1) rijgeschikt, 2) niet meer rijgeschikt en 3) dubieus.
Deze profielen zullen worden vastgesteld door klassieke neuropsychologische
tests die correleren met rijgeschiktheid, aangevuld met tests die specifiek op
rijgeschiktheid zijn gericht en rijsimulator tests.

Een cohort studie van HD patiënten samen met een cohort van gezonde controle
proefpersonen.

Het onderzoek is opgebouwd uit vier onderdelen: 1) Een neuropsychologisch
onderzoek, 2) Een aantal ritten in een rijsimulator en 3) rijtest op de weg.
Onderdelen 1 en 2 zullen op een testdag plaatsvinden in het Universitair
Medisch Centrum Groningen (UMCG). Deze testdag zal ongeveer 4 uur duren
(exclusief pauzes, die de deelnemers zelf kunnen aangeven). De rijtest op de
weg zal, op een andere dag, plaatsvinden bij het voor de deelnemer
dichtstbijzijnde kantoor van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR).
De rijtest duurt maximaal 1 uur. Na afloop van de rijtest zullen de deelnemers
van de examinator feedback krijgen over hun prestatie. De uitslag van deze
rijtest heeft geen invloed op het rijbewijs van de deelnemer.

Bij de neuropsychologische test in de rijsimulator bestaat een kleine kans op
zogenaamde *simulatorziekte*, wat vergelijkbaar is met wagenziekte. Mocht dit
zich voordoen dan is een korte pauze vaak voldoende om het vervelende gevoel te
doen verdwijnen. Deelname aan het onderzoek betekent voor de deelnemers een
gedegen onderzoek van de rijgeschiktheid met daaraan verbonden een vrijblijvend
individueel advies over uw rijgeschiktheid.