Beheersbaarheidsinschatting bij de ziekte van Parkinson: rol van dopamine

De ziekte van Parkinson (PD) is de op één na meest voorkomende
neurodegeneratieve aandoening en wordt gekenmerkt door motorische, cognitieve
en affectieve stoornissen die verband houden met pathologie van het dopaminerge
systeem. Geschat wordt dat tot 50% van de PD-patiënten op enig moment tijdens
de ziekte aan depressie lijdt. Er is gesuggereerd dat de depressieve symptomen
voortkomen uit onaangepast leren over de gevolgen die beslissingen hebben voor
de directe omgeving. Aangeleerde hulpeloosheid is inderdaad voorgesteld als een
model van depressie waarvan is aangetoond dat het schattingen omvat van hoeveel
controle iemand heeft over de omgeving. Dopamine kan optreden als
scheidsrechter tussen besluitvormingswijzen waarbij stimulus-responsassociaties
worden gevormd door ofwel passief (toeschouwer) te observeren of door actief de
omgeving te verkennen (actor). Een gebrek aan endogeen dopamine zou patiënten
dus kunnen vooroordelen in de passieve besluitvormingsmodus, waardoor ze hun
omgeving ten onrechte als oncontroleerbaar ervaren. In deze studie onderzoeken
we de impact die LDOPA heeft op hoe PD-patiënten de beheersbaarheid van
beslissingen inschatten.

Deze studie heeft tot doel de relatie tussen subjectieve beheersbaarheid en
dopamine bij PD-patiënten op te helderen. We veronderstellen dat lagere niveaus
van dopamine gerelateerd zullen zijn aan lagere schattingen van
beheersbaarheid. Met behulp van fMRI zullen we de neurale correlaten van
verschillen in controleerbaarheid onderzoeken. We veronderstellen een verschil
in subcorticale BOLD-reacties bij het tegenkomen van voorspellingsfouten
tijdens de besluitvormingsmodus van de actor als een functie van dopaminerge
innervatie. Dopaminerge innervatie zal worden gemanipuleerd door patiënten met
en zonder L-DOPA te meten.

In dit onderzoek zal een ontwerp met herhaalde metingen binnen proefpersonen
worden gebruikt. PD-patiënten worden twee keer getest, (1) op hun reguliere
L-DOPA-medicatie, (2) op hun reguliere L-DOPA-medicatie.

Deelnemers zullen twee identieke studiesessies bijwonen met en zonder
medicatie. Deelnemers zullen een reeks vragenlijsten invullen, structurele en
functionele MRI waar de hoofdtaak zal worden voltooid, uit scannertaken om
onafhankelijk het associatieve leer- en werkgeheugencapaciteit te meten. Tremor
worden gemeten tijdens de functionele MRI. Er is geen risico voor de patiënten
met betrekking tot de toediening van L-DOPA, aangezien dit hun normale dosis
zal zijn. Potentieel ongemak kan worden geassocieerd met de sessie zonder
medicatie, vergelijkbare L-DOPA-ontwenningsontwerpen bij PD-patiënten zijn
goedgekeurd en veilig uitgevoerd. Deelname aan dit onderzoek gaat gepaard met
minimale belasting en risico. Het onderzoek kan alleen worden uitgevoerd met
deze patiëntengroep vanwege het unieke ziekteprofiel van verminderde
dopaminerge innervatie.