Handfunctie beperkingen in systemische sclerose: Uitkomsten, mechanismes en beleving. De HANDSOME studie

Bijna 90% van de patiënten met systemische sclerose (SSc) ervaart een beperking
van de handfunctie, wat leidt tot een verminderd dagelijks functioneren en
verminderde arbeidsparticipatie. Een belangrijke oorzaak van verminderde
handfunctie zijn contracturen van de hand, die bij de helft van de patiënten
worden gemeld. Contracturen komen vaker voor bij patiënten met diffuse cutane
systemische sclerose (dcSSc) en in de dominante hand, en gaan gepaard met
anti-topoisomerase I (ATA)-positiviteit. Slechts enkele onderzoeken
onderzochten beeldvormingstechnieken in SSc-handen. Verdikking van de A1-pully
van buigpezen en buigpezen werd bij 29 patiënten in verband gebracht met hand
beperking en er werden calcificaties van zacht weefsel waargenomen bij de
aangetaste pezen, maar dit is niet in meer detail onderzocht. Bovendien lieten
echografie en MRI subklinische synovitis of tendinitis en erosies zien, die ook
zouden kunnen bijdragen aan een verminderde handfunctie. Shear
wave-elastografie (SWE), een nieuwe beeldvormingsmodaliteit, is onderzocht in
SSc-huid en spieren, maar er zijn geen onderzoeken gedaan naar handpezen.
Bovendien is er in geen enkel onderzoek onderzoek gedaan naar tenosynoviale
veranderingen en onderliggende biologische mechanismen, vooral niet in
samenhang met beeldvorming of functionele testen. Dit laat artsen *in het
ongewisse* over het diagnostisch onderzoek en effectief management. De huidige
behandeling van handsymptomen omvat oefeningen, spalken en soms
immunosuppressieve therapieën. Het is echter niet bekend welke behandeling
toepasbaar is voor welke patiënt en de werkzaamheid van immunosuppressiva is
niet in onderzoeken bevestigd. Omdat een verminderde handfunctie bij SSc een
enorme impact heeft op de kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren, is
er een grote onvervulde behoefte aan effectieve behandelingen. Met de
beschikbaarheid van nieuwe beeldvormingsmodaliteiten, biomarkers en
laboratoriumtechnieken ontstaan **er mogelijkheden om dit probleem aan te
pakken.

Hoofddoel:
Bepaling van risicofactoren voor verminderde handfunctie bij patiënten met
systemische sclerose (SSc) met vroege ziekte, zeer vroege ziekte en
vastgestelde handstoornissen (contracturen) na 2 jaar follow-up

Secundaire doelstelling(en):
- Identificeren van onderliggende mechanismen die leiden tot verminderde
handfunctie en contracturen bij patiënten met VEDOSS (zeer vroege diagnose van
systemische sclerose) en SSc met en zonder contracturen en in verschillende
subgroepen van ziekten om toekomstig onderzoek naar nieuwe doelen voor
gepersonaliseerde behandeling bij deze heterogene ziekte te begeleiden .
A. Onderzoek naar de verschillen in serumbiomarkers voor ontsteking,
vasculopathie en fibrose in relatie tot handfunctiestoornissen en
contracturen en beelvorming.
B. Identificeer subgroepen op basis van klinische, immunologische en
beeldvormende kenmerken.
- Validatie van de Nederlandse PASTUL-vragenlijst en beoordeling van het
voordeel van zelfbeoordeling van de huid in relatie tot handfunctiestoornissen
- Normaalwaarden definiëren voor elastografie van de pezen in de hand

Dit is een longitudinaal observationeel multicenter onderzoek bij patiënten met
VEDOSS en SSc die gezien worden op de polikliniek van de afdeling Reumatologie
& Klinische Immunologie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU), St
Antonius ziekenhuis Nieuwegein, UMC Groningen (UMCG) Leiden UMC ( LUMC),
Radboud UMC, of **Royal Free Hospital (RFH) Londen. Patiënten zullen gedurende
2 jaar gevolgd worden. Gezonde controles worden eenmalig gezien.

Er zijn vier studiebezoeken voor patiënten; bij start, 6 maanden, 12 maanden en
24 maanden. Tijdens de bezoeken worden deelnemers gezien door een
arts-onderzoeker of onderzoeksverpleegkundige die de handfunctie metingen en
huidscore doet (40 minuten), aansluitend vindt de echo en elastografie plaats
(40 minuten) en wordt bloed afgenomen (15 minuten). Bij de eerste studievisite
zal een MRI van de handen gemaakt worden bij deelnemers uit het UMC Utrecht.
Dit zal ongeveer 45 minuten duren. De studiebezoeken zullen, indien gewenst, zo
veel mogelijk gecombineerd worden met reguliere controles, zodat reistijd
beperkt blijft. Deelnemers krijgen een uitnodiging voor een online vragenlijst
(20 minuten) die ze rondom de studiebezoeken kunnen invullen, op een locatie en
tijd die het beste schikt.
Deelname aan dit onderzoek brengt geen significante risico*s met zich mee. Er
wordt geen experimentele behandeling gegeven en beeldvorming (echo, MRI) geeft
geen stralingsbelasting. Er zal vier keer bloedafname via een venapunctie
plaatsvinden, waarbij 10ml bloed afgenomen wordt. Ter vergelijking: bij
bloeddonatie op de bloedbank wordt in een keer 500ml bloed afgenomen.
Bloedafname kan tijdens de afname soms pijnlijk zijn.

Voor de gezonde controles is er 1 studiebezoek. Tijdens de bezoeken worden
deelnemers gezien door een arts-onderzoeker die elastografie metingen doet met
een echo apparaat. Dit is niet invasief, niet schadelijk en er zijn geen
risico's aan verbonden. Het studiebezoek duurt ongeveer 15 minuten.