Het primaire doel van deze fase 0-studie is het beoordelen van de variabiliteit van mitochondriale functiemetingen bij gezonde vrijwilligers en PD-patiënten.
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Bewegingsstoornissen (incl. parkinsonisme)
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Karakteriseren van de dagelijkse, intra-individuele en inter-individuele
variabiliteit van de mitochondriale functie in de hersenen gemeten met 31-P MRS
van beginnende Parkinson patienten, laat beginnende Parkinson-patiënten,
Parkinson-patiënten met een GBA-mutatie en gezonde vrijwilligers.
Secundaire uitkomstmaten
Karakteriseren van de dagelijkse, intra-individuele en inter-individuele
variabiliteit van de mitochondriale functie gemeten in perifere mononucleaire
bloedcellen of volbloed van beginnende Parkinson-patiënten, late
Parkinson-patiënten, GBA-mutatie Parkinson-patiënten en gezonde vrijwilligers.
Karakteriseren van de dagelijkse, intra-individuele en inter-individuele
variabiliteit van circulerende biomarkers in bloedplasma van beginnende
Parkinson-patiënten, laat beginnende Parkinson-patiënten, Parkinson-patiënten
met een GBA-mutatie en gezonde vrijwilligers.
Karakteriseren van de dagelijkse, intra-individuele en inter-individuele
variabiliteit van de mitochondriale functie in de huid van beginnende
Parkinson-patiënten, laat beginnende Parkinson-patiënten, Parkinson-patiënten
met een GBA-mutatie en gezonde vrijwilligers.
Achtergrond van het onderzoek
De ziekte van Parkinson (PD) is een progressieve, neurodegeneratieve
ouderdomsaandoening die zowel de motorische als cognitieve functie aantast. De
kernpathologie van Parkinson is degeneratie van de dopaminerge neuronen in de
middenhersenen (substantia nigra pars compacta), wat leidt tot een
dopaminetekort in het striatum. De ontregeling in dit dopaminecircuit leidt tot
de ontwikkeling van zowel motorische symptomen als niet-motorische symptomen
zoals autonome disfunctie, slaapstoornissen, depressie, gastro-intestinale
disfunctie, incontinentie en cognitieve stoornissen. Bij laat ontstane
idiopathische PD en dominant overgeërfde genetische varianten gaat de
degeneratie van neuronen gepaard met de vorming van intraneuronale Lewy
inclusion bodies.
Inzicht in de functie en disfunctie van PD-geassocieerde genproducten hielp bij
het ophelderen van de onderliggende mechanismen die leiden tot neuronale
celdood. Toenemend bewijs wees erop dat PD-geassocieerde genen direct of
indirect de mitochondriale functie beïnvloeden. Verschillende aspecten van de
mitochondriale functie lijken te worden aangetast, waaronder
membraanpotentiaal, productie van reactieve zuurstofspecies (ROS),
importdefecten, disfunctie van elektronentransportketen (ETC) complexen,
adenosinetrifosfaat (ATP) niveaus en onevenwichtigheden in Ca+ homeostase.
Daarom biedt verbetering van de mitochondriale functie belangrijke doelen voor
nieuwe therapeutische middelen voor PD-patiënten. Om de werkzaamheid en
doelgerichtheid van deze therapeutische middelen te beoordelen, moeten er
geschikte biomarkers beschikbaar zijn. Er zijn verschillende manieren om de
mitochondriale functie te beoordelen, 31-fosfor magnetische resonantie
spectroscopie (31P-MRS) is een manier om de mitochondriale functie in vivo te
beoordelen (van Diemen et al., 2021). Het opnemen van een visuele stimulus in
31P-MRS studies heeft specifieke verschillen aangetoond tussen patiënten met PD
en gezonde controlepersonen, met name in de herstelfase na stimulatie (Rango et
al., 2006, 2020). Flow-mediated skin fluorescence (FMSF) biedt een
niet-invasieve methode om de mitochondriale functie te beoordelen en is onlangs
gebruikt om verschillen aan te tonen bij patiënten met primaire mitochondriale
ziekte (van Kraaij et al., 2023). Daarnaast kan mitochondriale disfunctie
worden beoordeeld via circulerende biomarkers of door het beoordelen van
mitochondriale functie in volbloed en perifere bloedmononucleaire cellen
(PBMC's) (van Kraaij et al., 2023).
Doel van het onderzoek
Het primaire doel van deze fase 0-studie is het beoordelen van de variabiliteit
van mitochondriale functiemetingen bij gezonde vrijwilligers en PD-patiënten.
Onderzoeksopzet
Dit is een niet-interventionele fase 0, methodevalidatiestudie van biomarkers
voor beoordeling van dag-tot-dag en inter-individuele en intra-individuele
variabiliteit van metingen. Deelnemers bezoeken CHDR op dag 1 en 7 (tot dag
28). Iedere dag worden mitochondriale functiemetingen uitgevoerd.
Inschatting van belasting en risico
Dit is een niet-interventionele biomarkerstudie. Er worden geen
onderzoeksgeneesmiddelen toegediend. Biomarkers zullen worden beoordeeld met
31P-MRS of via bloedafname. Alle bloedafnames worden uitgevoerd op de klinische
onderzoeksafdeling en staan onder medisch toezicht van gekwalificeerd medisch
personeel. 31P-MRS zal worden uitgevoerd in het universitair medisch centrum
door gekwalificeerd personeel. De bloedafname, flow mediated skin fluorescence
en de 31P-MRS worden beschouwd als procedures met een laag risico en de
belasting voor de deelnemers in verband met de onderzoeksprocedures zal tot een
minimum worden beperkt.
Algemeen / deelnemers
Zernikedreef 8
Leiden 2333CL
NL
Wetenschappers
Zernikedreef 8
Leiden 2333CL
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
Gezonde vrijwilligers:
1. Volwassen mannelijke of vrouwelijke proefpersonen van 50 jaar of ouder.
2. Gezonde gezondheidsstatus zoals gedefinieerd door afwezigheid van tekenen
van enige significante actieve acute of chronische ziekte of aandoening na een
gedetailleerde medische en chirurgische anamnese, een volledig lichamelijk
onderzoek inclusief vitale functies, 12-afleidingen ECG, hematologie,
bloedchemie en urineonderzoek, zoals beoordeeld door de onderzoeker,
3. Body mass index (BMI) tussen 18-32 kg/m2, inclusief.
4. Bewijs van een persoonlijk ondertekend en gezien informed consent document
waaruit blijkt dat de proefpersoon is geïnformeerd over alle relevante aspecten
van het onderzoek.
5. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd moeten een effectieve vorm van
anticonceptie gebruiken (bijv. oraal anticonceptiemiddel, condoomgebruik,
spiraaltje, onthouding van heteroseksuele geslachtsgemeenschap) tijdens het
onderzoek.
Parkinsonpatiënten
6. Volwassen mannelijke of vrouwelijke proefpersonen van 50 jaar of ouder met
een bevestigde diagnose van de ziekte van Parkinson (Hoehn en Yahr graad 1-3)
7. Gezonde gezondheidsstatus zoals gedefinieerd door afwezigheid van tekenen
van enige significante actieve acute of chronische ziekte of aandoening volgend
op (afgezien van de ziekte van Parkinson) een gedetailleerde medische en
chirurgische anamnese, een volledig lichamelijk onderzoek inclusief vitale
functies, 12-afleidingen ECG, hematologie, bloedchemie en urineonderzoek, zoals
beoordeeld door de onderzoeker,
8. BMI tussen 18-32 kg/m2, inclusief.
9. Bewijs van een persoonlijk ondertekend en getuigd informed consent document
dat aangeeft dat de proefpersoon is geïnformeerd over alle relevante aspecten
van het onderzoek.
10. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd moeten tijdens het onderzoek een
effectieve vorm van anticonceptie gebruiken (bijv. oraal anticonceptiemiddel,
condoomgebruik, spiraaltje, onthouding van heteroseksuele
geslachtsgemeenschap).
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
Gezonde proefpersonen
1. Handelingsonbekwaamheid of onvermogen om de vereisten van het onderzoek te
begrijpen of eraan te voldoen
2. Klinisch significante bevindingen zoals bepaald door het afnemen van de
medische voorgeschiedenis, lichamelijk onderzoek, ECG, laboratoriumbevindingen
en vitale functies
3. Vrouwelijke deelnemer is zwanger of van plan zwanger te worden tijdens het
onderzoek.
4. Een urine drugtest hebben die illegale drugs detecteert (morfine,
benzodiazepinen, cocaïne, amfetamine, THC) of een positieve alcohol ademtest
bij de screening. Een positieve urine drugtest voor voorgeschreven medicatie is
toegestaan naar goeddunken van de onderzoeker.
5. Positief hepatitis B-oppervlakteantigeen (HBsAg), hepatitis C-antilichaam
(HCV Ab) of antilichaam tegen het humaan immunodeficiëntievirus (HIV Ab) bij
screening.
6. Gebruiken, gemiddeld, >8 eenheden per dag van (methyl)xanthines (bijv.
koffie, thee, cola, chocolade) en zijn niet in staat zich daarvan te onthouden
tijdens elk verblijf in de CHDR kliniek.
7. Geschiedenis of klinische aanwijzingen van drugsmisbruik
8. Geschiedenis (binnen 3 maanden na screening) van alcoholgebruik van
gemiddeld meer dan 2 standaarddranken per dag. Onwil of onvermogen om zich te
onthouden van alcoholgebruik ten minste 24 uur voor de screening en voor elk
gepland bezoek.
9. Roken van >5 sigaretten/dag of gelijkwaardig en het zich niet willen of
kunnen onthouden van tabaksgebruik binnen 12 uur voor elk bezoek tot het einde
van dat bezoek.
10. Bloedverlies >= 500 ml binnen 3 maanden voor de screening.
11. Aanwezigheid van contra-indicaties voor het laten uitvoeren van MRI-scans
met checkerboard stimulus (bijv. claustrofobie, pacemaker, intracraniële clips,
diepe hersenstimulatie, fotosensitieve epilepsie etc.).
12. Deelname aan een klinische studie met een geneesmiddel voor onderzoek
binnen 90 dagen voor screening of meer dan 4 keer binnen een jaar.
13. Een gezichtsscherpte lager dan -10 of hoger dan +10
14. Niet in staat zijn om 30-60 minuten stil en plat op de rug te liggen.
Patiënten met de ziekte van Parkinson
15. Handelingsonbekwaamheid of onvermogen om de vereisten van het onderzoek te
begrijpen of eraan te voldoen
16. Alle bekende PD-gerelateerde genmutaties, behalve GBA-mutatie.
17. Wonen in een verpleeghuis of verzorgingshuis
18. Klinisch significante bevindingen zoals vastgesteld op basis van anamnese,
lichamelijk onderzoek, ECG, laboratoriumresultaten en vitale functies, anders
dan de ziekte van Parkinson.
19. Elke huidige, klinisch significante, bekende medische aandoening anders dan
de ziekte van Parkinson.Patiënten met een diagnose van andere neurologische
ziekten dan de ziekte van Parkinson, waaronder de ziekte van Alzheimer, de
ziekte van Huntington, vasculaire dementie, progressieve supranucleaire gaze
palsy, multipele systeematrofie, door geneesmiddelen geïnduceerd parkinsonisme,
essentiële tremor, primaire dystonie, epilepsie, enz. die door de onderzoeker
klinisch relevant worden geacht.
20. Vrouwelijke deelnemer is zwanger of van plan zwanger te worden tijdens het
onderzoek.
21. Een urinedrugsscreening hebben die illegale drugs (morfine,
benzodiazepinen, cocaïne, amfetamine, THC) of positieve alcoholademtest bij de
screening aantoont. Een positieve urine drugtest voor voorgeschreven medicatie
is toegestaan naar goeddunken van de onderzoeker.
22. Positief HBsAg, HCV Ab, of HIV Ab bij screening.
23. Gebruiken, gemiddeld, >8 eenheden per dag van (methyl)xanthines (bijv.
koffie, thee, cola, chocolade) en zijn niet in staat om zich te onthouden van
gebruik tijdens elk verblijf in de CHDR kliniek.
24. Geschiedenis of klinische aanwijzingen van drugsmisbruik
25. Geschiedenis (binnen 3 maanden na screening) van alcoholgebruik van
gemiddeld meer dan 2 standaarddranken per dag. Onwil of onvermogen om zich te
onthouden van alcoholgebruik ten minste 24 uur voor de screening en voor elk
gepland bezoek.
26. Roken van >5 sigaretten/dag of gelijkwaardig en het zich niet willen of
kunnen onthouden van tabaksgebruik binnen 12 uur voor elk bezoek tot het einde
van dat bezoek.
27. Bloedverlies >= 500 ml binnen 3 maanden voor de screening.
28. Aanwezigheid van een contra-indicatie voor het laten uitvoeren van
MRI-scans met checkerboard stimulus (bijv. claustrofobie, pacemaker,
intracraniële clips, diepe hersenstimulatie, fotosensitieve epilepsie etc.).
29. Deelname aan een klinische studie met een geneesmiddel voor onderzoek
binnen 90 dagen voor screening of meer dan 4 keer binnen een jaar.
30. Een oogsterkte lager dan -10 of hoger dan +10
31. Niet in staat zijn om 30-60 minuten stil en plat op de rug te liggen.
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL86774.056.24 |