Het onderzoeken van slaapstoornissen bij een populatie volwassenen met ADHD, in het bijzonder inslaapstoornissen gerelateerd aan het circadiane ritme. Daarbij zal gekeken worden naar etiologie (DNA) en mogelijke bijkomende chronobiologische en…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Overige aandoening
- Cognitieve en aandachtsstoornissen en -afwijkingen
Synoniemen aandoening
Aandoening
slaapstoornissen
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Tussen de beide groepen met en zonder inslaapstoornissen worden vergeleken:
- de slaapparameters: tijdstippen naar bed, inslapen (sleep onset - SO), slaap
latentie, wakker worden (wake-up time - WT), opstaan en totale slaaptijd;
- het tijdstip van aanvang van de melatonine productie in speeksel (Dim Light
Melatonin Onset - DLMO);
- fase verschillen tussen DLMO-SO en DLMO-WT;
Secundaire uitkomstmaten
Tussen de beide groepen met en zonder inslaapstoornissen worden vergeleken:
- de concentratie melatonine in totale hoeveelheid nachtelijk geproduceerde
urine;
- de uitkomsten van vragenlijsten betreffende overige slaapstoornissen,
slaaphygiëne, en andere chronobiologische en gezondheidsvariabelen;
- non-parametrische actometrische variabelen die een beeld geven van (de
variabiliteit in) rust- en activiteitsfasen.
Achtergrond van het onderzoek
Zijn inslaapstoornissen bij volwassenen met ADHD gerelateerd aan een verstoring
van het circadiane ritme ?
Er is nog weinig bekend over slaapstoornissen bij volwassenen met ADHD. In
recent onderzoek bij kinderen zijn aanwijzingen gevonden dat inslaapproblemen
gerelateerd kunnen zijn aan een verstoring van het circadiane ritme. De piek in
het dag-nacht-ritme van melatonine ligt later op de avond terwijl het
slaappatroon verder niet afwijkend is. Dit wijst op een verstoring van het
ritme van de circadiane pacemaker zoals bij het verlate-slaapfase-syndroom of
DSPS (Delayed Sleep Phase Syndrome).
Doel van het onderzoek
Het onderzoeken van slaapstoornissen bij een populatie volwassenen met ADHD, in
het bijzonder inslaapstoornissen gerelateerd aan het circadiane ritme. Daarbij
zal gekeken worden naar etiologie (DNA) en mogelijke bijkomende
chronobiologische en gezondheidsvariabelen.
Onderzoeksopzet
In een populatie volwassenen met ADHD zal middels vragenlijsten de aanwezigheid
van slaapstoornissen, de slaaphygiëne, en overige chronobiologische ritmes
zoals de menstruele cyclus, het eetpatroon en algemene lichamelijke gezondheid,
worden geïnventariseerd. Vervolgens wordt aan proefpersonen gevraagd gedurende
1 week een slaaplogboek bij te houden en een actometer rond de pols te dragen
om rust- en activiteitsfasen te registreren. Gedurende 1 nacht wordt de totale
hoeveelheid nachtelijk geproduceerde urine opgevangen en het melatonine-gehalte
hierin bepaald. Op de daarop volgende avond wordt op 5 tijdstippen het
melatonine-gehalte in speeksel gemeten door middel van kauwen op een watje.
Daarnaast wordt in het kader van vervolgonderzoek naar de etiologie van
slaapstoornissen een speekselmonster voor DNA-bepaling afgenomen. De gegevens
van patiënten met ADHD met en zonder inslaapstoornissen worden vervolgens
vergeleken.
Inschatting van belasting en risico
Voor alle deelnemende proefpersonen wordt de belasting tot een minimum beperkt.
Patiënten krijgen voldoende informatie over de achtergronden van het onderzoek
en de eisen die aan hen worden gesteld. Zij moeten driemaal een bezoek aan de
afdeling brengen. Het afnemen van de vragenlijsten en het speekselmonster, het
bijhouden van een slaaplogboek en het dragen van de actometer zijn weinig
belastend. Het meten van melatonine in urine en speeksel kan in geringe mate
belastend zijn, het meten van melatonine in speeksel wat meer gezien de
leefregels gedurende de avond van speekselmeting. Het risico op lichamelijke of
geestelijke nadelen / complicaties als gevolg van de metingen is
verwaarloosbaar.
Publiek
Carel Reinierszkade 197
2593 HR Den Haag
Nederland
Wetenschappelijk
Carel Reinierszkade 197
2593 HR Den Haag
Nederland
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
-Patiënten in de intakefase bij Programma ADHD bij volwassenen, PsyQ;
-Bij de patiënt is de diagnose ADHD vastgesteld door middel van de gangbare diagnostiek bij intake:
Semi-gestructureerd interview voor ADHD bij volwassenen;
ADHD - Rating Scale (Vragenlijst over aandachtsproblemen en hyperactiviteit, onderzoekerversie);
-Leeftijd 18 - 55 jaar;
-Patiënt is in staat om de Patiënten Informatie te lezen en te begrijpen;
-Patiënt heeft het Informed Consent formulier ondertekend;
-Patiënt is in staat en bereid om de vragenlijsten in te vullen en zich aan vervolgafspraken te houden in het kader van het onderzoek.
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
-Comorbide stoornis op as I die bij intake sterk op de voorgrond staat en die kan interfereren met het belang van de patiënt op snelle behandeling, danwel het doel van het onderzoek:
o psychotische stoornis;
o depressieve stoornis;
o angststoornis;
o ernstig actueel middelenmisbruik / afhankelijkheid van middelen: meer dan 2E alcohol/dag, of voor vrouwen meer dan 15E /wk , voor mannen 21E/wk ; cannabis: meer dan 1 blow per dag. Gebruik van harddrugs vormt een exclusie criterium;
-Aanwezigheid van bovenstaande stoornissen wordt beoordeeld vanuit het intakeverslag, eventueel wordt aanvullend psychiatrisch onderzoek gedaan;
-Gebruik van de volgende medicatie binnen 1 maand voor deelname: stimulantia, antidepressiva, melatonine, antipsychotica, clonidine, benzodiazepines, bèta-blokkers;
-Verdenking op dementie, een amnestische stoornis of andere cognitieve stoornis (DSM-IV);
-Zwakbegaafdheid;
-Onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal;
-Werk in onregelmatige dienst (avond of nacht) of reis over > 2 tijdzones in de laatste 2 weken.
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL11879.097.06 |