pro-hepcidine en hepcidine concentraties in bloed en urine van Gaucher patienten in relatie tot de ijzerhuishouding.

De ziekte van Gaucher type I is de meest voorkomende lysosomale stapelings
ziekte, met een prevalentie van 1:50.000 in de meeste landen. De ziekte van
Gaucher type I wordt gekarakteriseerd door een deficientie van het lysosomale
enzym glucocerebrosidase (glucosylceramidase), wat leidt tot een stapeling van
glucocerebroside in macrofagen. De met lipiden geladen macrofagen worden
Gaucher cellen genoemd. De Gaucher cellen worden het meest gevonden in de
lever, milt en beenmerg, wat hepatosplenomegaly, pancytopenie en botziekte tot
gevolg heeft. Het ijzermetabolisme in de ziekte van Gaucher is veranderd, met
hoge ijzer en ferritine waarden. (Zimran 1992, Nierau 1996).

Een van de factoren betrokken bij het ijzermetabolisme is hepcidine. Deze 20 en
25 aminozuren tellende peptides worden gemaakt in de lever en nieren en werden
oorspronkelijk beschreven als anti-microbiele en anti-schimmel peptiden.
Hepcidine is verhoogd onder inflammatoire condities. De rol van hepcidine in de
ijzer homeostase werd later ontdekt, omdat het mRNA verhoogd was bij een
ijzeroverschot en verlaagd bij een tekort aan ijzer in muizen. Ernstig
verlaagde hepcidine waarden vergeleken met de totale ijzeropslag wordt
geassocieeerd met een abnormale ijzerhomeostase en is een van de
karakteristieken van hemochromatose. Daar tegenover staat, dat overexpressie
van hepcidine leidt tot een ernstig tekort aan ijzer en anemie in transgene
muizen. (Nicolas et al. 2002).

Het is onbekend of de hepcidine waarden in Gaucherpatienten afwijkend zijn. In
theorie zou het hepcidine verlaagd kunnen zijn als aanpassing aan de anemie van
Gaucher patienten. Echter het is ook mogelijk dat de hepcidine verhoogd is door
het chronische verhoogd zijn van pro-inflammatoire factoren in Gaucher
patienten. Om meer inzicht te krijgen in de ijzer homeostase van Gaucher
patienten worden de pro-hepcidine ( het inactieve pro-hormoon) en hepcidine in
bloed en urine van Gaucher patienten gemeten en vergeleken met de waarden van
gezonde vrijwilligers en hemochromatose patienten.

Primair:
-Vaststellen of er een verschil is in pro-hepcidine en hepcidine waarden in
bloed en urine van Gaucher patienten ten opzichte van gezonde controles en
hemochromatose patienten.
-Inzicht krijgen in fluctuaties/ veranderingen in hepcidine waarden in de tijd
in gezonde controles en in Gaucher patienten op therapie.

Secundair:
-Bepalen of de simpele meetmethode van pro-hepcidine waarden in bloed gebruikt
kan worden als maat voor circulerend hepcidine. Dit kan bereikt worden door de
correlatie vast te stellen tussen pro-hepcidine waarden in bloed en hepcidine
waarden in urine.

Het is een observatie pilot studie waarin pro-hepcidine en hepcidine gemeten
worden in bloed en urine van 20 Gaucher patienten, 20 hemochromatose patienten
en 20 gezonde controles. Bloedmonsters van Gaucher patienten en een deel van de
monsters van gezonde vrijwilligers worden uit de opgeslagen monsterbank
gehaald. Bij de gezonde vrijwilligers worden daarnaast nog nieuwe bloedmonsters
afgenomen. De gezonde vrijwilligers worden geworven d.m.v. persoonlijke
benadering door de onderzoeker.
Dit geldt ook voor een deel van de urine monsters van Gaucher patienten en
gezonde vrijwilligers, alleen de nieuwe monsters worden tijdens deze studie
verzameld. Het bloed en de urinemonsters van de hemochromatose patienten worden
afgenomen tijdens hun routinebezoek voor aderlating in het ziekenhuis.

Hemochromatose patienten wordt gevraagd om in het totaal 35 ml bloed af te
staan. Omdat ze toch aanwezig zijn om een aderlating te ondergaan is het niet
nodig om een extra venapunctie te doen.
Van de gezonde vrijwilligers wordt 42 ml bloed afgenomen d.m.v. een venapunctie
(waarbij ze risico lopen op bloeding, hematoom en ontsteking. )
De hemochromatose patienten, Gaucher patienten en gezonde vrijwilligers wordt
gevraagd om een gewassen mid-stream urineportie af te staan tijdens hun
routinebezoek aan het ziekenhuis.