Brein interactie van cognitie en emotie bij patiënten met schizofrenie: experimenten op zoek naar gemeenschappelijke hersenmechanismen met behulp van functionele magnetische resonantie tomografie (fMRI).

Cognitie en emotie zijn twee basale functies van mensen. Zij dienen de
waarneming van de binnen- en buiten-omgeving met het doel gericht gedrag
mogelijk maken om op bepaalde veranderingen in de omgeving te reageren. Vele
studies hebben onderzoek verricht naar het menselijke gedrag en de
onderliggende hersenmechanismen maar hebben zich alleen maar op cognitie of
emotie gericht. In de laatste jaren is het duidelijk geworden dat er een
interactie tussen de twee functies bestaat. Verschillende benaderingen zijn er
gebruikt om naar de interactie van cognitie en emotie te kijken, b.v. de
emotionele Stroop taak, de invloed van emotionele valentie of arousal op het
geheugen, positieve en negatieve feedback enz. In patiënten met schizofrenie
kunnen beide functies gestoord zijn. Kernsymptomen van schizofrenie zijn naast
hallucinaties,
wanen en desorganisatie, veranderingen van affect en stemming, maar ook
cognitieve functies als werkgeheugen, aandacht, herkennen van
waarnemingsverschillen of het herkennen van emoties. Het lijkt daarom
belangrijk de interactie tussen beide functies bij patiënten met schizofrenie
te onderzoeken en daarbij de aandacht op de onderliggende hersenprocessen te
richten. In eerdere fMRI studies werd aangetoond dat vele parameters van
invloed zijn op het resultaat, b.v. de scanner zelf, de parameters van de
meting, de gebruikte statistische methodes of de baseline conditie. Verder zijn
ook de actuele toestand en de medicatie die patiënten op de tijd van het
onderzoek innemen van invloed op de resultaten. Het hier voorgestelde onderzoek
houdt daarmee rekening en kijkt niet alleen naar het ziekteproces maar ook naar
de invloed van medicatie op de resultaten van het fMRI onderzoek doordat naast
medicatie vrije patiënten alleen maar patiënten kunnen mee doen die haloperidol
of clozapine gebruiken.

In deze studie willen wij onderzoeken of patiënten met schizofrenie betrouwbare
en consistente hersen activiteit vertonen zoals gemeten met fMRI door twee
verschillende stimulatie paradigmata en of deze afwijken van het patroon of de
intensiteit van activatie van gezonde controle personen.
a. Bestaan er verschillen in de activatie van de prefrontale kwab, de parietale
kwab en limbische regio*s tussen patiënten met schizofrenie en gezonde controle
personen tijdens het uitvoeren van een werkgeheugen taak voor de identiteit of
de emotionele uitdrukking van gezichten.
b. Bestaan er verschillen in de activering van mediofrontale and limbische
regio*s, de basale ganglia en de nucleus accumbens tussen patiënten met
schizofrenie en gezonde controle personen tijdens het uitvoeren van een
tijdschatting taak met gezichten (positieve of negatieve emotionele
uitdrukking) als feedback.

Het onderzoek bestaat uit twee neuropsychologische taken:
1. De eerste taak is een werkgeheugen paradigma opgebouwd als een event-related
Sternberg paradigma. Iedere trial bevat de korte presentatie van 2 of 3
gezichten (sample) gevolgd van een pauze van 6 seconden. Daarna zal een ander
gezicht 2 seconden lang verschijnen (target). De proefpersonen moeten nu
beslissen of het gezicht (target) een van de gezichten is die bij de eerdere
gezien sample horden. De gezichten kunnen variëren in hun identiteit of hun
emotionele uitdrukking. De studie heeft daardoor een 2 (emotie vs. Identiteit)
x 2 (load) factoriëel design.
2. De tweede taak is een tijdschattingtaak. Aan de proefpersonen wordt gevraagd
naar een leeg scherm te kijken. Beginnend vanaf het moment dat er een
uitroepteken op het scherm verschijnt moeten de proefpersonen de tijd
inschatten en na een seconde een knop in drukken. Met behulp van een *zelf
lerend*programma zijn de periodes die als correct of niet correct worden
aangegeven afhankelijk van de prestatie van de proefpersonen. Des te beter een
proefpersoon de tijd schat des te kleiner wordt de afwijkende periode die goed
wordt gekeurd. Des te slechter een proefpersoon de tijd schat des te groter
wordt de afwijkende periode die goed wordt gekeurd. Deze opzet is gekozen om
een even groot aantal positieve en negatieve feedback signalen te garanderen.

Het onderzoek duurt ongeveer 1,5 uur. Patiënten en proefpersonen ondergaan een
fMRI meting. Aan dit onderzoek is, als de richtlijnen voor onderzoek met MRI
worden aangehouden, geen risico verbonden. Er is geen belasting met stralen of
radioactiviteit. De meeting met fMRI is verder non-invasief. Patiënten en
proefpersonen moeten voor het onderzoek in de MRI buis liggen. Door enkele
mensen wordt dat als onaangenaam ervaren. Verder veroorzaakt de fMRI meting
lawaai, waardoor bij enkele mensen kortdurende hoofdpijn kan ontstaan. Verder
is het onderzoek niet belastend.