Een open-label pilot studie naar de effecten van trivalent geinactiveerd influenza vaccin (Influvac®) bij reumatoide artritis patienten die behandeld worden met rituximab

Rituximab (anti-CD20) is een veelbelovend nieuw medicament voor de behandeling
van patienten met reumatoide artritis (RA). Na behandeling ontstaat een
perifere B cel depletie die aanhoudt gedurende 6-9 maanden. Dientengevolge
kunnen vermindererde humorale en/of cellulaire immuunresponsen in RA patienten
verwacht worden, hoewel een verhoogde kans op infecties niet is aangetoond in
relatie tot de toediening van rituximab.

Aangezien patienten die behandeld worden met immuunsuppressieve medicamenten
een verhoogd risico lopen op een gecompliceerd verlopende influenza-infectie,
wordt in nationale richtlijnen geadviseerd om deze patienten jaarlijks tegen
influenza te vaccineren. Voor zover wij hebben kunnen achterhalen zijn er geen
studies uitgevoerd naar de effectiviteit van influenza vaccinatie met het
huidige trivalente subunit vaccin bij RA-patienten die worden behandeld met
rituximab.

In deze pilot studie zullen RA-patienten die worden behandeld met een eenmalige
behandeling met rituximab dan wel behandeld met multipele behandelingen met
rituximab, gematchte RA controles behandeld met methotrexaat en gezonde
controles worden geincludeerd om de volgende vragen te kunnen beantwoorden:
1. Is vaccinatie met trivalent geinactiveerd influenza vaccin bij RA patienten
behandeld met rituximab zinvol; ontwikkelen deze patienten een adequate
humorale en cellulaire T-cel respons na influenza vaccinatie?
2. Hoelang peristeren de effecten van een eenmalige dan wel meerdere
behandeling(en) met rituximab ; is de respons op influenza vaccinatie na B cel
repopulatie aangetast?

In deze open-label pilot studie worden humorale en T-cel responsen bepaald
d.m.v. diverse bewezen methoden (respectievelijk Hemagglutinatie Remming test
(HAI), IFN-gamma en IL-4 Enzyme Linked Immunospotting (ELISPOT),
Intracellulaire Cytokine kleuring en Fluorescentie-geactiveerde cel sortering
(ICC & FACS) en proliferatietesten van CD4 en CD8 T cellen gebruikmakend van
CFSE dye dilution en analyse mbv Flow Cytometrie) bij RA-patienten die eenmalig
of meermalen worden behandeld met rituximab. Deze testen worden uitgevoerd op
bloed verkregen voorafgaande aan en op twee tijdstippen na influenza vaccinatie
met het influenza vaccin voor het seizoen 2007-2008, en vergeleken met de
responsen bij controle RA-patienten die behandeld worden met monotherapie
methotrexaat en bij gezonde vrijwilligers. 30 rituximab-behandelde patienten,
20 methotrexaat-behandelde patienten en 20 gematchte gezonde controles zullen
worden geincludeerd.

Belasting voor/inspanningen van de patient:
- de afname van een drietal extra bloedmonsters, 180 ml (3 maal 60 ml) meer dan
de gebruikelijke af te nemen hoeveelheid
- een extra tijdsinvestering tijdens de ziekenhuisbezoeken van geschat in
totaal 45 minuten
- extra ziekenhuisbezoeken, in totaal 2 tot 3

Risico:
- het enige additionele risico bestaat uit de extra bloedafnames voor bepaling
van humorale en cellulaire immuniteit na influenza vaccinatie

NB: De influenza vaccinatie maakt deel uit van de standaard behandeling van
deze patientengroep; de gezonde vrijwilligers zullen een influenza vaccinatie
toegediend krijgen in het kader van het influenza Vaccinatie Programma voor
Gezondszorgmedewerkers in het Universitair Medisch Centrum Groningen