De metabole aspecten van narcolepsie patiënten versus gezonde vrijwilligers, en het effect van chronische behandeling met natrium oxybaat bij patiënten.

Narcolepsie is een aandoening gekenmerkt door een verhoogde slaapneiging
overdag en spierverslapping bij emoties. Vaak komen er hypnagoge hallucinaties,
slaapverlamming en een gestoorde nachtelijke slaap bij voor. Inmiddels is
bekend dat narcolepsie veroorzaakt wordt door een gebrek aan hypocretine in de
hersenen, blijkbaar is dit eiwit noodzakelijk voor een normaal waak- en
slaapritme.
Daarnaast is de regulatie van de afgifte van een aantal hormonen, vooral van
hormonen die een rol spelen bij de vetstofwisseling, anders bij patiënten met
narcolepsie. Het is bovendien zeer wel mogelijk dat dit tekort aan hypocretine
bijdraagt aan de neiging tot overgewicht bij personen met narcolepsie
Toch is het ingewikkelder dan het lijkt: als er veel overgewicht bij
narcolepsie voorkomt, is de verwachting dat er ook veel suikerziekte voorkomt,
want overgewicht is een oorzaak van suikerziekte. Dit lijkt echter niet het
geval te zijn. De vraag rijst dan: *Is er iets in narcolepsie zelf dat
beschermt tegen suikerziekte, of zouden de voorgeschreven medicijnen bij
narcolepsie beschermen tegen suikerziekte?* Dat laatste is theoretisch
mogelijk, vooral natrium oxybaat is een goede kandidaat, mede omdat het er op
lijkt dat sommige patiënten er van afvallen.
Natrium oxybaat, ook wel bekend als GHB, komt van nature in het menselijk
lichaam voor. Toegediend als medicament is het een kort en sterk werkend
slaapmiddel dat al vele jaren wordt gebruikt voor de behandeling van
narcolepsie. Vanwege de korte werkingsduur moet het twee maal per nacht worden
ingenomen. Bij de meeste personen met narcolepsie leidt het gebruik tot een
sterke verbetering van de nachtelijke slaap en een afname overdag van alle in
het kader van narcolepsie optredende verschijnselen. Het effect overdag wordt
meestal pas na enkele weken ervaren, in tegenstelling tot het effect op de
nachtslaap dat direct optreedt.
Het werkingsmechanisme van natrium oxybaat is niet geheel bekend, mogelijk
werkt het op de verschijnselen van narcolepsie via de veranderingen in
hormoonafgifte die het veroorzaakt. Het zou kunnen zijn dat dezelfde hormonen
die een rol spelen bij de stofwisseling ook een rol hebben in de regulatie van
slapen en waken. Als dit waar zal blijken te zijn werpt dit een heel nieuw
licht op de rol van deze hormoonsystemen.

Het doel van het onderzoek is te bepalen wat het verschil is in stofwisseling
tussen narcolepsie patiënten en gezonde vrijwilligers. Er zal uitvoerig gekeken
worden naar het verschil in energieverbruik. Daarnaast wordt er, tussen beide
groepen, gekeken naar verschil in gevoeligheid voor insuline.
Patienten zullen 3-4 maanden door hun neuroloog behandeld worden met natrium
oxybaat . Na succesvolle behandeling willen we kijken of er op de stofwisseling
ook een positief effect is opgetreden

dag 1, 24 uur verblijf in een respiratiekamer en indie periode ook inname van
dubbel verrijkt water.
dag 7, 8, 13, en 14 verzamelen van een portie urine (thuis)
dag 15 hyperinsulinemische euglycaemische clamp.
Hierna worden patienten door hun eigen neuroloog met natrium oxybaat behandeld.
Indien dit na 3 tot 4 maanden succesvol is worden bovenstaande onderzoeken
herhaald.
De gezonde vrijwilligers ondergaan dezelfde procedure dan ook, behalve de
hyperinsulinemische euglycaemische clamp.

Deelname aan dit onderzoek brengt ongemak met zich mee.
Deelnemers moeten een aantal keer urine verzamelen en deze thuis in de vriezer
bewaren. Tijdens de dagopnames hebben ze beperkte bewegingsvrijheid en dat zou
vooral voor mensen met claustrofobie een probleem kunnen zijn (vandaar dat dit
een exclusiecriterium is).
Het plaatsen van de infusen is licht onaangenaam en dit kan bovendien tot een
bloeduitstorting leiden.
De isotopen die gebruikt worden tijdens het onderzoek zijn stabiel en
ongevaarlijk, zeker in de lage doseringen waarin ze gebruikt worden dus daar
worden geen nadelige effecten van verwacht. Tijdens de clamp procedure wordt om
de 5 mnuten het glucosegehalte in het bloed bepaald. De kans op een
hypoglycaemie is zeer klein. Mocht die wel optreden dan is deze ook weer snel
hersteld.
Indien patienten eventueel weer met de natrium oxybaat moeten stoppen zal dat
een geleidelijke toename van de klachten geven. Dit zal het geevalueerd worden
met hun behandelend arts.

Patienten ontvangen voor deelname een vergoeding van ¤375,- gezonde
vrijwilligers ontvangen ¤300,-.
Mocht het zo zijn dat de natrium oxybaat een positief effect heeft op de
hormonen van invloed op de stofwisseling, dan kan het een heel nieuw licht
werpen op het functioneren van deze systemen en dus uiteindelijk ook positief
van invloed op behandeling van aandoeningen hiervan.