HARP-trial: *Hand-geassisteerde RetroPeritoneoscopische donornefrectomie versus standaard laparoscopische donor nefrectomie *

Nierdonatie bij leven is op dit moment de meest effectieve manier om het tekort
aan donornieren op te lossen. Hierdoor kan de sterfte van patiënten die lijden
aan nierinsufficientie worden gereduceerd en de wachtlijst voor transplantatie
worden beperkt. Bovendien is het mogelijk te transplanteren voordat dialyse is
vereist. Daarmee worden andere ingrepen welke nodig zijn voor dialyse voorkomen
(met de daaraan gerelateerde kosten en morbiditeit).
In de laatste jaren neemt het aantal nieren dat niet afkomstig is van directe
familieleden van nierpatiënten toe. Steeds meer vrienden gaan over tot donatie
bij leven en zelfs anonieme donatie neemt toe. Het is duidelijk dat het ethisch
draagvlak voor nierdonatie bij leven verandert. Hoe verder de donor van de
ontvanger afstaat, des te kleiner en minder duidelijk is het voordeel voor de
donor in de dagelijkse omgang. Tegen deze achtergrond is het belangrijk dat de
chirurgische technieken geperfectioneerd worden en dat de veiligheid van de
donor zo goed mogelijk gegarandeerd kan worden.
Recent hebben wij aangetoond dat laparoscopische nierdonatie de donor ten goede
komt. Ten opzichte van de conventionele open techniek, is laparoscopische
nierdonatie geassocieerd is met minder pijn, een kortere opnameduur en een
eerdere werkhervatting1. Deze methode is echter voor het ziekenhuis duurder,
kost veel tijd en vergt veel ervaring van de chirurg.
Een alternatief voor de volledig laparoscopische techniek is de hand-assisted
retroperitoneoscopische benadering. Bij deze methode wordt naast de
laparoscopische materialen, de linker hand van de chirurg in de
retroperitoneaal gecreëerde ruimte gestoken. Omdat het peritoneum intact
blijft, en door het gebruik van de hand van de operateur zijn *gevoel* met de
in de buik liggende organen behoudt, is de kans op beschadiging van de
intraperitoneale organen klein. Bovendien is deze methode snel en gemakkelijker
te leren voor de chirurg. Er bestaat geen gerandomiseerd onderzoek waarin is
aangetoond welke techniek, gekeken naar doelmatigheid, de voorkeur verdient.

Een kosten-effectiviteits analyse van twee chirurgische technieken voor
nierdonatie bij leven.

Single-center, dubbelblind gerandomiseerd. Randomisatie zal plaatsvinden na
intubatie en positionering op de operatietafel door telefonische consultatie
van het trialbureau van de Afdeling Heelkunde. Een met de computer gegenereerde
randomisatielijst met verborgen blokgrootte van 4 personen wordt vervaardigd
door de statisticus. De gehanteerde benadering wordt tot een jaar na dato niet
aan de donor en de evaluerende arts medegedeeld. Een bord met mededelingen op
de operatiekamer vermeldt HARP studie; de operatiekamer blijft gesloten voor
degenen die geen deel uit maken van het operatieteam. Evaluatie van de ingreep
op de polikliniek zal geschieden door een arts die niet betrokken is geweest
bij de operatie.

De transperitoneale laparoscopische donornefrectomie wordt uitgevoerd zoals eerder door onze groep beschreven (Kok et al. Transplantation 2005). Aan het einde van de operatie wordt een dwarse suprapubische ofwel pfannenstiel incisie gemaakt om het transplantaat te kunnen verwijderen. Bij de hand-geassisteerde retroperitoneoscopische benadering wordt de pfannenstiel incisie direct bij aanvang van de operatie gemaakt en wordt een hand van de chirurg in de buik gebracht om het retroperitoneale vlak te ontwikkellen. Daarna worden de trocars ingebracht en wordt de nier vrijgeprepareerd en verwijderd.

Belasting maximaal 3 uur. Het biopt heeft geen consequenties. dit wordt
overhecht bij uitname. Risico als boven beschreven: wellicht een grotere kans
op wondinfecties door het gebruik van de handpoort.