Een prospectief gerandomiseerd onderzoek naar ongewenst urineverlies bij oudere vrouwen: het effect en de doelmatigheid van geprotocolleerde diagnostiek en behandeling.

Incontinentie voor urine is een veel voorkomend probleem bij vrouwen: 15 - 55 %
van de oudere vrouwen heeft er last van. De gevolgen van dit probleem zijn
sociale isolatie, gebrek aan zelfvertrouwen, schaamte en een depressieve
stemming. Ongewild urineverlies wordt lang niet altijd behandeld. Vrouwen
zoeken geen hulp of stellen het vragen van hulp uit. Slechte 30 - 50 % van de
vrouwen die lijden aan ongewild urineverlies gaan hiermee naar de huisarts. In
de meeste huisartspraktijken wordt ook niet actief gevraagd naar klachten van
urineverlies.
Toch kan de aandoening in veel gevallen op een effectieve wijze behandeld
worden, met een duidelijke verbetering van de klachten en van de kwaliteit van
leven. Behandelingen die beschikbaar zijn in de eerstelijns zorg zijn
bekkenbodemspiertraining, blaastraining en correctie van inadequate
mictiepatronen.
Omdat incontinentie gepaard gaat met aanzienlijke kosten, mogen ook gunstige
economische effecten verwacht worden van een strategie die de ernst van de
incontinentie reduceert. Daarom willen we een gerandomiseerd klinisch onderzoek
uitvoeren waarin de kosten en effecten van een geprotocolleerde benadering en
een evidence based behandeling worden vergeleken met de gebruikelijke zorg bij
oudere vrouwen met ongewild urineverlies.

Het doel van het onderzoek is zoeken naar strategieen om effectief hulp te
kunnen bieden aan oudere vrouwen met klachten van ongewenst urineverlies. Deze
aandoening wordt ondergediagnostiseerd en onderbehandeld, terwijl er effectieve
behandelingen beschikbaar zijn. Daarom is het relevant te onderzoeken of een
pro-actieve benadering van het probleem een verbetering oplevert van de
klachten en van de kwaliteit van leven en te bestuderen of deze benadeing
kosten-effectief is.
De belangrijkste onderzoeksvraag is: wat zijn de effecten van geprotocolleerde
diagnostiek en een evidence-based behandeling gebaseerd op het advies van een
multidisciplinair team op de klachten van ongewenst urineverlies bij oudere,
thuiswonende vrouwen in vergelijking met de gebruikelijke zorg volgens de
richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap.
Een tweede onderzoeksvraag is wat de kosten zijn van urine incontinentie in de
gebruikelijke zorg en wat de kosten zijn van de nieuwe strategie. Uiteindelijk
willen we de vraag beantwoorden: wat zijn de effecten van deze nieuwe
benadering in termen van incrementele kosten-effectiviteit. De primaire
uitkomstmaat voor de ecomische evaluatie zijn de incrementele kosten per
patient waarbij een verbetering optreedt van de klachten van urine
incontinentie. Ook de incrementele kosten per gewonnen QALY en de incrementele
kosten per additionele dag zonder urineverlies zullen worden geschat.

De onderzoeksopzet is een gerandomiseerd klinisch onderzoek. Om contaminatie te
voorkomen, worden huisartsen gerandomiseerd en niet patienten. Er zullen
gematchte paren van huisartsen gevormd worden, met matching op basis van
leeftijd en geslacht van de huisarts en van de urbanisatiegraad van de
praktijkregio. Binnen elk paar worden de huisartsen at random verdeeld over
interventie- en controlegroep. De huisartsen in de controlegroep zijn
geblindeerd voor het interventieprotocol.
In de controle praktijken krijgen de vrouwen standaard zorg, volgens de
richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap. In de
interventiepraktijken krijgen de vrouwen na een geprotocolleerd onderzoek een
behandeling aangeboden die gebaseerd is op het advies van een mulitdisciplinair
team.
De follow up periode is 12 maanden.

De interventie bestaat uit geprotocolleerde diagnostiek van ongewenst urineverlies en een op de patient toegesneden behandeling. In de controlegroep krijgen de patienten de gebruikelijke zorg van hun huisarts, volgens de richtlijnen van de professie.

Er zijn geen risico's verbonden aan de studie omdat alle onderzoeken
niet-invasief zijn. De belasting van de studie voor de deelnemers bestaat uit
invullen van vragenlijsten en het bijhouden van een mictie-dagboek. Patienten
uit de interventiegroep zullen een urogynaecologisch onderzoek ondergaan, zo
mogelijk in de praktijk van hun eigen huisarts. Dit houdt in een gynaecologisch
onderzoek (speculumonderzoek en vaginaal toucher) een uroflowmetrie, een
stresstest en een echosopische residubepaling. Daarna krijgen de patienten uit
de interventiegroep een behandeling aangeboden die is gebaseerd op de huidige
kennis over de beste aanpak van incontinentie en die is vastgelegd in
richtlijnen. Deze behandelingen zijn niet experimenteel en zijn bewezen
effectief. In de meeste gevallen zal de patiente in eerste instantie verwezen
worden voor een behandeling door een bekkentherapeut voor
bekkenbodemspieroefeningen en blaastraining.



.