Voluit Leven, een training in levenskunst: een gerandomiseerde, gecontroleerde effectstudie.

Depressie, angststoornissen en alcoholmisbruik en -afhankelijkheid komen veel
voor en vormen een ernstig gezondheidsprobleem. Jaarlijks lijdt 1 op de 4
Nederlanders aan één van deze stoornissen (Meijer e.a. 2006). Ze behoren alle
drie tot de top-10 van ziekten met de grootste ziektelast. Depressie heeft de
hoogste prevalentie bij volwassenen. Verreweg de belangrijkste risicofactor
voor het krijgen van een psychische stoornis is het hebben van psychische
klachten (Smit e.a., 2004). Er is dus grote behoefte aan laagdrempelige,
preventieve interventies voor volwassenen die leiden tot afname in psychische
klachten. Acceptance en commitment therapie (ACT) is potentieel zo*n
laagdrempelige methodiek. Centraal staat het vergroten van de psychologische
flexibiliteit. Door de Universiteit Twente is een preventieve training
ontwikkeld voor mensen met lichte psychische klachten: Voluit Leven.

Doel van het onderzoek is het toetsen van de effectiviteit van een nieuwe
preventieve training (Voluit Leven) voor mensen met lichte psychische klachten.

Het betreft een gerandomiseerde, gecontroleerde studie met twee parallelle
groepen, namelijk de experimentele conditie (de cursus *Voluit leven*) versus
de *wachtlijst* vergelijkingsgroep. Prospectieve metingen met één baseline
meting en twee follow-ups (direct aan het einde van de cursus en na drie
maanden). Het betreft een pragmatische, niet-geblindeerde trial.

De interventie is de training Voluit Leven. De training >Voluit leven> is een groepsgerichte interventie van 8 bijeenkomsten van 2 uur en mogelijk een follow-up bijeenkomst na 4-6 weken, die wordt uitgevoerd in groepen van ongeveer 8 - 10 deelnemers. Deze interventie is gebaseerd op de ACT (acceptance and commitment therapy), een vrij nieuwe vorm vorm van gedragstherapie met veelbelovende resultaten (Hayes et al., 2006). In deze interventie worden de deelnemers uitgenodigd om aan de hand van verschillende oefeningen hun psychologische flexibiliteit (weerbaarheid) te vergroten, evenals het vergroten van een waardevol en zinvol leven. Bijeenkomst 1: Kennismaking, uitleg principes en doelstellingen van de cursus; wat is voor iedereen een waardevol leven? Bijeenkomst 2: Bestaande copingstrategieën; bewustwording en ervaren waarom experiëntiële vermijding niet effectief is op de lange termijn. Bijeenkomst 3; Bestaande copingstrategieën; bewustwording en oefening waarom controle niet werkt bij psychische klachten. Bijeenkomst 4; Acceptatie en experiëntiële aanvaarding. Acceptatie van psychisch lijden; negatieve emoties durven aanvaarden en niet vluchten in negatieve strategieën. Bijeenkomst 5. Defusie. De deelnemers leren allerlei vaardigheden om zich niet te identificeren met spanninggevende gedachten en hun gedachten los te laten. Bijeenkomst 6. Mindfullness. De deelnemers leren oefeningen om hun aandacht op het heden en hun ervaringen in het nu te vestigen. In elke bijeenkomst worden mindfullnessoefeningen gegeven maar in deze bijeenkomst staat het centraal. Bijeenkomst 7. Waarden De deelnemers werken de belangrijkste waarden in hun leven verder uit en formuleren wat belangrijke stappen daarbij zijn. Bijeenkomst 8. Commitment. De deelnemers vertalen hun waarden in concrete acties en committeren zich aan deze acties.

De training bestaat uit 8 cursusbijeenkomsten (à 2 uur per bijeenkomst). Voor
het volgen van de training zal een kleine afstand moeten worden gereisd.
Proefpersonen hebben aan het begin van dit onderzoek een kennismakinggesprek
van 30 minuten. Verder zullen ze voor het onderzoek vragenlijsten in op drie
momenten; voorafgaand aan de interventie (t0), direct na de interventie (t1) en
3 maanden na beëindiging van de interventie (t2). De eerste vragenlijst is
langer dan de vervolgvragenlijsten en zal ongeveer 45 minuten in beslag nemen.
Het invullen van de vragenlijsten op T1 en T2 zal ongeveer 40 minuten in beslag
nemen. Wij verwachten voor de proefpersonen geen risico's. Immers de
proefpersonen melden zich uit eigen beweging aan omdat ze last hebben van
lichte tot matige psychische klachten. Het betreft een populatie die relatief
gezond is en goed functioneert.