Effecten van een op mindfulness gebaseerde stressreductie interventie op psychologische, cognitieve en fysiologische uitkomstmaten bij patiënten die een PCI-procedure ondergaan.

De laatste jaren is in het onderzoek naar de pathofysiologie van coronaire
vaatziekten meer nadruk gelegd op de rol van inflammatie. In het onderzoek naar
inflammatoire immuuncellen is ook aandacht uitgegaan naar de rol van de nervus
vagus. Deze zenuwbaan heeft parasympathische effecten op onder andere het hart.
Eén van de cytokinen die gemoduleerd worden door de nervus vagus is de tumor
necrosis factor alpha (TNF-α). TNF-α antagonisten lijken een goede therapie te
zijn voor patiënten met ischemische hartziekten. Een maat voor de activiteit
van de nervus vagus is de hartslagvariabiliteit. Een relatief nieuwe therapie
die effect op de activiteit van de nervus vagus zou kunnen hebben is
*mindfulness based stress reduction* (MBSR). Dit is een therapie waarin het op
een bepaalde manier *aandachtig zijn* (mindfulness) wordt beoefend. Mindfulness
is het niet-oordelend observeren van interne (proprioceptieve, psychologische)
en externe stimuli als die zich voordoen. In eerder Amerikaans onderzoek is
effectiviteit aangetoond bij diverse patiëntengroepen in het reduceren van
depressie, angst, stress en pijn. Een derde, positief effect van de mindfulness
interventie zou een verbetering op een aantal cognitieve functies kunnen zijn.
Al met al is het van belang om de mogelijk gunstige ffecten van deze
interventie op zowel psychologisch welbevinden, als op een aantal parameters
van het cardiovasculair, immunologisch en cognitief functioneren te onderzoeken
bij PCI patiënten, een groep die doorgaans veel last heeft van psychologische
symptomen van stress en angst.

De doelstellingen van dit onderzoek zijn het evalueren van de effectiviteit van
mindfulnesstraining bij mensen die een PCI-procedure hebben ondergaan, wat
betreft (i) psychologisch welbevinden (stemming, gevoelens van angst, depressie
en de kwaliteit van leven), (ii) fysiologisch klinisch relevante functie
(hartslagvariabiliteit, bloeddruk, TNF-α) en (iii) cognitieve variabelen
(selectieve aandacht, executieve functies en het werkgeheugen).
Ten tweede wordt getoetst in hoeverre de gevonden effecten toe te schrijven
zijn aan een verandering in mindfulness (de oordeelvrije aandacht).

De studie is een gerandomiseerde interventiestudie (RCT). Er zullen twee
groepen ontstaan door randomisatie: een groep die de mindfulnesstraining krijgt
(mindfulnessgroep) en een controlegroep die bibliotherapie (een zelfhulpboek
over aandacht) zal ontvangen. Alle metingen worden verricht voor de
interventie, direct na de interventie en een jaar na de interventie voor de
effecten op langere termijn.

De toegepaste interventie is de mindfulnesstraining, die is gebaseerd op het Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) programma. Het betreft het aanleren van een open, oordeelvrije, en daardoor ook meer ontspannen, aandacht voor wat er zich zoals van moment tot moment voordoet. De aangepaste, minder intensieve, interventie zoals gegeven in het onderzoek zal uit drie wekelijkse bijeenkomsten van 1,5 tot 2 uur bestaan, plus een evaluatiesessie. De interventie zal in groepen worden gegeven van maximaal 8 personen en zal worden begeleid door een klinisch psycholoog-psychotherapeut die ervaring heeft met aandachts- en meditatietrainingen. De controlegroep zal uit een groep patiënten bestaan die bibliotherapie (een zelfhulpboek over aandacht) zal ontvangen.

De interventie is een reeds eerder toegepaste en onderzochte milde
aandachtsgerichte interventie (mindfulness) zonder aanwijsbare risico*s. Er
zullen twee meetmomenten zijn, voor en na de interventie. Er worden dan
vragenlijsten ingevuld (126 items totaal), een drietal korte, cognitieve testen
gedaan (20-30 minuten totaal) en de bloeddruk (BP), hartslagvariabiliteit (HRV)
en de hartslag (HR) wordt gemeten. Het algemeen klinisch laboratorium zal een
buisje bloed afnemen voor de bepaling van TNF-alpha.