Het effect van ernstig ongevalsletsel op de kwaliteit van leven en het optreden van psychopathologie. Een voorstudie.

Trauma is nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak voor mensen jonger dan 40
jaar. Indien patienten met ernstig letsel hun ongeval overleven, blijft vaak
restinvaliditeit bestaan. De maatschappelijke consequenties daarvan zijn groot.
In tegenstelling tot de lichamelijke restverschijnselen, is er weinig bekend
over de invloed van een dergelijk ongeval en eventuele invaliditeit op de
kwaliteit van leven en het optreden van psychopathologie. De frequentie en mate
waarmee lichamelijk ongevalsletsel de kwaliteit van leven van mensen (negatief)
beinvloed, is min of meer onbekend. De psychologische reactie is mogelijk van
grotere invloed op de kwaliteit van leven, dan de lichamelijke
restverschijnselen. Daarnaast is bekend dat schokkende ervaringen (zoals een
ongeval) kunnen leiden tot psychopathologie (zoals een posttraumatische stress
stoornis - PTSS). Het is onduidelijk of de aard van het ongeval, de ernst van
de opgelopen letsels of de ernst van de lichamelijke restverschijnselen invloed
hebben op het optreden van PTSS.

De coördinatie voor de zorg aan ernstige ongevalslachtoffers is in Nederland
toebedeeld aan elf traumacentra, verspreid over het land. Het St. Elisabeth
Ziekenhuis is in 1999 aangewezen als één van die traumacentra.
Traumacentrum Brabant heeft als doelstelling de kwaliteit van de traumazorg te
verbeteren. Daartoe wordt van alle opgenomen traumapatienten in Brabant een
aantal landelijk overeengekomen gegevens vastgelegd, waaronder oorzaak en type
ongeval, de aard van de letsels, gegevens omtrent de behandeling en overleving.
De kwaliteit van traumazorg wordt echter niet alleen bepaald door mortaliteit.
Er is echter nog weinig bekend over de kwaliteit van het leven en de ontvangen
psychologische zorg van (multi)traumapatienten.

Dit retrospectief onderzoeksvoorstel beoogt inzicht te geven in het effect van
ongevallen (oorzaak, type letsel en restverschijnselen) op de kwaliteit van
leven en het optreden van psychopathologie. Het is de vraag of er
psychopathologie is in deze groep, veroorzaakt door het ongeval, die de
kwaliteit van leven negatief beïnvloedt. Het is daarbij ook van belang te weten
om hoeveel en wat voor type patiënten het gaat en of er op grond van
demografische, medische, psychologische of psychosociale gegevens of
ongevalskenmerken onderscheid te maken is in de beleving van kwaliteit van
leven tussen verschillende subgroepen multitraumapatienten.

Na een algemene inventarisatie zullen subgroep-analyses worden verricht,
enerzijds om inzicht te krijgen in de relatie tussen specifieke letsels, het
effect op de kwaliteit van leven en het optreden van psychopathologie,
anderzijds om een inschatting te kunnen maken van het aantal patienten met
posttraumatische psychopathologie dat adequate behandeling heeft gekregen.

De resultaten van dit retrospectieve onderzoek zullen dienen als basis voor
verder onderzoek en zijn noodzakelijk voor prospectieve observationele of
interventiestudies.

Het betreft een retrospectief onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van de
traumaregistratie, (elektronische) medische dossiers en vragenlijsten.

Alle in aanmerking komende patiënten worden middels een brief benaderd met de
vraag of zij willen deelnemen aan het onderhavige onderzoek. Als zij toestemmen
en het informed consent ondertekend terugsturen, worden hun medische dossiers
gelicht en krijgen ze onderstaande vragenlijsten toegestuurd.

Demografische gegevens (leeftijd, geslacht, burgerlijke staat, opleiding,
werkstatus), medische gegevens (ernst en soort letsel, comorbiditeit),
ongevalkenmerken (verkeer, werk, thuis, sport, tentamen suicidi),
ontslagbestemming (huis, ander ziekenhuis, revalidatiecentrum, verpleeghuis) en
consult psycholoog, psychiater of medisch maatschappelijk werk zullen uit de
traumaregistratie en het medisch dossier worden gehaald of middels
vragenlijsten worden achterhaald.

Nederlandstalige versies van de volgende internationaal geaccepteerde en
gevalideerde vragenlijsten worden gebruikt om de kwaliteit van leven en
eventuele psychopatohologie en/of disfunctioneren te achterhalen:

- World Health Organization Quality of Life assessment instrument-Bref
(WHOQOL-Bref)
- SchokVerwerkingslijst (SVL)
- Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS)
- Cognitive Failures Questionnaire (CFQ)
- Short Musculoskeletal Function Assessment (SMFA)

Om de vraagstellingen te beantwoorden zullen voornamelijk frequenties worden
gebruikt. Om de kwaliteit van leven van multitraumapatiënten te bepalen, zullen
de resultaten vergeleken worden met de gegevens van de normgroep van
WHOQOL-Bref (de Vries & Van Heck, 2003) met behulp van een ungepaarde student
t-test. Om de relatie tussen kwaliteit van leven enerzijds en demografische,
medische ongevalkenmerken en psychopathologie van de patiënten anderzijds en de
relatie tussen bewustzijnsverlies, sedatie of pijnstilling direct na het
ongeval en kwaliteit van leven of psychopathologie te onderzoeken, zal gebruik
gemaakt worden van een meervoudige lineaire regressie-analyse. Om de relatie
tussen ongevalkenmerken en psychopathologie te onderzoeken zal een logistische
regressie-analyse worden toegepast.

Invullen van vragenlijsten (30 minuten).