Het verschil in cholesterolabsorptie bij mensen met hoge en lage plantensterolwaarden

De mate van cholesterolabsorptie in de darm varieert enorm binnen de algehele
bevolking. Eerdere studies suggereren dat een indeling kan worden gemaakt
tussen mensen met een hoge en een lage absorptie, zogenaamde hoge en lage
absorbers. In veel studies zijn concentraties van plantensterolen in bloed
gebruikt als maat voor cholesterolabsorptie. De hoge absorbers zouden een
verhoogd cholesterolgehalte hebben vanwege hoge cholesterol absorptie, terwijl
de lage absorbers een verhoogd cholesterolgehalte hebben op basis van hoge
cholesterol synthese. Daarnaast wordt verondersteld dat hoge absobers niet of
nauwelijks baat hebben bij behandeling met statines alleen. Daarom zouden hoge
absorbers beter behandeld kunnen worden door toevoeging van een
cholesterolabsorptie remmer.
Dit onderschrijft de noodzaak de hoge absorbers te kunenn identificeren om ze
vervolgens adequaat te kunnen behandelen. Hiervoor zijn de dagelijkse praktijk
eenvoudige markers nodig. Echter, of hoge en lage absorbers inderdaad vooraf
geidentificeerd kunnen worden op basis van hun plantensterolconcentraties is
nooit onderzocht door middel van meting van de daadwerkelijke
cholesterolabsorptie. De geldigheid van deze markers staat dan ook ter
discussie.

In een voorgaande studie (Dahlia-1) hebben we bij een relatief grote populatie
van 160 mensen de plantensterolconcentraties bepaald. Vervolgens hebben we bij
de 6 mensen met de hoogste en de 6 mensen met de laagste waarden de
cholesterolabsorptie gemeten. Hierbij hadden wij verwacht dat de mensen met de
hoogste waarden significant meer cholestrol zouden absorberen in vergelijking
met de 6 mensen met de laagste waarden. Dit bleek echter niet het geval, er was
nauwelijks verschil tussen de 2 groepen. Echter, de spreiding in mate van
cholesterolabsorptie was wel groot, die varieerde namelijk van 12 tot 98%. Dit
duidt er dus op dat hoge en lage absorbers wel degelijk bestaan, maar dat deze
mensen niet geidentificeerd kunnnen worden aan de hand van de
plantensterolwaarden in het bloed of dat de groepen toch te klein waren om een
dergelijk verschil goed te kunnen aantonen.

Om dit zeker te weten willen we de groepen nu uitbreiden naar 40 mensen in elke
groep. Ook aangezien de associatie van plantensterolwaarden en
cholesterolabsorptie ooit ook is aangetoond in een groep van totaal 80 mensen.

Onderzoeken wat het verschil is in fractionele cholesterolabsorptie tussen
mensen met milde hypercholesterolemie met hoge en met lage campesterol/TC
waarden in het bloed.

Dit een cross-sectionele eenmalige meting van de cholesterolabsorptie, met
behulp van de dual methode in 34 mensen met hoge campesterol/TC waarden en 34
mensen met lage campesterol/TC waarden. Deze resultaten zullen worden
gecombineerd met eerdere resultaten van de Dahlia-2 studie in 12 mensen.

Deze meting behelst in totaal 5 bezoeken aan het AMC. Het eerste bezoek is de
zogenaamde screening, bestaande uit een medische anamnese, lichamelijk
onderzoek en bloedafname voor bepaling van lipidenprofiel. Bij het tweede
bezoek start de daadwerkelijke cholesterolabsorptie meting, bestaande uit
opnieuw een bloedafname met daarna een eenmalige intraveneuze toediening van
een bolus 13C2-cholesterol en tevens een eenmalige orale toediening van
2H7-cholesterol via een ontbijt. Deelnemers gaan naar huis en keren in de
daaropvolgende drie dagen terug naar het AMC voor een bloedafname. De
cholesterolabsorptie wordt berekend door de verhouding van 13C2 en 2H7
cholesterol in het bloed te delen door de verhouding van 13C2 en 2H7
cholesterol wat is toegediend aan de deelnemers.

Om zeker te weten dat de methode waarmee de cholesterolabsorptie wordt gemeten
niet van invloed is op de beantwoording van de vraag of plantensterolwaarden
een maat zijn voor cholesterolabsorptie, zullen we de cholesterolabsorptie
nogmaals via een andere methode meten in 20 mensen. Deze mensen komen dus voor
een extra meting naar het AMC. Bij deze meting wordt de cholesterolabsorptie in
de ontlasting gemeten, in plaats van in het bloed.

Deze extra meting duurt een week, waarin deelnemers twee keer naar het AMC
komen (dag 0 en dag 8). Op dag 0 starten deelnemers met het driemaal daags
innemen van twee capsules, een met 3mg 2H7 cholesterol en een met 3mg 2H4
sitostanol. Deelnemers nemen deze capsules gedurende 7 dagen in. Gedurende de
laatste 4 dagen worden de deelnemers gevraagd dagelijks een portie ontlasting
op te vangen in een speciaal daarvoor bestemd opvangbakje. De
cholesterolabsorptie wordt berekend door te meten hoeveel van het ingenomen 2H7
cholesterol uiteindelijk in de ontlasting terecht is gekomen ten opzichte van
het sitostanol, dat niet in de dunne darm wordt opgenomen.

Van deelname aan het screeningsonderzoek zijn geen ongustige effecten te
verwachten. Bij de screening wordt eenmaal bloed afgenomen. Bij de tweede
visite wordt eenmalig een infuus geplaatst en daarna volgt nog vier een keer
een bloedafname in de daaropvolgende drie dagen. Dit kan leiden tot een bleuwe
plek ter plaatste van de afname. Deelnemers krijgen eenmalig twee soorten
cholesterol markers toegediend, een via een ontbijt en een via een infuus. Deze
zogenaamde stabiel cholesterol isotopen zijn niet schadelijk voor het lichaam,
omdat ze zich gedragen als natuurlijk in het lichaam voorkomend cholesterol.
Dit geldt ook voor het sitostanol dat in de extra meting wordt toegediend.
Sitostanol is van planten afkomstig en wordt niet in de dunne darm opgenomen.
In de extra meting wordt geen bloed afgenomen, maar worden deelnemers wel
gevraagd om gedurende 4 dagen ontlasting te verzamelen. Tenslotte zijn van het
gedurende 6 weken staken van een eventuele cholesterolverlager en van gedurende
8 weken staken van visolie of fibraten geen ongunstige effecten te verwachten.