Gezondheidsbevordering voor vitale ouderen: de voor- en nadelen van een preventief consult voor ouderen

blz 4-5
De toename van ouderen in de Nederlandse samenleving zorgt ervoor dat er
oplossingen worden gezocht om de toename van gezondheidsproblemen aan te
kunnen. Uit een recente ouderensurvey, die de PRIMUS onderzoekers in 2008/2009
hebben gehouden onder 2390 ouderen (55 jaar en ouder) in Nederland, concluderen
we, dat een hoog percentage ouderen gezonder zou kunnen leven; 53% is niet elke
dag voldoende actief, 43% eet niet elke dag fruit, 16% gebruikt slaap- en/of
kalmeringsmiddelen, 14% rookt en 5% drinkt vaak te veel alcohol (21% drinkt
soms te veel alcohol).
Onder meer de Alameda County Study heeft laten zien dat een ongezonde leefstijl
(ook op latere leeftijd) gezondheidswinst kan opleveren. Stoppen met roken,
gezonder eten en meer bewegen hebben een positief effect op de gezondheid van
ouderen. Zelfs als ouderen deze gedragsveranderingen pas na hun 65e jaar
ondergaan, blijkt dit nog effectief te zijn. Zo leven mannen die op hun 65-ste
stoppen met roken gemiddeld 1,4 tot 2 jaar langer en vrouwen zelfs 2,7 tot 3,7
jaar langer (RIVM, Nationaal Kompas).
Er is momenteel een divers aantal interventies- ook voor ouderen - dat een
gezonde leefstijl zou kunnen bevorderen. Ouderen waarvoor deze interventies
zinvol zouden kunnen zijn weten niet of nauwelijks de weg te vinden naar dit
aanbod. Het is daarom van belang het gat tussen aanbod en at-risk groepen te
verkleinen met als doel de impact van interventies te bevorderen. De
consultatiebureaus voor ouderen waar dit onderzoek op gericht is zijn gericht
op het identificeren van mogelijke gezondheidswinst door (1) een
risico-inventarisatie bij ouderen, (2) het adviseren en het 'doorsluizen' van
ouderen bij wie veranderingen belangrijk zijn naar adequate interventies.

blz 7-8
Doelstelling van dit onderzoek is na te gaan of Preventief gezondheidsonderzoek
(PGO) de ouderen bereiken en of de PGO's zorgen voor een betere doorstroom naar
bestaande interventies. Deze doelstelling is geoperationaliseerd in de volgende
vragen:
1. Hoeveel ouderen uitgenodigd voor een PGO komen naar een consult voor
ouderen?
2. Hoeveel ouderen die naar een PGO gekomen zijn, ontvangen een advies om een
interventie te gaan volgen?
3. Zijn ouderen na een PGO meer gemotiveerd om aan een vervolginterventie deel
te nemen dan ouderen die nog geen PGO gehad hebben (controlegroep)?
4. Hoeveel ouderen starten met een vervolginterventie en verschillen de ouderen
met PGO hierin van ouderen zonder PGO?

Tweede doelstelling is nagaan of de pilot naar behoren wordt uitgevoerd.
Hierbij wordt gekeken naar hoe tevreden ouderen, huisartsen, POH'ers en
thuiszorgmedewerkers zijn over de PGO's en naar het gebruik van het protocol
voor de consulten door de verschillende hulpverleners.

blz 9-10, figuur 1 en 2
In dit onderzoek worden vier groepen van elk 300 ouderen van 55 tot 75 jaar met
elkaar en met een controlegroep (600 ouderen)vergeleken. Twee groepen waarin de
ouderen door de huisarts voor het preventief gezondheidsconsult bij de
huisartspraktijk uitgenodigd wordt, twee groepen waarin de ouderen door de
huisarts voor een PGO bij de thuiszorg uitgenodigd worden. De helft van de
huisartspraktijken en de thuiszorglocaties werkt volgens de Motivation Oriented
methodiek en de andere helft volgens de Solution Oriented methodiek. Alle
interventiegroepen hebben voor de helft een wachtlijstcontrolegroep die gezien
moet worden als *care as usual* groep.
De ouderen in de interventiegroepen vullen aan het begin een vragenlijst in
(vier weken voor het consult) en 10 weken later (vier weken na het laatste
contact, de follow-up). Zes weken na de follow-up zal nagegaan worden in
hoeverre de ouderen (die een advies gekregen hebben) zijn gaan deelnemen aan de
geadviseerde interventie of de tweedelijns gezondheidszorg. De ouderen in de
wachtlijstcontrolegroep vullen gedurende het traject drie vragenlijsten in. Na
het eerste contact wordt door alle deelnemers tevens een evaluatieformulier
ingevuld. De verpleegkundigen/ praktijkondersteuners registreren bij elk
contact met een cliënt welke adviezen ze gegeven hebben en hoe het consult
verlopen is.

blz 9-10 De interventie bestaat uit een screening en een advies tijdens een preventief gezondheidsonderzoek bij de huisarts of thuiszorg. Dit consult wordt gevolgd door een follow-up telefonisch consult van ongeveer 10 minuten. De preventieve gezondheidsonderzoeken richten zich op de volgende thema>s: i. Cardiovasculair risico ii. Roken iii. Bewegen iv. Vetiname v. Overmatig alcoholgebruik vi. Eenzaamheid Ouderen worden gescreend op en krijgen advisering over deze onderwerpen. De screening/advisering wordt uitgevoerd door verpleegkundigen die daarvoor getraind zijn.

Belasting bestaat vooral uit de tijd die nodig is voor het invullen van de
vragenlijsten en voor het gaan naar het preventief gezondheidsonderzoek.