De pleiotrope metabole effecten van bariatrische chirurgie

Obesitas leidt tot metabole veranderingen die een verhoogd risico op hart- en
vaatziekten induceren. Hoe obesitas deze effecten op het metabolisme
veroorzaakt is slechts ten dele opgehelderd. Ongeveer 20% van de obese
populatie blijkt metabool relatief gezond te zijn. Onderzoek heeft uitgewezen
dat deze metabool gezonde obese mensen minder tekenen hebben van inflammatie,
een gunstigere vetverdeling en vaak al vanaf jeugdige leeftijd overgewicht
hebben. Echter waarom sommige mensen relatief beschermd zijn tegen het door
obesitas-geinduceerde metabool syndroom is nog niet duidelijk. Inzicht in de
fenotypische verschillen tussen deze twee groepen is van essentieel belang
omdat het beschermende mechanismen kan identificeren en daarmee de basis kan
vormen voor nieuwe therapieen.
Recent heeft dierexperimenteel onderzoek aangetoond dat de hypothalamus
mogelijk een belangrijke rol speelt in de stoornissen van het glucose en
lipiden metabolisme bij obesitas. Waarschijnlijk speelt het dopaminerge systeem
hierin een belangrijke rol. Of en in welke mate dit ook een rol speelt bij de
mens is onvoldoende bekend. Ook is onbekend of er verschillen zijn in
hypothalame dopamine receptoren tussen metabool gezonden versus ongezonden.

De meest effectieve behandeling van obesitas is bariatrische chirurgie. Het
reduceert niet alleen de risicofactoren voor hart-en vaatziekten, maar vergroot
ook de kans op overleving. Recent is gebleken dat de malabsoptieve technieken
in de bariatrische chirurgie behalve een groot effect op het gewicht ook een
vrijwel direct postoperatief gunstig effect hebben op het glucose metabolisme.
Hierin lijken incretines een rol te spelen. Onbekend is hoe de snelle effecten
ontstaan en of daarin een rol voor de hypothalamus is weggelegd.

1. Inzicht krijgen in de fenotypische verschillen tussen metabool gezonde
versus metabool ongezonde obese vrouwen
2. de rol van het dopaminerge systeem in de hypothalamus onderzoeken in relatie
tot glucose- en lipiden metabolisme

Pre- en postoperatief zal er uitgebreid metabool onderzoek in combinatie met
neuro-imaging worden verricht in een groep metabool gezonde en een groep
metabool ongezonde obese vrouwen (ingedeeld op basis van HOMA-IR).

Het betreft een vrij intensieve studie, waarbij veel metingen worden gedaan in
een kleine groep participanten.
Door alle onderzoeken op 2 dagen te plannen, blijft de belasting voor de
participant redelijk beperkt.
De risico's betreffende de verschillende metingen tijdens de studie zijn niet
groot. Hypoglycemieen tijdens de hyperinsulinemische clamp komen praktisch niet
voor, omdat de plasma glucose iedere 5 minuten wordt gemeten. De gebruikte
isotopen gedragen zich als het ongelabelde substraat en zijn niet schadelijk.
De stralenbelasting is van tussenliggend niveau. Tenslotte bestaat er een kans
op bloedingen op de plaatsen van de peroperatieve biopten. Dit risico wordt
echter niet heel groot geacht, omdat de biopten peroperatief a vue worden
verricht en de lokale hemostase nauwlettend in de gaten zal worden gehouden, nl
direct na het nemen van het biopt alsook voor het beeindigen van de operatie.
De subcutane biopten en het spierbiopt geven een kleine kans op bloeding. Een
drukverband zal worden aangelegd om de kans op een hematoom te verkleinen.