Verbeteren van opvattingen over medicatie bij patiënten met Reumatoïde Artritis: gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek naar het effect van een patiëntgerichte interventie voor therapieontrouwe patiënten vergeleken met standaardzorg

Over het algemeen is therapietrouw bij patiënten met een chronische aandoening
laag. Mensen die minder dan 80% van hun voorgeschreven medicatie nemen worden
gedefinieerd als therapieontrouw. Om therapietrouw te verbeteren zullen
interventies gericht moeten zijn op patiënten waarbij therapieontrouw een
risico is. De inhoud van de interventie dient gericht te zijn op de
persoonlijke barrières van therapietrouw.

Tot de onderzoekpopulatie behoren patiënten met reumatoïde artritis (RA).
Geneesmiddelengebruik bij mensen met reumatoïde artritis (RA) is niet optimaal.
Uit eerder onderzoek blijkt dat 33% van de patiënten met RA minder dan 80% van
de voorgeschreven medicijnen inneemt. Therapieontrouw kan een ongunstig effect
hebben op de medicatiebehandeling met Disease Modifying Anti Rheumatic Drugs
(DMARDs). DMARDs verminderen ziekte-activiteit en radiologische progressie en
voorkomen verlies van lichamelijk functioneren op lange termijn. Indien mensen
DMARDs niet innemen volgens voorschrift, wordt het optimale effect van
medicatiebehandeling niet gehaald. Uit literatuur blijkt dat opvattingen over
geneesmiddelen van mensen met RA samenhangen met therapietrouw.

Vaststellen of patiënten met reumatoïde artritis (RA) na een korte
patientgerichte interventie meer verbeteren op opvattingen over medicatie (en
therapietrouw) dan de patiënten uit de controlegroep. Barrières van
therapietrouw kunnen per patiënt verschillend zijn. Opvattingen over medicatie
lijken een belangrijke rol te spelen bij therapietrouw. Interventies zullen
alleen op ontrouwe patiënten gericht moeten zijn, omdat deze patiënten tot de
risicogroep behoren. Het is belangrijk de primaire oorzaak van therapieontrouw
te identificeren en een interventie zal zich moeten richten op deze
persoonlijke barrière(s) van de patiënt. Indien opvattingen over medicatie
verbetert bij ontrouwe patiënten met RA, zal naar verwachting ook de
therapietrouw verbeteren en kan het optimale effect van de DMARD-behandeling
worden behaald.

Patiënten die ontrouw zijn worden at random toegewezen aan de experimentele
groep of controlegroep. De onderzoeker is blind voor toewijzing aan de
condities gedurende de uitvoering van het onderzoek. Aan de hand van een
gevalideerde vragenlijst (Compliance Questionnaire Rheumatology) worden
therapieontrouwe patiënten met RA geselecteerd die DMARDs gebruiken.
Opvattingen over medicatie, therapietrouw en verschillende psychologische en
fysieke variabelen worden gemeten met behulp van vragenlijsten. Therapietrouw
wordt ook gemeten met refill rates. De patiënt vult vier maal de vragenlijsten
in: voor de interventie en 1 week, 6 maanden en 12 maanden na de interventie.
Bovendien rapporteert de patiënt elke maand zijn ervaren bijwerkingen en
gezondheidzorgconsumptie.

De experimentele groep krijgt een patiëntgerichte interventie met de focus op hun persoonlijke barrière(s) van therapietrouw. De interventie bestaat uit twee groepsbijeenkomsten van 90 minuten per keer en een kort telefonisch follow-up gesprek met de interventiesupervisor, een apotheker. Naast patiëntgerichte kennisverstrekking over DMARDs worden de persoonlijke opvattingen over medicijnen besproken in groepsverband (6 personen). De interventiemethode is gebaseerd op Motivational Interviewing. De controlegroep ontvangt de standaard zorg binnen Sint Maartenskliniek (foldermateriaal met informatie over de voorgeschreven DMARDs en reumagerelateerde medicijnen). Beide condities worden als voorlichtingsprogramma's omschreven. In de patiënteninformatiebrief wordt de controleconditie "schriftelijke voorlichting" en de interventiegroep "groepsvoorlichting" genoemd.

Omschrijving
Patiënten in de experimentele groep worden uitgenodigd deel te nemen aan een
korte interventie. De patiënten zullen deelnemen aan twee groepsbijeenkomsten
van 90 minuten per keer. Twee maanden na de laatste interventiebijeenkomst
vindt er een follow-up call plaats van ongeveer 10 minuten met de begeleider
van de interventie. In de groepsbijeenkomsten ontvangen de deelnemers
geschreven en mondelinge informatie over medicatiebehandeling met DMARDs, de
werkende mechanismen van DMARDs en de noodzaak van DMARDs in het algemeen. De
interventie richt zich op twee vormen van barrières van therapietrouw:
1. Hulpmiddelen en routine/ gewoonten worden besproken
2. Persoonlijke opvattingen over medicijnen worden geïdentificeerd en besproken

De controlegroep ontvangt geschreven informatie (folders) over de aan de
patiënt voorgeschreven medicijnen (standaard zorg in de Sint Maartenskliniek).

Alle patiënten ontvangen vragenlijsten voor de interventie, 1 week, 6 maanden
en 12 maanden na de interventie. Naast het invullen van de vragenlijsten zullen
de deelnemers verzocht worden maandelijks bij te houden wanneer ze gebruik
maken van gezondheidsvoorzieningen tijdens het onderzoek en welke bijwerkingen
van de reumamedicijnen ze hebben ervaren.

Inschatting
De tijdsinvestering voor deelnemers in de experimentele groep: maximaal 10 uur
De tijdsinvestering voor deelnemers in de controlegroep: maximaal 7 uur

Zowel de metingen als de interventie vormen geen risico voor de deelnemers.