De peritoneale microvasculaire endotheliale glycocalyx in peritoneale dialyse patiënten

In patiënten die behandeld worden middels peritoneal dialyse (PD), treedt een
verandering op van het peritoneal transport en ontwikkelt zich ultrafiltratie
falen. Morfologisch zijn deze veranderingen geassocieerd met vasculaire
veranderingen die gedeeltelijk diabetisch en gedeeltelijk atherosclerotisch van
aard zijn. De glycocalyx is een negatief geladen laag van membraan
glycoproteeinen, proteoglycanen en glycosaminoglycen gelokaliseerd aan de
binnenzijde van alle bloedvaten. Het heeft vele vasculoprotective efecten zoals
inhibitie van coagulatie, inhibitie van leukocyten en trombocyten adhesie,
regulatie van de redox staat, shear-geinduceerd vrijkomen van NO en regulatie
van de endotheliale permeabiliteit. Daarmee is de glycocalyx een belangrijke
factor in de vasculaire homostatase.

De glycocalyx is erg sensitief voor inflammatoire mediatoren en hyperglycemie
en beide beinvloeden de transendotheliale permeabiliteit. Dit leidt
waarschijnlijk tot veranderingen in de onderliggende cell-interstitiele matrix
met als gevolg het beinvloeden van het peritoneale transport. Er is geen
informatie beschikbaar over de peritoneale microcirculatoire glycocalyx en de
veranderingen in de tijd gedurende PD. Omdat de glycocalyx waarschijnlijk het
transendotheliale transport van oplosbare stoffen en water in vele weefsels in
het gehele lichaam beinvloedt, is het belangrijk de glycocalyx te includeren in
studies naar de peritoneale barriere en pathofysiologie.

Het doel van deze studie is de veranderingen van de peritoneale endotheliale
glycocalyx in eind stadium nierfalen te onderzoeken, met de duur van dialyse,
en deze veranderingen te relateren aan veranderingen in het peritoneaal
transport en morfologie. Het definieren van de rol van de glycocalyx in deze
conditie zal leiden tot verdere strategieen voor het preserveren ervan. De
veranderingen in de subliguale endotheliale glycocalyx in de tijd bij
niervervangende therapie (PD en transplantatie) zullen worden onderzocht.

Dit is een cross-sectionele, observationele studie met invasieve metingen.

Alle deelnemers zullen een meting ondergaan van de peritoneale endotheliale
glycocalyx met behulp van *Orthogonal Spectral* beeldvorming op het moment van
het opnen van de peritoneale ruimte. Dezelfde techniek zal worden gebruikt om
de endotheliale glycocalyx van de sublinguale microvasculatie te meten vooraf
aan de operatie en gedurende follow-up. Tevens zullen in alle patienten een
peritoneale biopsie worden verricht, behoudens in patienten die een non-heart
beating donor nier ontvangen.
PD patienten zullen een standaard peritoneaal permeabiliteits onderzoek
ondergaan om de transport karakteristieken van de peritoneale membraan te
meten.

In deze studie zullen de volgende onderzoeken plaatsvinden gedurende de
ziekenhuisopname: meting van de sublinguale endotheliale glycocalyx, meting van
de peritoneaal endotheliale glycocalyx, meten van het gewicht, bloeddruk, en
een bloedfname. De ondertekening van het toestemmingsformulier van de
patienteninformatie zal in een voorafgaande polklinisch bezoek plaatsvinden.

Het meten van de sublinguale endotheliale glycocalyx zal worden herhaald in
patienten gedurende het poliklinische bezoek, na 3 maanden en 1 jaar.

Bij alle deelnemers zal naast de reguliere bloedonderzoeken ten tijde van
opname of poliklinisch bezoek, 20,5 ml (in controlegroep 31ml) extra veneus
bloed worden afgenomen en opgeslagen voor analyse.

Alle PD patienten zullen een Standaard Peritoneaal Permeabiliteits Analyse
(SPA) onderzoek ondergaan. Deze test wordt verricht in het AMC op jaarlijkse
basis als onderdeel van de reguliere controle van PD patiënten. Met deze
conventionele methode kan het transport van kleine oplasbare deeltjes,
transport van proteinen en de kinetiek van vocht worden gemeten. In patienten
die een levend niertransplantaat ontvangen maar waarin geen SPA is verricht in
3 maanden voor transplantatie, zal een SPA worden verricht 1 week voor de
tranplantatie. PD patiënten die onder controle zijn buiten het AMC zullen
worden uitgenodigd voor een SPA 1 week voor de transplantatie. Sinds de
introductie halverwege de jaren negentig zijn meer dan 800 SPA metingen
verricht zonder complicaties, met geen anafylactische reacties.

Peritoneale biopsie zal worden verricht tijdens laparotomie. Er is een kleine
kans op het ontstaan van een bloeding maar lokale hemostase zal worden
verricht. Er is ook kans op lekkage. In transplantatie met een nier van een
levende donor is de kans op functioneren van de donornier groot (meer dan 90%)
waardoor het risico op lekkage verwaarloosbaar klein is. Tevens, zal in sommige
patiënten de catheter worden verwijderd tijdens transplantatie. In het geval
van een transplantatie met een nier van een overleden donor, zullen wij geen
peritoneale biopsie verrichten vanwege het risico op vertraagde functie van de
donornier, waardoor peritoneale dialyse postoperatief noodzakelijk zou kunnen
zijn.