Een niet gerandomiseerde open pilot studie in de palliatieve fase: de uitvoerbaarheid en mogelijke effecten van een trainingsprogramma bij palliatieve patienten met kanker

Bij patienten met kanker kunnen multipele symptomen tot uiting komen zoals
vermoeidheid, verminderde spierkracht, conditie en fysieke activiteit, pijn,
misselijkheid etc. welke allen kunnen resulteren in een afname van fysieke
activiteiten van de patient. Dit kan een grote invloed hebben op de
Activiteiten van Dagelijks Leven (ADL) van de patient en zijn of haar sociale
participatie. Ook houdt het afgenomen niveau van fysieke activiteit een
verminderde fysieke conditie in stand. Hierdoor komen patienten in een
negatieve vicieuze cirkel terecht. Bij curatief behandelde patienten bestaat
wetenschappelijk bewijs dat training een positief effect kan hebben op de
eerder genoemde symptomen en dat deze de negatieve vicieuze cirkel kan
doorbreken. Studies die zich richten op niet-curatief behandelde patienten met
kanker en/of ongeneeslijke kanker en/of metastasen en/of recidieven zijn
schaars. De onderzoeken die gedaan zijn hebben methodologische beperkingen, dus
wetenschappelijk bewijs is mager. Hoewel deze studies veelbelovende resultaten
laten zien dat training, zowel aeroob als kracht, kan dienen als additionele
palliatieve behandeling om het gevoel van welzijn en de fysieke capaciteit te
verbeteren. Meer onderzoek is nodig om deze resultaten verder te onderbouwen.

Het doel van het onderzoek is:
1) de uitvoerbaarheid van een trainingsprogramma in een geselecteerde groep van
niet curatief behandelde patienten met persisterende kanker en/of metastasen
en/of recidief te onderzoeken
2) de (fysieke) beperkingen in fysiek functioneren in deze specifieke populatie
te onderzoeken
3) de mogelijke effecten van een trainingsprogramma op fysieke fitheid,
kwaliteit van leven (QOL), niveau van symptomen (pijn, vermoeidheid,
depressie/angst) en lichaamssamenstelling in deze specifieke populatie te
onderzoeken

Het betreft een niet gerandomiseerde open pilot studie.

Alle geincludeerde proefpersonen volgen een 6 weken durend trainingsprogramma. Het programma bestaat uit een aerobe training gecombineerd met krachttraining. Proefpersonen volgen 2 trainingssessies per week van 2 uur in een groep van 3-5 personen. De trainingen worden begeleid door een fysiotherapeut. Proefpersonen worden tevens geadviseerd om zelfstandig aeroob te bewegen op de niet trainingsdagen volgens het graded activity principe. Het trainingsprogramma wordt aangepast op de individuele fysieke fitheid van de proefpersoon volgens het graded activity principe. Dit principe houdt in dat de focus in het trainingsprogramma zal liggen op succes ervaringen en dat negatieve ervaringen zoveel mogelijk worden vermeden. Er worden doelen gesteld in een specifiek tijdspad, 2 individuele doelen door de proefpersoon zelf en 2 algemene doelen door de begeleidend fysiotherapeut. Baseline training wordt gestart op een niet bedreigend niveau voor de proefpersoon. De trainingsintensiteit wordt gradueel opgebouwd gedurende het trainingsprogramma. Dit gebeurt door de subjectieve trainingsintensiteit van de proefpersoon aan het eind van de training te scoren d.m.v. de Borgschaal, waarop de volgende training wordt aangepast. Rustperiodes worden gedurende het trainingsprogramma gradueel afgebouwd afgestemd op het herstel van de proefpersoon. Elke trainingssessie bestaat uit: - warming-up (10 min.) - aerobe training (30 min.) - circuittraining met krachtoefeningen (25 min.) - cooling-down (10 min.). De warming-up bestaat aerobe oefeningen staand of zittend uitgevoerd. Aerobe training bestaat uit fietsen op een hometrainer, wanneer dit niet mogelijk is kan er ook gelopen worden op een loopband. De intensiteit is >= 60% HRmax. Aerobe training wordt uitgevoerd in de vorm van intervaltraining bestaande uit 4x4 min. interval van 80-90% van HRpeak, afgewisseld met actieve rustpauzes van 3 min op 50-70% van HRpeak. Ook bij de aerobe training is er een warming-up van 10 minuten en cooling-down van 5 minuten op 60-70% van HRpeak. Krachttraining wordt uitgevoerd in 3 setjes van 8-10 oefeningen met 8-12 herhalingen op 60-80% van 1 repetition maximum (1RM). Deze training richt zich vooral op de grote spiergroepen die belangrijk zijn in ADL-activiteiten, zoals de schouder-, arm, rug, heup en beenmusculatuur. Elk station van de krachttraining heeft mogelijkheden voor individuele aanpassingen.

Belasting:
Wanneer de proefpersoon geinformeerd is en toestemt met inclusie, zal er een
intake volgen met de fysiotherapeut. De fysiotherapeut zal dan een anamnese
afnemen en een lichamelijk onderzoek uitvoeren met aanvullende (fysieke) testen
(anthropometrische testen, 6 min. looptest en spierkrachtmeting m.b.v. HHD).
Patienten worden vervolgens gevraagd vragenlijsten in te vullen (RAND-36, EORTC
QLQ-C30, ESAS, CIS, HADS en Last-meter). Ook wordt hen gevraagd een
activiteitdagboekje bij te houden (PAD, eenmaal per dag) waarin de intensiteit
van de fysieke activiteiten wordt gescoord (Borg-schaal) en de pijn (NRS).
In week 3 en 6 worden deze metingen herhaald, d.w.z. de vragenlijsten worden
door de proefpersonen ingevuld en de fysiotherapeut herhaald de fysieke
metingen. Anthropometrische metingen en anamnese worden alleen in week 6
herhaald door de fysiotherapeut.

Risico:
Het design is dusdanig gekozen dat de patient nauwelijks of geen risico loopt
bij dit onderzoek. Tijdens de trainingssessies zijn voldoende
veiligheidsmaatregelen ingebouwd, zoals het monitoren van de hartslag en het
trainen in kleine groepjes van 3-5 proefpersonen zodat er voldoende individuele
begeleiding is. Ook wordt de interventie aangepast op het individuele fysieke
niveau van de proefpersoon volgens graded activity, waarmee rekening wordt
gehouden met de kwetsbaarheid van deze specifieke populatie. Proefpersonen met
klinisch relevante comorbiditeit worden uitgesloten van de studie.