De rol van aandacht in de controle over pijn

Conditioned pain modulation (CPM), het fenomeen *pijn inhibeert pijn*,
reflecteert een central pijnmodulatie systeem wat door spinale en supraspinale
mechanismen wordt gereguleerd. Eerder onderzoek heft aangetoond dat patiënten
met fibromyalgie een slecht functionerend CPM systeem hebben ten opzichte van
gezonde controles. Het is geopperd dat het effect van het pijn-controle systeem
deels verklaard kan worden door aandachtsmanipulaties aangezien toediening van
een tweede pijnlijke stimulus de aandacht af kan leiden van een eerste
pijnlijke stimulus. Het blijft echter onduidelijk welke rol aandacht spelt in
de endogene modulatie van pijn, specifiek bij fibromyalgie.

Het primaire doel van het onderzoek is om te bestuderen of afleiding
interfereert met CPM effectiviteit en of dit anders is in patiënten met
fibromyalgie versus gezonde personen. Secundaire doelen zijn om algemene
problemen met aandacht - en specifiek op executief functioneren - op te sporen,
te onderzoeken of het CPM effect is gerelateerd aan de mate van cognitieve
inhibitie, en of sekse verschillen mogelijk de verschillen tussen patiënten en
controles verklaren.

Monocenter gerandomiseerd herhaalde metingen onderzoek. Deelnemers worden
gescreend en tekenen een toestemmingsformulier. Vragenlijsten worden ingevuld.
Tijdens het bezoek worden de procedures uitgelegd, maar de exacte studie
hypothesen en niveaus van pijn stimulatie worden niet nauwkeurig uitgelegd om
effecten van verwachtingen uit te sluiten. Deze procedure is gangbaar in dit
type onderzoek. Pijnlijke stimuli worden individueel bepaald en aandachtstaken
worden uitgevoerd, zoals de aandachts netwerk test (ANT) en de Stroop
kleur-woord taak. Tevens worden een geheugentaak en een tapping taak afgenomen.
Vier experimentele sessies worden semi-random afgenomen: 1) pijnlijke test
stimulus alleen, 2) test stimulus in combinatie met een conditionerings
stimulus (klassiek CPM effect), 3) test stimulus in combinatie met de Stroop
afleidingstaak, 4) CPM in combinatie met de Stroop. Verschilscores in pijn
scores op de test stimulus worden berekend. Als een controle worden de
pijnlijke stimuli afzonderlijk na afloop nogmaals in kaart gebracht om te
kijken of er geen verschuivingen in de baseline zijn opgetreden. De deelnemer
wordt aan het eind van het onderzoek uitgelegd wat de exacte hypothese van de
studie was.

Deelnemers zullen 1 bezoek van ongeveer 2 uur brengen aan de afdeling
Pijnbehandeling van het UMC Utrecht. Risico*s geassocieerd met het onderzoek
zijn minimal. De apparatuur is veilig en wordt veel gebruikt in de klinische
praktijk. Er is geen direct voordeel van deelname aan het onderzoek voor
deelnemers. Het huidige onderzoek zal nieuwe inzichten in de rol van endogene
pijn modulatie opleveren en de rol van aandacht hierin. Deelnemers kunnen ten
alle tijden hun deelname aan het onderzoek stoppen, om welke reden dan ook.