Counseling bij Gametedonatie

Sinds jaren wordt onderzocht of mensen die gebruik maken van Gameten Donatie
(GD) wel of geen openheid en wel of geen anonieme donor verkiezen.
Vergelijkende studies bij ouders die wel en ouders die geen openheid hebben
gegeven aan hun kinderen over GD, laten zien dat ouders die openheid hebben
gegeven aan hun (niet adolecente) kind een positievere ouder-kind relatie
hebben, minder conflicten tussen hen en hun kinderen en een betere relatie met
elkaar hebben, dan in gezinnen waar ouders hadden gekozen voor geheimhouding.
Desalnietemin functioneerden gezinnen die GD geheim hielden binnen de range van
een normal gezinsleven (Lalos et al., 2007; Paul & Berger, 2007).
Volgens Nagy, bestaat er een essentiële loyaliteit tussen ouders en kinderen:
Hij gaat ervan uit dat zo*n essentiële of *verticale* loyaliteitsband met de
biologische herkomst onlosmakelijk is en belangrijk voor zelfvertrouwen en
eigenwaarde. Hoewel deze band niet altijd zichtbaar is, is die altijd aanwezig
(Böszörményi-Nagy, 1973). Vandaar het belang dat de biologische herkomst erkend
en geaccepteerd (Böszörményi-Nagy, 1973, 1986; McGee et al., 2001).
Als ouders belangrijke zaken niet aan een kind vertellen of de werkelijkheid
anders voorstellen om pijn te vermijden, kan dit verwarring geven bij kinderen
en hun psychologische ontwikkeling verstoren (Dolto, 1971, 1984). Geheimhouden
van GD voor een kind kan spaningen geven in gezinnen, omdat het geheim altijd
aanwezig is in het hoofd van degenen die het kennen. Het veroorzaakt een
hinderlijke last, met als gevolg nadelige invloed op het kind
(Daniels, 2009; McGee et al., 2001). Voor donorkinderen die GD per ongeluk
ontdekken of die het pas later in hun leven te horen krijgen is het mleijk om
hun ouders nog te vertrouwen, zij voelen zich verward, hebben last van stress
en boosheid en ervaren en gemis aan genetische continuïteit (Daniels et al.,
2007; Javda et al., 2009; Kirkman et al., 2007; Paul and Berger, 2007).
Tegenwoordig zien we in de praktijk een geleidelijke beweging in de richting
van bekende donoren en openheid i.p.v. anonieme donoren en geheimhouding,
omdat er minder sprake is van stigmatisering van onvruchtbaarheid, een groeiend
besef van rechten van kinderen, een toenemende stem van donorkinderen die
pleiten voor openheid en er zijn wijzigingen in wetgeving (Akker, 2006;
Daniels, 2006; McWhinnie, 2001). Openheid is van belang voor de behoefte aan
eerlijkheid en vertrouwen in gezinnen en voor de erkenning van genetische,
kwaliteiten die psychologisch en sociaal hoog worden gewaardeerd. (Turner and
Coyle, 2001). Volwassen donorkinderen die altijd de waarheid hebben geweten
over hun biologische herkomst hebben geen moeite met het feit dat zij een donor
hebben, voelen zich geliefd door hun familie en hebben geode relaties met hun
ouders (Daniels et al., 2001, 2007; Paul and Berger, 2007; Scheib et al.,
2005). Zodoende is de huidige tendens in de literatuur dat ouders die gebruik
maken van GD hun kinderen het beste kunnen vertellen over hun ware herkomst
vanaf zo jong als zij hier iets over voortplanting kunnen begrijpen (Daniels,
2009; Javda et al., 2009; McGee et al., 2001; Landau, 2010). In de praktijk
zien we dat allenstaande moeders en lesbische koppels meer geneigd zijn GD te
vertellen en dit op jongere leeftijd te doen dan heteroseksuele ouders (Akker,
2006; Javda, 2009).
Sinds een paar decennia willen ouders in spé liever gameten van een bekende
donor om de mogelijkheid te hebben de rechten van hun kind te respecteren en
hun donor te leren kennen (Akker 2006; Javda, 2009). In diverse landen bestaat
consensus over het belang van bekende donoren en openheid, wat heft
geresulteerd in wijzigigen van de wet. Deze landen erkennen geen anonimiteit
meer van donoren en reguleren het verschaffen van informatie over de identiteit
van donoren ten gunste van donorkinderen (Daniels, 2007; Janssens, 2006; Wet
Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting Staatsblad, 2002).

Het belangrijkste doel van dit onderzoek is om bij te dragen aan een meer
adequate, congruente en professionele counselling van paren die kinderen willen
krijgen met betrekking tot de besluitvorming om GD al dan niet aan hun kind te
vertellen
Specifieke doelen zijn:
1. de huidige counselingspraktijken te onderzoeken met betrekking tot GD en te
weten op basis van welke (impliciete) aannames, cognities en evidence deze
praktijken zijn gebaseerd.
2. inzicht krijgen in wanneer en op welke manier ouders assistentie behoeven in
het proces van vertellen over GD aan hun kind, zoals wanneer en hoe

Data zullen worden verzameld met behulp van individuele, semi gestructureerde
diepte-interviews en focus groepen.

Verzamelen van data zal plaatsvinden in 3 groepen respondenten:
- ouders die hun kind verteld hebben van de gametedonatie
- ouders die hun kind niet verteld hebben van de gametedonatie
- professionals (artsen, verpleegkundigen en maatschappelijk werkers/
psychologen) die betrokken zijn bij het counselings proces of koppels die
gebruik maken van gamete donatie

Ouders zullen individueel worden geïnterviewd.
Professionals zullen eerst op individuele basis worden geïnterviewd, later in
focus groepen.

Ouders zullen worden geworven bij diverse Nederlandse centra voor geassisteerde
voortplanting.

Professionals zullen worden geworven bij Nederlandse centra voor geassisteerde
voortplanting. De interviews zullen worden gehouden op basis van een topic
list, die gebaseerd zal zijn op de literatuur en professionele ervaring van het
onderzoeksteam . De focusgroep zal worden gehouden op basis van topic lists en
de resulaten van de interviews.

Alle interviews zullen op band worden opgenomen en ad verbatim worden
beschreven.

De belasting voor de respondenten betreft een bezoek aan de onderzoeker voor
een interview. Zonodig is de onderzoeker ook bereid om het interview bij de
respondenten thuis af te nemen. Het betreft individuele, semi gestructureerde
diepte-interviews aan de hand van een topiclist die gebaseerd zal zijn op de
literatuur en professionele ervaring van het onderzoeksteam. Daarnaast zullen
met de professionals focusgroepen worden gehouden aan de hand van topiclists en
op basis van resultaten van interviews.

Psychisch ongemak wordt niet echt verwacht, al wordt beseft dat een interview
confronterend zou kunnen zijn. In de PIF wordt aangegeven waar het onderzoek
over gaat en mocht het daarna gewenst zijn, zij steun kunnen krijgen van een
professionele hulpverlener, mevrouw E.Ouborg. De medewerking geschied op
volledig vrijwillige basis, hen wordt geen behandeling onthouden als zij niet
meewerken, dus mensen zijn vrij om mee te werken.
De verwachting is dat respondenten juist aandacht krijgen voor hun (bijzondere)
situatie (n.l. dat zij m.b.v. gametedonatie kinderen hebben kunnen krijgen),
zij zich kunnen uitspreken over hun situatie en hun ervaring kan bijdragen aan
verdere professionalisering van de counseling hierbij. Dit kan opwegen tegen de
emotionele belasting die dit zou kunnen geven. Het aanbod van professionele
hulp, mocht deze belasting te groot zijn lijkt gerechtvaardigd en voldoende
waarborg.
Het gegeven dat mensen worden geworven middels de fertiliteitskliniek waar zij
ooit zijn behandeld en deze dus meewerken aan het onderzoek kan mensen de
erkenning geven dat ook deze kliniek hun situatie en hoe zij alles hebben
ervaren van belang acht.

Voor de professionals wordt geen psychische belasting verwacht.