Een nieuw instrument (MUNIX) voor neuromusculaire aandoeningen; test-retest betrouwbaarheid en longitudinale metingen bij ALS patiënten

Er is behoefte aan een objectieve marker voor het volgen van ziekte progressie
in neuromusculaire aandoeningen zoals amyotrofische lateraal sclerose (ALS).
Bij ALS sterven de motor neuronen af waardoor uiteindelijk spierzwakte optreed.
Een ideale maker voor het volgen van het ziektebeloop is sensitief,
non-invasief, kosteneffectief en correleert met klinische maten en ziekte
progressie. De methoden die tot nu gebruikt worden, zoals krachtmetingen,
ademhaling, en vragenlijsten zijn sterk variabel, subjectief en afhankelijk van
de coöperatie van de patiënt. Electrofysiologische maten als de compound muscle
action potential (CMAP) en motor unit number estimation (MUNE) hebben als
belangrijk voordeel dat ze objectief gemeten kunnen worden. MUNE heeft het
voordeel al in een vroeg stadium verlies van motor neuronen te kunnen
detecteren terwijl de CMAP onveranderd kan blijven tot wel 50% van het aantal
motor neuronen verloren is (Bromberg 2008). Een belangrijk nadeel van MUNE is
dat deze techniek tijdrovend. MUNIX is een nieuwe techniek die non-invasief en
snel toe te passen is. Met MUNIX wordt een index verkregen voor het aantal
motor units in de spier. De techniek is ook op proximale spieren toe te passen
(Nandedkar 2004). De eerste resultaten van deze techniek zijn veel belovend
maar een uitgebreide studie naar inter-rater en intra-rater variabiliteit is
noodzakelijk voordat deze techniek gebruikt kan worden voor klinische trials.

Primair:
Het doel van deze studie is om gegevens te verzamelen over inter-rater en
intra-rater variabiliteit van een nieuwe elektrofysiologische methode (MUNIX)
bij gezonden en ALS patiënten voor verschillende spiergroepen.
Secondair:
Evalueren van de mogelijkheid en betrouwbaarheid van het toepassen van MUNIX
als surrogaat marker in klinische ALS trials. Relatie tussen structurele
veranderingen in de spier gemeten met spierecho en elektrophysiologische maten
als de CMAP en MUNIX.

Het betreft een observationeel onderzoek. Vragenlijsten en elektrofysiologische
metingen worden afgenomen. (zie ook onderzoeksprotocol)

Van patiënten en controles worden diverse demografische gegevens verzameld (zie
protocol). MUNIX wordt gemeten van 5 verschillende spieren. Ten behoeve van
reproduceerbaarheid wordt na een pauze van 30 min. na de eerste meting een
tweede meting verricht (intra-rater variabiliteit).
Meetduur van één meting is 45-60 minuten. ALS patiënten worden gevolgd over een
periode van maximaal 12 maanden met een interval van 3 maanden. De metingen
zijn non-invasief. De elektrische stimulatie van de zenuw is een standaard
techniek in de klinische neurofysiologie die dagelijks wordt toegepast en die
goed verdragen wordt en geen nadelige gevolgen kent. Een lichte mate van
vermoeidheid kan het gevolg zijn van de korte maximale aanspanning die de
patiënt moet verrichten voor de metingen. Spierechometingen worden alleen op
baseline en na 6 en 12 maanden gedaan omdat structurele veranderingen in de
spier langzamer plaats vinden.