Onderzoeken van het effect van toevoegen van L-dopa aan optimale antipsychotische therapie op positieve symptomen, negatieve symptomen, cognitieve functiestoornissen en extrapyramidale symptomen in patiënten met schizofrenie.
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Schizofrenie en andere psychotische stoornissen
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
- verandering in verbaal geheugen als getest met de Hopkins Verbal Learning
Test Revised (HVLT-R), vergeleken tussen de groep patiënten die Sinemet krijgt
en de groep patiënten die placebo krijgen
- verandering in werkgeheugen als getest met de N-back taak, vergeleken tussen
de groep patiënten die Sinemet krijgt en de groep patiënten die placebo krijgen
- verandering in ernst van de negatieve symptomen, als gescoord met de PANSS
negatieve symptomen sub-schaal, vergeleken tussen de groep patiënten die
Sinemet krijgt en de groep patiënten die placebo krijgen
Secundaire uitkomstmaten
- verandering in de ernst van de positieve symptomen, als gescoord met de PANSS
positieve symptomen sub-schaal, vergeleken tussen de groep patiënten die
Sinemet krijgt en de groep patiënten die placebo krijgen
- verandering in overige cognitieve functies (anders dan verbaal geheugen en
werkgeheugen), als getest met de MATRICS, vergeleken tussen de groep patiënten
die Sinemet krijgt en de groep patiënten die placebo krijgen
- verandering in frontale hersenfuncties, als getest met de Frontal Assessment
Battery (FAB), vergeleken tussen de groep patiënten die Sinemet krijgt en de
groep patiënten die placebo krijgen
- verandering in extrapyramidale symptomen, als gescoord met de ESRS,
vergeleken tussen de groep patiënten die Sinemet krijgt en de groep patiënten
die placebo krijgen
- verandering in algemeen functioneren, als gescoord met de HoNOS (Health of
the Nations Outcome Scale) en de CGI (Clinical Global Impression - severity
scale), vergeleken tussen de groep patiënten die Sinemet krijgt en de groep
patiënten die placebo krijgen
- verandering in subjectief welbevinden, als getest met de SWN (Subjective
Well-being under Neuroleptics), vergeleken tussen de groep patiënten die
Sinemet krijgt en de groep patiënten die placebo krijgen
Achtergrond van het onderzoek
Schizofrenie is de psychiatrische stoornis met de slechtste prognose. De
prevalentie is ongeveer 1%, de stoornis begint op jonge leeftijd en heeft een
chronisch beloop. De symptomen van schizofrenie kunnen worden verdeeld in
positieve symptomen (hallucinaties, wanen, formele denkstoornissen, katatonie),
negatieve symptomen (affectvervlakking, interesseverlies, sociale
terugtrekking) and verslechtering van cognitieve functies. Hoewel de exacte
neurobiologische oorzaken van schizofrenie niet duidelijk zijn, wordt algemeen
aangenomen dat een verstoring van de dopaminerge neurotransmissie een
sleutelrol speelt bij psychose. De klassieke dopamine-hypothese stelt dat een
toename van dopamine in het striatum positieve symptomen medieert. Hoewel
positieve symptomen redelijk reageren op antipsychotische medcijnen, worden
negatieve symptomen maar minimaal beïnvloed, of worden ze zelfs erger. Hierdoor
lijden zelfs patiënten die optimaal worden behandeld met antispychotica vaak
aan sterk beperkende, chronische negatieve symptomen, wat leidt tot een
ernstige afname van de kwaliteit van leven. Een ander interessant punt is dat
(D2-blokkerende) antipsychotische behandeling extrapyramidale bijwerkingen kan
geven, zoals acute dystonie (langdurige, vaak pijnlijke spierspasmen, die
leiden tot een abnormaal verwrongen houding), parkinsonisme, akathisie (een
gevoel van innerlijke onrust en een drang steeds in beweging te blijven).
Eerdere studies hebben laten zien dat deze extrapyramidale bijwerkingen
verbeteren nadat L-dopa werd toegevoegd.
In tegenstelling tot positieve symptomen worden negatieve symptomen en
cognitieve achteruitgang gerelateerd aan een afname van dopamine in andere
hersendelen, met name de prefrontale schors. Een toename van dopamine 1 (D1)
receptor-activiteit wordt gesteld samen te hangen met verbetering van negatieve
symptomen en cognitieve functies. Tot op heden zijn er geen selectieve
D1-agonisten verkrijgbaar voor gebruik in mensen. Pogingen om
dopamine-transmissie in de schors te activeren door L-dopa toe te voegen aan
conventionele (D2-blokkerende) antipsychotische behandeling hebben al
veelbelovende resultaten laten zien. Deze studies laten echter ook een aantal
tegenstrijdigheden zien, die grotendeels kunnen worden toegeschreven aan
methodologische verschillen, kleine patiëntenpopulaties of onvolkomenheden in
de opzet van de studies.
Doel van het onderzoek
Onderzoeken van het effect van toevoegen van L-dopa aan optimale
antipsychotische therapie op positieve symptomen, negatieve symptomen,
cognitieve functiestoornissen en extrapyramidale symptomen in patiënten met
schizofrenie.
Onderzoeksopzet
Dubbelblind gerandomiseerd placebo-gecontroleerd onderzoek.
Onderzoeksproduct en/of interventie
25 mensen krijgen Sinemet in opbouwschema: dag 1-4: 4 dd 50 mg dag 5-8: 2 dd 100 mg, 2 dd 50 mg dag 9-12: 4 dd 100 mg dag 13-16: 2 dd 150 mg, 2 dd 100 mg dag 17-20: 4 dd 150 mg dag 21-24: 2 dd 200 mg, 2 dd 150 mg dag 25-42: 4 dd 200 mg 25 mensen krijgen een placebo
Inschatting van belasting en risico
De belasting voor deelnemende patiënten is gering. Zoals beschreven onder E9a
zijn de bijwerkingen van Sinemet mild en is de kans op bijwerkingen verder
verlaagd door gelijktijdig gebruik van haloperidol of risperidon.
Een substantieel deel van het onderzoek (PANSS) is routine-diagnostiek en valt
onder de standaard procedure bij opname op de psychose-afdeling van het Erasmus
MC. De overige onderzoeken kosten de patiënt weliswaar tijd, maar zijn niet
invasief of vermoeiend.
Er zijn geen risico's verbonden aan de testen en vragenlijsten die worden
afgenomen.
Publiek
's Gravendijkwal 230
3015 CE Rotterdam
NL
Wetenschappelijk
's Gravendijkwal 230
3015 CE Rotterdam
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
- Patiënten met schizofrenie volgens DSM-IV criteria, als bevestigd met Comprehensive Assessment of Symptoms and History (CASH)
- stabiel onder optimale antipsychotische behandeling met haloperidol of risperidon, in een dosering onder 6 mg d.d.
- De PANSS (Positive And Negative Symptom Scale) score mag voor positieve symptomen niet hoger zijn dan 20, of er mag niet hoger dan 3 gescoord worden op 3 items.
- De PANSS score voor negatieve symptomen moet hoger zijn dan 20, of er moet een score zijn hoger dan 3 voor tenminste 2 items.
- leeftijd 18-40 jaar
- informed consent
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
- zwangerschap
- gebruik van psychotrope medicatie anders dan benzodiazepinen
- ernstige neurologische aandoeningen
- hoofdtrauma in de voorgeschiedenis
- aandoeningen van lever, nier, hart, of het endocriene systeem
Opzet
Deelname
In onderzoek gebruikte producten en hulpmiddelen
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| EudraCT | EUCTR2010-019897-33-NL |
| CCMO | NL32185.078.10 |