De effecten van perseveratie bij obsessieve-compulsieve stoornis op semantische satiatie en dissociatieve twijfel

Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis voeren perseveratief gedrag
uit, zoals checken, om de ervaren onzekerheid te reduceren. Echter,
perseveratief gedrag verhoogd de ervaren onzekerheid op paradoxale wijze. De
cruciale vraag is hoe perseveratie leidt tot dissociatieve onzekerheid.
Bevindingen met betrekking tot de inhibitie van 'spreading of activation' zijn
hiervoor wellicht relevant. Wanneer een stimulus (bv. 'appel') wordt verwerkt,
worden semantisch verwante concepten (bv. 'banaan') meer toegankelijk. Echter,
wanneer een stimulus herhaaldelijk wordt verwerkt, wordt deze spreading of
activation geblokkeerd. Dit leidt tot semantische satiatie; de beschikbaarheid
van semantisch gerelateerde stimuli wordt verminderd. Obsessief compulsief
herhaaldelijk gedrag (zoals checken) interfereert mogelijk op dezelfde wijze
met de spreading of activation van semantisch gerelateerde concepten, waardoor
de toegang tot de betekenis van het gedrag verminderd wordt. Dit zou kunnen
resulteren in de ambivalente onzekerheid die wordt ervaren door OCS patiënten
(bv. "ik kan wel zien dat de schakelaar uitstaat, maar het voelt vreemd en
onwerkelijk"). In een eerdere studie werd gevonden dat wanneer gezonde
participanten op perseveratieve wijze checken, semantische satiatie optrad en
gevoelens van dissociatieve onzekerheid werden ervaren. De huidige studie zal
deze effecten van semantische satiatie verder onderzoeken bij patiënten met
OCS. Het eerste deel van de studie heeft als doel bij OCS patiënten de effecten
van perseveratief gedrag wat wordt uitgevoerd in de thuissituatie op
dissociatieve onzekerheid nader te onderzoeken. In het tweede deel van de
studie zullen zowel OCS patiënten als gematchte controle proefpersonen
deelnemen aan een perseveratietaak. In deze studie willen we onderzoeken of OCS
patiënten, na het herhaaldelijk opzeggen van woorden, meer gevoelens van
dissociatieve onzekerheid rapporteren en een hogere mate van semantische
satiatie ervaren dan gezonde controle participanten. Daarnaast willen we ook
onderzoeken of OCS patiënten verschillen van gezonde participanten met
betrekking tot hun intolerantie van deze dissociatieve onzekerheid.

Onderdeel 1 van het onderzoek:
1) Zullen OCS patiënten meer gevoelens van dissociatie ervaren na klinische
perseveratie?

Onderdeel 2 van het onderzoek:
2) Zullen OCS patiënten, na het herhaaldelijk opzeggen van woorden, meer
gevoelens van dissociatieve onzekerheid ervaren dan gezonde controle
participanten?
3) Zullen OCS patiënten, na het herhaaldelijk opzeggen van woorden, een hogere
mate van semantische satiatie vertonen dan gezonde controle participanten?
4) Zijn de snelheid waarmee wordt beslist of woorden gerelateerd zijn aan
elkaar en gevoelens van dissociatieve onzekerheid positief met elkaar
gecorreleerd?
5) Als dissociatieve onzekerheid optreedt, zullen OCS patiënten verschillen van
gezonde participanten met betrekking tot hun intolerantie van deze
dissociatieve onzekerheid?

Onderdeel 1+2 van het onderzoek:
6) Is de mate van dissociatieve onzekerheid, welke door OCS patiënten is
gerapporteerd in het eerste deel van het onderzoek (na perseveratie in de
thuissituatie), positief gecorreleerd met de mate van dissociatieve onzekerheid
welke is gerapporteerd in het tweede deel van het onderzoek (na het
herhaaldelijk opzeggen van woorden)?

Onderdeel 1:
Dit is een binnen-groeps opzet, met 1 onafhankelijke variabele: Conditie
(perseveratie/geen perseveratie).

Onderdeel 2:
Dit is een experimenteel gemixt binnen-tussen groepen design, met drie
onafhankelijk variabelen: Conditie (perseveratie/ geen perseveratie),
Gerelateerd (woorden zijn gerelateerd/woorden zijn niet gerelateerd) en Groep
(OCS patiënten/ gezonde controle participanten).

nvt

Deelname aan dit onderzoek brengt geen risico's met zich mee voor de
participanten. De belasting binnen dit onderzoek bestaat uit het invullen van
een reeks vragenlijsten in het laboratorium welke ongeveer 35 minuten in beslag
zullen nemen, een interview met de onderzoeker, het invullen van vragen in de
thuissituatie en het deelnemen aan een taak waarin participanten zowel woorden
moet herhalen als een reactietijdentaak waarin participanten dienen te reageren
op onschadelijke tonen. Deze studie kan bijdragen aan het vergroten van het
inzicht in de mechanismen welke OCS in stand houden; hoe compulsieve
perseveratie leidt tot een vicieuze cirkel van twijfel en dissociatie. De
bevindingen kunnen bijdragen aan de theoretische rationale van huidige
behandelingen voor OCS, zoals Exposure en Respons Preventie.