Validatie van [18F]FES voor het afbeelden van oestrogeenreceptoren in de hersenen

Oestrogenen zijn de primaire vrouwelijk sekshormonen die een rol spelen in de
ontwikkeling en het onderhouden van secundaire seksuele kenmerken en functies.
Daarnaast spelen oestrogenen een belangrijke rol in andere processen in het
lichaam, zoals cardiovasculaire en immunologische processen, processen in
spieren en botten, ontwikkeling van botten en ook processen in de hersenen. De
werking van oestrogenen wordt gemedieerd door de oestrogeen receptor.
Het is aangetoond dat oestrogenen een beschermende werking hebben op de
hersenen en dat ze daarom een rol zouden kunnen spelen bij neurodegeneratieve
aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson en
multipele sclerose. Ook zouden ze een belangrijke rol kunnen spelen in
psychiatrische aandoeningen zoals depressie.
Om het effect van oestrogenen op de hersenen beter te kunnen begrijpen is het
van belang de expressie van de oestrogeen receptor te kunnen bestuderen. Dit
kan met behulp van positron emissie tomografie (PET), de meest geschikte
techniek om receptoren in de hersenen af te kunnen beelden. [18F]FES is een PET
tracer die bindt aan de oestrogeen receptor en wordt gebruikt voor het
afbeelden van de oestrogeen receptor in patienten met borstkanker, maar nooit
is gebruikt voor het afbeelden van oestrogeen receptoren in de hersenen.
De kwantificatie van de oestrogeen receptor in de hersenen vereist over het
algemeen het nemen van arteriele bloed samples, voor het verkrijgen van de
plasma input functie van de PET tracer. Dit veroorzaakt ongerief voor de
patient en kan een obstakel zijn, vooral in longitudinale studies. Het doel van
deze studie is daarom bepalen of kwantificeren van de oestrogeen receptor in de
hersenen mogelijk is zonder het nemen van arteriele bloed samples, door gebruik
te maken van een referentie tissue model (SRTM) of een input functie die
bepaald wordt uit de PET scan zelf. Als dat mogelijk is kan het ongerief dat
wordt veroorzaakt door het nemen van arteriele bloed samples in toekomstige
studies worden vermeden.

Het voornaamste doel van de studie is het valideren van het gebruik van een
referentie tissue model of een input functie die bepaald wordt uit de PET scan
zelf voor de kwantificatie van oestrogeen receptoren in de hersenen met behulp
van [18F]FES. Daarnaast is het doel te bepalen wat de invloed is van
circulerend oestradiol op de kwantificatie van de oestrogeen receptoren.

Gezonde vrouwen voor en na de menopauze worden geincludeerd voor een [18F]FES
PET scan en een MRI scan, met een maximale periode van 1 week tussen beide
scans. Tijdens de PET scan zullen arteriele bloed samples worden genomen om de
input functie te bepalen, voor kwantificatie van de oestrogeen receptor met
behulp van kinetische modellen. Deze methode is de gouden standaard en zal
worden vergeleken met twee methoden waarbij geen bloed sampling is vereist: een
referentie tissue model en een input functie die bepaald wordt uit de PET scan
zelf. Daarnaast zal het niveau van oestradiol in het serum worden bepaald om
het effect van oestrogenen op kwantificatie van de oestrogeen receptor te
bepalen.

De proefpersonen moeten een vragenlijst invullen, en een PET en MRI scan
ondergaan. In totaal zal er 85 ml bloed worden afgenomen voor het bepalen van
oestradiol in serum en de data analyse van de PET scan. Voor de PET scan zullen
de proefpersonen een arterielijn krijgen en dat kan ongerief veroorzaken.
Daarnaast worden de proefpersonen blootgesteld aan radioactiviteit, met een
klein tot matig risico. De proefpersonen hebben geen direct voordeel van het
deelnemen aan de studie, maar zullen bijdragen aan het bepalen van de beste
methode voor het kwantificeren van de oestrogeen receptor in de hersenen en dus
aan het verminderen van het ongerief voor proefpersonen in toekomstige studies
als bloed samplen niet nodig blijkt.