Senior Stap Studie: Hoe ouderen zichzelf maximaal vooruit helpen

Vallen is een groot probleem bij thuiswonende ouderen. Het aantal valincidenten
en de kosten van de zorg zullen met de vergrijzing toenemen. Letsels en
valangst verminderen mobiliteit en actieradius met gevolgen voor het sociale
verkeer, de stemming, het welzijn en de autonomie van ouderen. Vanuit medisch
perspectief is met name valonderzoek naar casefinding en valpreventie verricht.
Er zijn echter nog onvoldoende mogelijkheden voor ouderen en mantelzorgers om
hun mobiliteit en het valrisico zelf te beoordelen en te verbeteren. De Senior
Stap Studie heeft tot doel kennis te verzamelen over hoe ouderen zichzelf
maximaal vooruit kunnen helpen bij het lopen op leeftijd, door een eenvoudig
thuis toe te passen *loopmeter* voor balans, mobiliteit en valrisico.

Door middel van een gerandomiseerde studie wordt de meerwaarde van zelfstandig
gebruik van de loopmeter bepaald op mobiliteit, valrisico en welbevinden van
ouderen en zelfmanagement van het valrisico. De kosteneffectiviteit van deze
strategie wordt vergeleken met de reguliere zorg na een val.
Kwalitatief onderzoek wordt gedaan om de uitvoerbaarheid, tevredenheid en
motivatie van ouderen om met een dergelijk zelfmanagement systeem aan de slag
te gaan en blijven, vast te stellen.

Een gerandomiseerde crossover studie van zes maanden wordt bij 150 kwetsbare
ouderen (70+ jaar) uitgevoerd in drie settings: thuis, verzorgingshuis en
buurthuis met welzijnsactiviteiten. Middels dit design fungeren de ouderen als
hun eigen controlegroep. De ouderen in de experimentele groep zullen gedurende
drie maanden wekelijks de loopmeter gebruiken om hun loopsnelheid te bepalen.
Tevens krijgen zij een instructieboek aangeboden welke zij kunnen gebruiken om
tussendoor hun balans en mobiliteit aan de hand van de resultaten van de
loopmeter te trainen. De controle groep krijgt alleen het instructieboek
aangeboden welke zij naar eigen inzicht kunnen gebruiken. Na drie maanden
zullen de deelnemers uit de experimentele groep naar de controlegroep gaan en
vice versa.
Gedurende de studie zullen de ouderen worden gevolgd middels de valtelefoon om
het aantal vallen te registreren.
Na afloop van het onderzoek zal een selecte groep ouderen worden geïnterviewd
om de uitvoerbaarheid, tevredenheid en motivatie om met een dergelijk
zelfmanagement systeem aan de slag te gaan en blijven, vast te stellen.

Wekelijks gebruik van de loopmeter voor het bepalen van mobiliteit en valrisico.

De deelnemers zullen 6 maanden meedoen met het onderzoek. Gedurende die maanden
worden zij wekelijks gebeld door de valtelefoon. Daarnaast kunnen zij, naar
eigen inzicht in de controle groep of aan de hand van de loopmeter in de
experimentele groep, oefeningen doen uit het instructieboek. Middels een
beweegdagboekje kunnen zij bijhouden of en welke oefeningen zij hebben gedaan.
Wanneer de deelnemer in de experimentele groep zit, zal hij wekelijks de
loopmeter gebruiken.
Naast deze metingen zullen de deelnemers ook nog op 7 meetmomenten worden
gemeten door de onderzoek en de onderzoeksassistent (T0 t/m T6). Alle metingen
vinden thuis, in het verzorgingshuis of in het buurthuis plaats.
T0 vindt plaats bij aanvang van de studie. Tijdens deze meting vinden de
volgende testen plaats: Minimum Data Set (van het Nationaal Programma
Ouderenzorg), SMAS-30 (zelfmanagement), MOS-20 (welbevinden), LAPAQ
(actieradius), (m)-FES (valangst), Timed Up and Go en Short Physical
Performance Battery (balans en mobiliteit). Deze meting zal ongeveer 1,5 uur in
beslag nemen en worden herhaald na drie maanden in het onderzoek wanneer de
groepen zullen wisselen van experimenteel naar controle en vice versa (T3) en
aan het eind van de studie (T6).
Op de tussenliggende metingen (T1, T2, T4 en T5) zullen alleen de Timed Up and
Go en de Short Physical Performance Battery worden afgenomen. Hiermee kunnen
veranderingen in balans en mobiliteit worden geregistreerd.
Aan het eind van de studie vindt er kwalitatief onderzoek plaats middels
semigestructureerde interviews bij een aantal deelnemers. Deze zullen uit alle
drie de settings komen. Middels deze analyse wordt de uitvoerbaarheid,
motivatie en tevredenheid van ouderen om met de loopmeter aan de slag te gaan
en blijven, achterhaald.

Bij de deelnemers worden niet invasieve onderzoeken gedaan, waardoor risico's
afwezig blijven.