Het effect van cafeïne op het verminderen van bloeddrukverlaging bij postprandiale hypotensie bij ouderen.

Postprandiale hypotensie is vooral bij oudere mensen een belangrijke maar nog
steeds vaak niet herkende en onderschatte oorzaak van een syncope. Een aantal
studies laten zien dat postprandiale hypotensie bij 25-38% van de ouderen
voorkomt. Na het innemen van de maaltijd daalt de bloeddruk. Het is niet
helemaal bekend waardoor het wordt veroorzaakt, maar men vermoedt door een
stoornis in het autonome functiestelsel. De fysiologische postprandiale
vaatverwijding in het splanchnicusgebied wordt onvoldoende gecompenseerd door
sympathische vasoconstrictie van de andere vaatbedden. Ook kan het worden
veroorzaakt door deregulatie van insuline of adenosine. De oudere mensen kunnen
dit niet goed compenseren door middel van een toename van de harfrequentie. De
mogelijke gevolgen zijn valincidenten, duizeligheid en syncope maar ook CVA*s,
TIA*s, angina pectoris en myocard-infarcten kunnen daaruit voortkomen.
Postprandiale hypotensie is een verlaging van de systolische bloeddruk van meer
dan 20 mmHg of een verlaging van de bloeddruk tot onder de 90 mm Hg vanuit een
bloeddruk van boven de 100 mm Hg binnen 2 uur na het innemen van een maaltijd.

In dit onderzoek wil ik het effect van cafeïne op de PPH evalueren. Cafeïne is
een vasoconstrictor en het is bekend dat het de bloeddruk bij ouderen verhoogt,
waarschijnlijk door stimulatie van het sympathische zenuwstelsel of door
blokkade van de vasodilaterende adenosine-receptoren.Uit eerdere studies blijkt
dat cafeïne niet de post-prandiale hypotensie kan voorkomen. Door de
bloeddrukverhoging bij cafeïnegebruik daalt de bloeddruk als gevolg van de
maaltijd niet zo ver onder de basiswaarde als bij inname van een placebo.

Wel is er bij verschillende studies steeds gemeten met een normale
bloeddrukmeter, waarmee een aantal uren vanaf tijdstip x met tussenpozen van 5
tot 15 minuten een meting wordt uitgevoerd. De bloeddruk heeft altijd een wat
schommelend karakter. De kracht van dit onderzoek is dat er apparatuur
gebruikt wordt die continu met de frequentie van het hartritme de bloeddruk,
hartfrequentie meet. Zo kan de waarde van de maximale daling van de bloeddruk
met grote precisie en betrouwbaarheid bepaald worden. Ook kan op deze manier
goed inzicht verkregen worden wanneer na de maaltijd de PPH op het maximum is
en wanneer de cafeïne maximaal werkt. Zo kan de vraag die bij de in de
literatuur beschreven onderzoeken opkwam, dat cafeine 30 minuten voor de
maaltijd aangeboden, het meest gunstig effect heeft op PPH, wellicht
beantwoord worden.

Het is een beschrijvend onderzoek waarbij de proefpersonen twee maal continu
bloeddruk gemeten wordt gedurende een periode van 2* uur. De meting vindt
plaats tijdens het middagmaal. De patiënt mag 24 uur voor aanvang meting geen
cafeïne innemen. De meting start 30 minuten voor de maaltijd in zittende
houding. (Basiswaarden) De patient krijgt op T = 0 een placebo (250 ml
cafeine-vrije koffie). De meting gaat door tot 2 uur na aanvang maaltijd
(bepaling placebo-waarden).
Twee dagen later voeren we dezelfde meting uit met interventie (250 ml koffie
met 200 mg cafeine).
We kiezen voor een zittende houding, daar dit bij deze patiëntenpopulatie dit
ook zo zal zijn in de thuissituatie.
Zowel de patient als de beoordelaar weet niet of de patient een placebo of
interventie heeft. Alleen de onderzoeker weet dat er altijd eerst gestart wordt
met een placebo, om zo te kunnen beoordelen of de patient daadwerkelijk PPH
heeft. Indien dit niet het geval is, wordt de patient geëxcludeerd.

De interventie bestaat uit het aanbieden van 250 ml koffie op T=0. Deze koffie wordt op een gestandaardiseerde wijze bereid en bevat 200 mg cafeïne.

De belasting voor de patient is dat hij/zij een lange tijd (2,5 uur) op een
stoel moet blijven zitten.
De meting zelf is niet invasief en de meetinstrumenten zijn zo ontworpen dat de
patient daar geen last van heeft.
Gekozen is voor een zittende houding, zodat de patient normaal kan eten en er
geen risico is op vallen door verlaging van de bloeddruk.

Er is over het algemeen geen risico wat betreft de interventie. Het gaat om 250
ml koffie (ongeveer 2 koppen), wat als een voedingsmiddel kan worden gezien en
in het dagelijks leven zeer regelmatig wordt gebruikt.