Dynamiek van leukocyten in veroudering: in vivo labelling van delende leukocyten met gedeutereerd water

Veroudering van het immuunsysteem speelt een belangrijke rol bij de
ontwikkeling van diverse leeftijdsgerelateerde gezondheidsproblemen onder
ouderen, zoals de verhoogde vatbaarheid voor infecties en de verminderde
werkzaamheid van vaccins. Tijdens veroudering vinden grote veranderingen plaats
in het immuunsysteem: de aantallen totale en naieve afweercellen nemen af en
er vinden belangrijke verschuivingen plaats in verschillende subpopulaties. Om
te kunnen verklaren waardoor deze veranderingen precies veroorzaakt worden
willen wij bepalen wat er aan de dynamiek van afweercellen (uitgedrukt in
termen van productiesnelheid en levensduur) verandert als mensen ouder worden.
Met kwantitatieve kennis over deze dynamiek kan klinisch beter worden
ingespeeld op immuunfalen en vaccinfalen onder ouderen, en kan, op basis van
normaalwaarden verkregen uit gezonde individuen, een vergelijking gemaakt
worden met patientengroepen.

In deze studie willen we zwaar water labelling gebruiken om te bestuderen hoe
de dynamiek van leukocyten in gezonde mensen verandert tijdens veroudering. De
belangrijkste doelstellingen van de studie zijn:
A) inzicht krijgen in de dynamiek van een verouderend immuunsysteem, teneinde
beter te kunnen begrijpen waar de immuungerelateerde problemen onder ouderen
door worden veroorzaakt;
B) normaalwaarden verkrijgen voor de dynamiek van leukocyten in gezonde jonge
en oudere mensen, teneinde
(i) inzicht te verkrijgen hoe deze dynamiek in diverse patientengroepen
verandert (ten opzichte van gezonde leeftijdsgenoten);
(ii) te onderzoeken of bepaalde pathologische situaties leiden tot premature
veroudering van het immuunsysteem.

De studie betreft een longitudinaal, observationeel onderzoek met invasieve
handelingen. Het onderzoek bestaat uit de tijdelijke consumptie van
gedeutereerd (of zwaar) water (2H2O) en prospectieve bloedafnames en
urineafnames voor laboratoriumonderzoek. Bloedafnames vinden 7 maal plaats in
de periode dat zwaar water wordt gedronken (oplabelling fase) en 8 maal in de
periode daarna (delabelling fase). Verschillende leukocytenpopulaties zullen
worden gesorteerd uit de bloedmonsters, waarna in het DNA uit deze populaties
de deuteriumverrijking kan worden gekwantificeerd met behulp van
gaschromatografie en massaspectrometrie (GC-MS). Frequente afname van
urinemonsters maakt het mogelijk om per tijdspunt te corrigeren voor de inname
van label door een individu.

De frequente bloed- en urineafnames en de daarmee samenhangende
ziekenhuisbezoeken maken de belasting van deze studie aanzienlijk. De afname
van vragenlijsten bij iedere bloedafname kan enige inbreuk op de privacy
vormen. Deelnemers hebben geen direct voordeel bij deelname. De in deze studie
voorgeschreven hoeveelheden zwaar water zijn niet schadelijk voor de
gezondheid, en het totale volume af te nemen bloed ligt ruim binnen de norm van
Sanquin bloedbank. De veiligheid van het zwaar water voor humane consumptie
wordt bevestigd met een test. Deelname is dus belastend maar veilig.