Leefstijlinterventies voor ambulante patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening in Nederland

Patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) hebben een hoger
cardiometabool risico en vier keer vaker type 2 diabetes dan mensen uit de
algemene bevolking zonder chronische ziekte maar met dezelfde leeftijd. Hoewel
het tegenwoordig verplicht is om de lichamelijke gezondheid van patiënten met
EPA structureel te controleren, blijft veel somatische comorbiditeit
onbehandeld. Dit heeft te maken met een gebrek aan kennis en bezorgdheid over
interactie met antipsychotische medicatie. Het is inmiddlels aangetoond dat
leefstijl interventie bij mensen met een verhoogd risico op somatische ziekte
zoals type 2 diabetes (kosten_ effectief is, en zelfs effectiever dan
medicatie, om type 2 diabetes te voorkomen en het cardiometabool risico te
verlagen. Een dergelijke niet-farmacologische interventie zou ook effectief
kunnen zijn bij patiënten met EPA om het cardiometabool risico te verminderen.

Doel van dit onderzoek is om de (kosten)effectiviteit vast te stellen van een
12-maanden durende multidimensionele leefstijl interventie op cardiometabole
risico factoren in EPA patiënten, vergeleken met reguliere zorg. Secundair zal
worden gekeken of de interventie ook effect heeft op depressieve en negatieve
symptomen, en of de interventie kosteneffectief is.

Enkelblind geclusterd gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek met een
praktijkgeoriënteerde onderzoeksopzet
(http://www.bmj.com/content/340/bmj.c1066) om de externe validiteit te
verhogen.
Dit onderzoek is doelmatigheidsonderzoek in de categorie vroege evaluatie van
veelbelovende interventies. Dit wil zeggen dat interventies die in andere
patientgroepen bewezen effectief zijn, worden getest in een andere doelgroep.

De 12-maanden durende interventie wordt gegeven in tweewekelijkse consulten van 15 minuten. Er wordt gebruik gemaakt van een zelfmanagement tool gebaseerd op e-health namelijk Leefstijl in Beeld (www.leefstijlinbeeld.nl). Leefstijl in Beeld is ontwikkeld met en voor de Nederlandse GGZ populatie. In een aantal stappen worden patiënt en begeleider ondersteund om leefstijl bij de patiënt te verbeteren. Als eerste stap worden leefstijlgewoontes gescreend en aangegeven met groen, oranje of rood, afhankelijk van het risiconiveau. Daarna geeft de patient aan welke gewoonten hij/zij zou willen veranderen. De verpleegkundige begeleidt dit proces met gedragsveranderingstechnieken zoals motivational interviewing. Vervolgens kan in Leefstijlinbeeld een leefstijlplan worden uitgewerkt. Er is een duidelijke rol voor de verpleegkundige om de patiënt te ondersteunen bij het maken van realistische keuzes en het goed definiëren van haalbare doelen. Als laatste stap kan leefstijlinbeeld ondersteunen om gedragsveranderingen vast te houden.

De belasting is laag. Zowel de lichamelijke als de lichamelijke metingen van de
ROM-screening zijn onderdeel van de reguliere zorg. Er is wel een extra
ROM-screening op 6 maanden, dit bevat alleen de lichamelijke metingen. De
meeste gegevens komen uit de ROM, overige gegevens worden verzameld met
vragenlijsten. Het programma wordt geïntegreerd als onderdeel van de zorg, en
de counseling vind plaats tijdens de reguliere tweewekelijkse gesprekken tussen
patiënten en verpleegkundige. Meer inzicht in de eigen (mogelijk slechte)
gezondheid wordt gecombineerd met de mogelijkheid om daar iets aan te doen,
waardoor de ongerustheid die gewoonlijk gepaard gaat met verhoogde
bewustwording alléén, wordt voorkomen. Voor de metingen voorzien we geen
negatieve bijwerkingen of risico*s.