Een fMRI studie naar de rol van de hersenen in vroegtijdige en vertraagde zaadlozing

Vroegtijdige en vertraagde zaadlozing zijn veelvoorkomende seksuele klachten,
waarbij er een probleem is met de zg. intravaginale ejaculatie latentie tijd
(IELT), in andere woorden hoe lang het tijdens de geslachtsgemeenschap duurt
voordat er een zaadlozing is. Extreme afwijkingen in de IELT kunnen ertoe
leiden dat geslachtsgemeenschap nagenoeg onmogelijk is, of zelfs dat de
voortplanting in gevaar komt. Bovendien zorgen deze aandoeningen voor veel -
vaak verborgen - frustratie en verdriet, wat niet zelden zorgt voor ernstige
relationele problemen. Meestal bestaat de behandeling uit een combinatie van
anti-depressiva en bijvoorbeeld gedragstherapie of bekkenbodemtraining.

De hersenen controleren het seksuele gedrag en er bestaat dan ook een sterk
vermoeden dat de zaadlozingstijd in de hersenen van mannen *geprogrammeerd* is.
Hoewel dmv training enige rek mogelijk is, lijkt de aanleg toch een
doorslaggevende factor te zijn. Hoe dit in de hersenen van mensen zit is echter
nagenoeg onbekend. Met name is het zo dat bij mensen hoogstwaarschijnlijk de
hersenschors een doorslaggevende rol speelt in seksueel gedrag, terwijl dit
gedeelte van het brein in proefdiermodellen niet - of slechts gedeeltelijk -
kan worden onderzocht.

Het doel van het onderzoek is om nieuwe targets, netwerken en mechanismen in de
hersenen identificeren waar toekomstige therapieen zich op zouden moeten
focussen. Dit zou nieuwe targets kunnen opleveren voor proefdieronderzoek. Dit
laatste is van groot belang aangezien zaadlozingsstoornissen meestal met
anti-depressiva worden behandeld, met alle bijwerkingen van dien.

Het onderzoek is observationeel van aard en minimaal invasief. Het bestaat uit
twee fases:

Fase 1 is een seksuologisch onderzoek, inclusief bloed- en speekselafname,
vragenlijsten en een interview met een ervaren seksuoloog. Dit onderzoek is
bedoeld om nauwkeurig te kunnen bepalen volgens de meest recente richtlijnen in
welke groep (vroegtijdige zaadlozing, vertraagde zaadlozing, normaal) een
kandidaat valt.

Fase 2 is het fMRI onderzoek, inclusief structurele scans waarbij de
proefpersonen niets hoeven te doen en functionele scans waarbij specifieke
taken moeten worden uitgevoerd. Die taken zijn het maken van
bekkenbodemaanspanningen en het ondergaan van penisaanrakingen. Deze taken zijn
erop gericht om het centrale 'penis-controlesysteem' in kaart te brengen.
Aanrakingen van de penis zullen worden gedaan door de eigen vrouwelijke partner
van de proefpersonen (zie ABR sectie J).

De interventie bestaat eruit dat de penis aangeraakt wordt, op een gestandaardiseerde manier en waarbij het doel niet is om seksuele opwinding in de proefpersoon teweeg te brengen. De stimulatie wordt uitgevoerd door de partner van de proefpersoon.

De meeste mannelijke proefpersonen zullen tweemaal naar het UMCG komen: de
eerste keer voor een seksuologisch onderzoek waarbij vragenlijsten worden
ingevuld, bloed en speeksel worden afgenomen, en een interview wordt gedaan. De
duur van het onderzoek is ongeveer een uur. Het afnemen van bloed kan eventueel
een gering ongerief met zich meebrengen.

Het tweede bezoek betreft het fMRI onderzoek. De tijd die mannen in de MRI
scanner zullen doorbrengen is ongeveer een uur, waarvan ca. 23 minuten de in
het protocol beschreven taken zullen worden uitgevoerd
(bekkenbodemaanspanningen maken, penis aanrakingen ondergaan). Voorafgaand aan
het fMRI onderzoek worden enkele vragenlijsten ingevuld en na afloop wordt nog
een impliciete psychologische test gedaan (Go/No-GO task). Totale duur van het
tweede bezoek bedraagt ongeveer 2 uur. Wat betreft ongemakken en risico's kan
gezegd worden dat de standaardrisico's van fMRI onderzoek van toepassing zijn,
welke zeer gering zijn. Lang in een scanner liggen kan wat drukpijn geven, met
name bij het hoofd.

De vrouwelijke partners (zie ABR sectie J) nemen alleen deel aan het
fMRI-onderzoek, in die zin dat ze bij het onderzoek assisteren.