Het primaire doel van deze functionele magnetische resonantie imaging (fMRI) studie is om de acute effecten van intranasale OT toediening op emotionele en motivationele hersenprocessen te onderzoeken bij PTSS patiënten, vergeleken met gezonde,…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Angststoornissen en -symptomen
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
De primaire uitkomtsmaten van deze studie zijn de acute effecten van
intranasale OT toediening op emotionele en belonigs-gerelateerde
hersenprocessen bij mannen en vrouwen met PTSS, vergeleken met
getraumatiseerde, gezonde controles.
Emotionele en belonings-gerelateerde hersenactivaties zullen worden gemeten met
een 3T Philips Achiva MRI scanner, gelokaliseerd in het Spinoza Centrum. Om de
effecten van OT toediening op neurale BOLD respons te meten, zullen we tijdens
drie taken echo-planar images maken die sensitief zijn voor het BOLD contrast:
1. Emotionele gezichten taak, waarin drie gezichten van dezelfde emotie (blij,
angst of boos) worden getoond en de participant het bovenste gezicht op
geslacht moet matchen met één van de twee onderste gezichten.
2. Beloningstaak, waarin anticipatie en uitkomst van beloning (zowel geld als
sociale beloning) en verlies worden gemeten.
3. Emotie-regulatie taak, waarin de participant gevraagd word om naar negatieve
of neutrale scenes te kijken of negatieve scenes te herberoordelen
('reappraisal'). BOLD contrast plaatjes zullen gemaakt worden door de conditie
waarin emoties worden gereguleerd te vergelijken met die waarin er passief naar
wordt gekeken
Tijdens het uitvoeren van de taken zullen psychobiologische maten zoals
reactietijd, accuratesse op de emotionele gezichtentaak en beloningstaak,
hartslag en hartslag variabiliteit worden gemeten.
Ook zullen er een resting state scan, een T1-gewogen anatomische scan en een
Diffusion Tensor Weighted Imaging (DTI)-scan gemaakt worden.
Secundaire uitkomstmaten
1. Sekseverschillen in de effecten van intranasale OT administratie op
functionele (taak-specifike) hersenactiviteti tussen PTSS patiënten en
getraumatiseerde controles zullen worden onderzocht. Speekselniveau's van
oestrogeen en testosterone zullen worden gemeten tijdens beide fMRI sessies om
de rol van enodogene steroïde hormonen op de primaire uitkomstmaat te
onderzoeken.
2. Antwoorden op verschillende vragenlijsten zullen worden gebruikt om de
potentiële associatie tussen de primaire uitkomstmaat en representaties van
hechtingsstijl, sociale steun en geschiedenis van (jeugd) trauma en
levensgebeurtenissen.
3. (Epi)genetische variatie zal worden meegenomen om een potentiële associatie
met de primaire uitkomstmaat te onderzoeken. Voorts zal informatie over
genetische varianten van deelnemers worden gebruikt voor een meta-analyse naar
genen betrokken bij PTSS, uitgevoerd door het Psychiatrics Genetics Consortium.
Deelnemers wordt additioneel om toestemming gevraagd om de data te delen binnen
dit internationale onderzoeksverband.
4. Individuale variatie in functioneren van de HPA as (cortisol gemeten in
haar) zal worden meegenomen om een potentiële associatie met de primaire
uitkomstmaat te onderzoeken.
Achtergrond van het onderzoek
Ongeveer 80% van mensen maakt een traumatische gebeurtenis mee tijdens zijn of
haar leven. Hiervan ontwikkelt 10% een posttraumatische stress stoornis
(PTSS), resulterend in levensprevalentie van ongeveer 8% in de gehele
Nederlandse bevolking. Door deze hoge prevalentie, maar ook door ernstige
beperkingen, negatieve impact op levenskwaliteit en somatische gevolgen, is de
impact van PTSS op de volksgezondheid groot. Tijdens de behandeling van PTSS,
valt een deel van de patiënten uit, blijft symptomatisch of valt terug na een
initiële respons op behandeling. Dit betekent dat er interventies nodig zijn om
de behandeling van PTSS te verbeteren.
Een veelbelovende kandidaat voor verbetering van PTSS behandeling, is de
neuropeptide oxytocine (OT). OT is betrokken bij verscheidene processen die
verstoord zijn in PTSS, namelijk de angst respons, sociale interactie en
emotionele beloningsmechanismes. OT is betrokken bij de pathofysiologie van
psychiatrische stoornissen die gekenmerkt worden door een ontregelde stress
respons, ontregelde hechting en/ of sociale beperkingen. Daarom kan onderzoek
naar de invloed van OT op emotionele en belonings-gerelateerde hersenprocessen
leiden tot nieuwe strategieën om PTSS behandeling te verbeteren. OT is een
veilig medicijn, dat normaal wordt gebruikt voor zoogstuwing en is makkelijk
toe te dienen als neusspray.
Doel van het onderzoek
Het primaire doel van deze functionele magnetische resonantie imaging (fMRI)
studie is om de acute effecten van intranasale OT toediening op emotionele en
motivationele hersenprocessen te onderzoeken bij PTSS patiënten, vergeleken met
gezonde, getraumatiseerde controles.
In de baseline (placebo) conditie, verwachten we bij PTSS patiënten hogere
sensitiviteit ten opzichte van angst-inducerende stimuli en lagere neurale
responsiviteit ten opzichte van (sociale) beloning te meten vergeleken met
controles. Ook verwachten we toegenomen functionele connectiviteit tussen de
amygdala en gebieden in de hersenstam te meten na placebo toediening vergeleken
met gezonde controles.
We verwachten dat OT toediening bij PTSS patiënten en controles zal zorgen
voor een daling in de responsiviteit van de amygdala op emotionele gezichten en
scenes. Verder verwachten we toegenomen sensitiviteit voor beloning en
activiteit in belonings-gebieden in de hersenen (i.e. nucleus accumbens en
subgenuale prefrontale cortex) te vinden na OT toediening in PTSS patiënten en
controles. Ook denken we dat de interregionale communicatie binnen angst en
belonings- gerelateerde neurale netwerken zal veranderen na OT toediening in
PTSS patiënten en controles.
We verwachten een groep bij behandeling interactie effect te vinden, waarbij de
grootte van de neurale effecten van OT behandeling verschillend zullen zijn
tussen PTSS patiënten en controles.
Onderzoeksopzet
In dit dubbelblind, gerandomiseerde within-subjects design, zal een
vergelijking worden gemaakt tussen PTSS patiënten en getraumatiseerde, gezonde
controles. Deelnemers zullen dubbel-blind gerandomiseerd worden tot
medicatie-volgorde. De helft van de deelnemers zal intranasale OT ontvangen
tijdens de eerste en placebo tijdens de tweede fMRI-sessie. De andere helft zal
placebo tijdens de eerste en intranasale OT tijdens de tweede fMRI-sessie
ontvangen.
Wij zullen de effecten van eenmalige toediening van intranasale OT (40 IU; 5
pufjes per neusgat), vergeleken met placabeo (saline) op emotionele en
belonings-gerelateerde hersengebieden onderzoeken. OT is een veilig medicijn om
toe te dienen, geregistreerd in Nederland en gebruikt bij vrouwen die moeite
hebben met het geven van borstvoeding. De dosis van 40 IU is eerder veilig
gebruikt in een studie met psychiatrische patiënten.
Inschatting van belasting en risico
Aangezien we een studie uit zullen voeren met psychiatrishe patienten (i.e.
PTSS patienten), is de risicoclassificatie van deze studie *minimale
overschrijding van verwaarloosbaar risico*. OT is een veilig medicijn, behalve
tijdens zwangerschap. Daarom moeten vrouwelijke deelnemers een negatieve
zwangerschapstest hebben voor aanvang van de studie.
fMRI is niet schadelijk voor deelnemers.
Publiek
Meibergdreef 5
Amsterdam 1105 AZ
NL
Wetenschappelijk
Meibergdreef 5
Amsterdam 1105 AZ
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
* Leeftijd van 18 * 65 jaar
* Voldoende beheersing van de Nederlandse taal om het te lezen en schrijven
* Geschikt voor MRI onderzoek (i.e. geen metalen, pacemakers of claustrofobie)
* Potentieel traumatische gebeurtenis meegemaakt, volgens het PTSS A1 criterium
(minimaal 1 maand geleden), gekwantificeerd als een score van 1 of hoger op de Life Events Checklist (LEC).
PTSS patienten:
* Huidige PTSS diagnose
* CAPS score * 45
Getraumatiseerde, gezonde controles:
* CAPS-score < 15
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
* Een ernstige of chronische systemische ziekte
* Huidige psychotische, bipolaire, middelengerelateerde, ernstige persoonlijkheidsstoornis, of mentale retardatie
* Huidige ernstige depressieve stoornis
* Huidig suïcide risico of suïcidale ideatie
* Ernstige cognitieve beperking of een organische mentale stoornis in de anamnese
* Neurologische stoornis in de anamnese (bv. traumatisch hersenletsel, convulsies)
* Aanwijzingen voor continuerende traumatisatie (bv in het geval van partner geweld als index trauma)
* Aanwijzingen voor klinisch significante, onstabiele medische toestand, waarbij een contraindicatie bestaat voor toediening van oxytocine, zoals cardiovasculaire, gastro-intestinale, pulmonaire, renale, endocriene of hematologische stoornissen, glaucoom, epilepsie in de anamnese, of een beroerte of myocardinfarct in het afgelopen jaar.
* Het gebruik van bepaalde medicijnen: prostaglandines en bepaalde anti-migraine medicatie (ergot alkaloides), ß-adrenerge receptor-blokkers, systemische glucocorticoïden en psychofarmacologische medicatie
* Overgevoeligheid/allergie voor oxytocine of de bestanddelen (bv methylhydroxybenzoaat en propylhydroxybenzoaat)
* Vrouwelijke deelnemers: zwangerschap, borstvoeding (NB. vrouwelijk proefpersonen in de vruchtbare leeftijd moeten een negatieve zwangerschapstest hebben)
Alleen getraumatiseerde, gezonde controles:
* (geschiedenis van) PTSS diagnose of depressieve stoornis
* Een huidige DSM-IV as 1 stoornis
Opzet
Deelname
In onderzoek gebruikte producten en hulpmiddelen
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| EudraCT | EUCTR2012-001288-58-NL |
| CCMO | NL40122.018.12 |