Immuniteit na gele koorts vaccinatie in HIV positieve reizigers - YELLAR studie

Het gele koorts vaccin is een levend verzwakt vaccin. De vaccinatie is
effectief en veilig gebleken, maar er is een
theoretisch risico of ernstige bijwerkingen (SAEs), zoals neuro in vasie en
encefalitis. De precieze oorzaak
hiervan is tot op heden niet opgehelderd. Mogelijk zijn de ernstige
bijwerkingen het gevolg van een gecompromiteerde
immunologische respons, waardoor het virus de kans krijgt te repliceren.

Een recente retrospectieve studie met een Zwitsers cohort van 102 HIV
geinfecteerde patienten die gevaccineerd zijn met het gele koorts vaccin (YFV)
liet zien dat HIV geinfecteerde patienten een lagere mate van seroconversie
hebben en lagere geometric mean titers (GMTs) van neutraliserende antistoffen
(NAs) in vergelijking met gezonde controles.

In de Zwitserse studie en in andere studies naar gele koorts vaccinaties in HIV
positive gevaccineerden werden "adverse events" (AEs) en "severe adverse
events" (SAEs) niet vaker beschreven in vergelijking met gezonde gevaccineerden.
SAEs komen echter in lage frequentie voor; 0.4/100.000 gevaccineerden
ontwikkelen "yellow fever vaccine associated viscerotropic disease" (YEL-AVD),
een beeld dat lijkt op gele koorts infectie, en 0.8/100.000 gevaccineerden
ontwikkelen "yellow fever vaccine associated neurotropic disease" (YEL-AND). Om
deze reden zijn de aantallen gevaccineerden uit eerder genoemde studies
eigenlijk te klein om conclusies over ernstige bijwerkingen aan te verbinden.

Lokale en systemische bijwerkingen waren lager in een populatie oudere
gevaccineerden vergeleken met jonge gevaccineerden, ondanks dat ernstige
bijwerkingen vaker voorkomen bij ouderen. Mogelijk zorgt een verminderde
immunologische respons voor lagere aantallen bijwerkingen.

We weten dat in reactie op gele koorts 17D infectie een cascade aan
immunologische responsen volgt, in eerste instantie wordt TNF alpha en
interferon type I gevormd na binding met toll like receptors (TLRs) 2,7,8 en 9.
Door stimulatie van TLRs worden zowel de cellulaire immuniteit (via Th1 cellen)
als de humorale immuniteit ( via Th2 cellen) in gang gezet. Bij HIV
geinfecteerden wordt een verminderde immuunrespons verwacht afhakelijk van het
aantal CD4+ cellen.

In ons centrum worden jaarlijks ongeveer 10 HIV positieve patienten met een CD4
getal tussen de 200 en 500 gevaccineerd met het gele koorts vaccin.
Door middel van het meten van de viraemie en neutraliserende antistoffen op een
aantal tijdstippen kort na de vaccinatie en de T cel respons tot na een half
jaar na vaccinatie onderzoeken we of de immuun respons bij HIV positieve mensen
mogelijk vertraagd of verminderd is ten opzichte van gezonde mensen. Dit zou
een aanwijziging kunnen geven over hoe groot het risico op SAEs is in deze
populatie.

Primair doel:
Het bepalen van de hoogte en de duur van de viraemie, de seroconversie en de
hoogte van neutraliserende antistoffen in relatie tot:
- het aantal CD4 positieve cellen
- het laagst gemeten punt van CD4 positieve cellen
- de duur van CD4 cellen boven de 200
- de HIV virale load

Secundair doel:
Lokale en systemische bijwerkingen van gele koorts vaccinatie bij HIV
geinfecteerde patienten vergelijken met gezonde vrijwilligers,
T cel responsen van HIV positieve patienten vergelijken met die van gezonde
vrijwilligers.

Observationeel case-control onderzoek. De duur van de studie bedraagt ongeveer
2 jaar. Het onderzoek zal plaatsvinden in het AMC, LUMC en Havenziekenhuis
Rotterdam.

Voor deelnemers heeft het voordeel om op de hoogte te zijn van hun bescherming
tegen gele koorts, zodat indien noodzakelijk aanvullende beschermende
maatregelen getroffen kunnen worden. In de toekomst zal beter reisadvies
gegeven kunnen worden aan HIV positieve patienten die een gele koorts
vaccinatie nodig hebben.