Vitamine D en aspecifieke klachten van het bewegingsapparaat bij niet-Westerse allochtonen

Diverse onderzoekers vonden een verband tussen lage 25-OH-D spiegels en spier-
en gewrichtspijn (Plotnikoff 2003, Erkal 2006, Mouyis 2008) en spierkracht
(Glerup 2000, Biss-Ferr 2004, Ward 2009); sommigen konden dat niet bevestigen
(Helliwell 2006, Reed 2007). In elk geval zijn er vele observationele
onderzoeken (gevalsbeschrijvingen en interventiestudies) die een gunstig effect
van vitamine D suppletie op spier- en gewrichtsklachten beschrijven. Soms in1-6
weken (Gloth, 91 Prabhala ,00 Badsha 09 Grootjan 02), somsna langere tijd (de
la Torrente 04, Nellen 96, Glerup 00, Al Farraj 03) Bovendien bleek vitamine D
suppletie spierkracht te bevorderen (Glerup 00,Dhesi 04, Bishoff-Ferrari 04
,Lips 10,Ward 10). In een systematic review kon Straube geen bewijs voor
gunstig effect van suppletie op klachten vaststellen. (Straube / Cochrane2010).
Na deze review zijn er nog drie RCT's hierover gepubliceerd: de ene vond geen
pijn verlichtend effect van vitamine D3 suppletie (2 x 10E5 IE of 800 IE/d)
gedurende 6 maanden bij niet-Westerse Allochtonen met een vitamine D gebrek
(18-65jr).Dit onderzioek was echter niet primair gericht op het onderzoeken van
(effect op) pijn (Wicherts, 2010). De andere was bij Turkse bejaarden; deze
bleken niet geholpen met 300.000 IE vitamin D3 gedurende 4 weken (Sakalli,
2011). De derde RCT is door ons bij 84 niet-Westerse allochtonen met vitamine D
tekort uitgevoerd. Hierbij bleek suppletie met 150.000 IE na 6 weken een
gunstig effect op pijn te kunnen hebben; het leek erop dat dit effect na 12
weken nog beter was (Schreuder 2012).
Er zijn pathofysiologische aanwijzingen dat vitamine D een direct effect op de
spiercel heeft: deze cellen hebben (zoals bijna alle weefsels) vitamine D
receptoren (Simpson 1985, Bischoff, 2001 Ceglia 2008)
Stemmingsverbetering met als effect klachtenreductie zou ook een verklaring
kunnen zijn: In een systematic review werd bij 10 cross-sectionele onderzoeken
een verband tussen lage 25-OH-D spiegels en depressie gevonden en (in 3
cohort-onderzoeken) dat mensen met een hoge 25-OH-D spiegel minder kans liepen
depressief te worden (Anglin, 2013) Drie recente interventiestudies waren niet
in genoemde SR opgenomen: na 6 mnd suppletie met 40.000 IE/wkwerd geen
verbetering van deppressie-symptomen gevonden in een RCT bij gezonde
vrijwilligers, onafhankelijk van 25-OH-D spiegel bij aanvang (Kjaergard,
2012). Bij een tweede RCT bij 40 depressieve patienten die met fluoxetine
behandeld werden bleek toevoegen van 1500 IE/dg vitamine D3 een gunstig effect
te hebben op herstel.(Khoraminya, 2012). In een derde , niet geblindeerde trial
kregen depressieve patienten met laag 25-OH-D 150.000 of 300.000 IE vitamine D
ofwel placebo. Na 3 maanden verbeterden de behandelde groepen 5 resp. 7 punten
op de Beck Depression Index (Mozzafari, 2013).

Wij willen het effect van suppletie met hoge doses vitamine D op aspecifieke
klachten van het bewegingsapparaat bij niet-Westerse allochtonen bepalen en
nagaan of verbetering van stemming met hiermee gecorreleerd is.

Dubbel-blind gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde trial


Stroomdiagram:

NW allochtonen met > 3mnd aspec
klachten v/h/ bew.app. en vit D <50nmol/L
|
|
Wk 0 Toestemming, Base-line metingen bij POH
+ Randomisatie

/ 200.000 IE vit D3 placebo

| |

| |
Wk 6 vragenlijsten vragenlijsten
200.000 IE vit D3 placebo

| |

| |

| |
Wk 12 vragenlijsten vragenlijsten
evt 25-OH-D bepaling evt 25-OH-D bepaling

Eén groep krijgt op week 0 en week 6 200.000 IE vitamine D3 De andere groep krijgt op week 0 en week 6 placebo en na opheffing blindering op week 12 200.000 IE vitamine D3

Wat betreft risico:
Bijwerking van 300.000 IE vit D in 6 weken tijd is vrijwel uitgesloten.
Behandeling
van osteomalacie of rachitis ( 2 ziekten die gevolg zijn van ernstig en
langdurig
vitamine D tekort) kennen bv cumulatieve doses in 6 weken van 2.000.000 IE. Op
grond van onderzoek is vastgesteld dat vitamine D spiegels van < 500 nmol/L
onschadelijk zijn (R. Veith, 2006) Omdat 400 IE/dag de vitamine D spiegel ca 10
nmol/L kan laten stijgen is bij de in deze studie maximaal gebruikte dosis
(vergelijkbaar met 7.500 IE/dg) dus goed voor maximaal 175 nmol/L stijging. In
mijn vorige
trial, waar gelijke doseringen zijn gebruikt kwam geen enkele proefpersoon
boven de
125 nmol/L uit n(Schreuder, 2012) Patiënten (geincludeerd met spiegels van < 50
nmol/L!)
blijven zo dus ruimschoots onder de 500 nmol/L, ook als zij besluiten buiten de
studie
om extra vitamine D te gaan gebruiken.
Onderzoek in Engeland met suppletie met 200.000 IU in één gift rapporteerde geen
enkele bijwerking (Daksha, 2003)
In geval van plots optredende onverklaarde klachten zal dus eerst naar andere
oorzaken dan vitamine D intoxicatie gezocht moeten worden. Zo nodig kan echter
de werkelijke dosering colecalciferol bij de onderzoeker opgevraagd worden en
evt een
nieuwe vitamine D spiegel bepaald worden. Gezien de zeer langdurige ervaring
met colecalciferol is het onwaarschijnlijk dat onbekende bijwerkingen nu nog
aan het licht zouden
kunnen komen.

Wat betreft belasting:
In het kader van onderzoek naar onbegrepen "spier"pijn zal de huisarts toch al
bloedonderzoek willen verrichten. Naast de 25-OH-D bepaling zal de patient ten
behoeve van deze studie misschien een kreatininebepaling extra krijgen; de
belasting daarvan schat ik als minimaal in.
Proefpersonen zullen in het kader van dit onderzoek -onder begeleiding van de
POH-GGZ- 4x een vragenlijstmoeten invullen en 1x een gesprek over de
studie-opzet en -doelen krijgen. Afgezien van reistijden en wachttijden komt
dit tesamen op ca 75 min tijdsinvestering uit.

Wat betreft voordeel:
Slechte stemming of depressie worden vaak miskend, zowel door de dokter als
door de patient. De in dit onderzoek gebruikte vragenlijsten kunnen beiden
hiervan bewust maken . Het feit dat deze door de POH-GGZ afgenomen worden
faciliteert een behandeling hiervan.
Veel patienten bij wie vitamine D gesuppleerd wordt zijn nieuwsgierig naar hun
bloedspiegels-na-suppletie. Dit onderzoek stelt hun in staat deze
nieuwsgierigheid te bevredigen (als zij dat willen)