Het effect van een bifocale bril bij kinderen met Downsyndroom

Aanleiding: De visus (gezichtsscherpte) nabij is verminderd bij 86 tot 100% van
de kinderen met Downsyndroom (DS).34,45,49 Dit is een extra belemmering voor
hun ontwikkelingsmogelijkheden.45 DS is één van de meest voorkomende genetische
afwijkingen, met een incidentie in Nederland van 14,6 per 10,000 levend
geborenen in 2007.
In de laatste 20 jaren is veel onderzoek naar verschillen in oogafwijkingen bij
kinderen mét en zonder DS gedaan.34,49 Refractieafwijkingen, die gecorrigeerd
moeten worden met een bril, komen veelvuldig voor14,15,17,34,45,49 (bij 40 tot
90%14) en nemen toe met de leeftijd. De accommodatie (scherp stellen bij zien
dichtbij) is onvoldoende bij 50 tot 100% van de kinderen met
DS15,17,18,19,29,45,46,49, en verbetert niet met de leeftijd19. Anders dan bij
kinderen zonder DS helpt een bril voor veraf hier niet voor het verbeteren van
de visus nabij.17 Kinderen met DS zien dus dichtbij altijd wazig. Sommige
onderzoekers leggen een relatie tussen een voortdurend onscherp beeld op het
netvlies en het ontbreken van emmetropisatie (afnemen van de
refractieafwijking)15,17, anderen zien een cruciaal verband met de verminderde
ontwikkeling van de visus bij kinderen met DS, waarbij deze achterblijft en
geen normale waarden bereikt17. De visus ontwikkelt zich meestal hooguit tot
0,50 of zelfs lager49. Poging tot accommodatie kan scheelzien veroorzaken.
Scheelzien komt veel vaker voor bij DS: bij 15-47%14,34,49 (versus3-4% in
normale populatie), en kan voorkómen of genezen worden door het dragen van de
juiste brilcorrectie. De behandeling, specifiek toegesneden op oogafwijkingen
bij DS, is de bifocale bril, maar in Nederland wordt de bifocale bril tot
dusver weinig voorgeschreven bij DS. Resultaten uit kleine onderzoeken naar het
effect van een bifocaal zijn veelbelovend:
* Betere visus nabij19,29,46
* Significant meer accurate accommodatie in groep met bifocaal19,29
* Verbeterd visueel functioneren: toegenomen snelheid en verbeterde prestaties
bij visuele perceptie en preleesvaardigheden.45,46
* Goed gebruik van de bifocaal, goede therapietrouw19,29,45,46
* Vermijdbare slechtziendheid voorkómen

Vermijdbare slechtziendheid voorkomen door bewijs te genereren voor verbetering
van de visuele functies (visus zowel veraf als nabij en de accuraatheid van de
accommodatie), preventie van scheelzien en ontwikkeling van taakgerichtheid
met een bifocale bril.

Een multicenter RCT (randomized-controlled-trial), het meest geschikte
onderzoeksdesign voor oorzaak-gevolg-vragen zoals die er zijn bij
behandelingseffecten.

Kinderen in de interventiegroep krijgen een aangepaste bifocaal voorgeschreven. De controlegroep krijgt de gangbare behandeling, de vertebril, zoals gebruikelijk in de orthoptie-praktijk. Follow-up 1,5 jaar, in 5 controlemomenten

De belasting voor patiënten is naast de normale belasting (zoals bij elk kind
dat een bril draagt) de extra meting van nabijvisus, accommodatie en
taakgerichtheid. Hierbij worden patiëntvriendelijke methoden toegepast indien
mogelijk in de vorm van spelletjes.