GENEKID - Genetische studies van chronisch nierfalen

Nierfalen of de kinderleeftijd leidt tot een verslechterde prognose en, in een
deel van de gevallen, een kortere levensverwachting. Recente studies hebben
aangetoond dat een deel van de oorzaken voor chronisch nierfalen genetisch
bepaald zijn. Het is echter zeer moeilijk gebleken om de genetische
architectuur van deze nierziekten te ontrafelen. Dit komt mede door de
variabiliteit in type genetische mutatie (structurele afwijkingen vs.
puntmutaties), het overervingspatroon (autosomaal dominant, -recessief en
x-gebonden) en het feit dat dezelfde mutaties kunnen resulteren in
verschillende fenotypen (pleiotropie). De recente ontwikkeling van genetische
methoden en -analysen maken het nu eenvoudiger om nieuwe pathogene mutaties in
chronisch nierfalen te onderscheiden. Dit is recent succesvol gebleken in
genetische nierziekten als aangeboren afwijkingen van de nieren en urinewegen,
IgA nefropathie, nefrotisch syndroom en atypisch hemolytisch uremisch syndroom
(zie hiervoor de inleiding van het protocol).

Het doel van deze studie is om de genetische achtergronden van ziekten verder
in kaart te brengen. Deze pathogene mutaties worden vervolgens gevalideerd in
grote patiëntencohorten en functionele dierstudies.

Om de onderzoeksvraag te beantwoorden maken wij gebruik van moderne, genetische
technieken om genen die ten grondslag liggen aan chronisch nierfalen te
identificeren. Door next-generation sequencing studies, target sequencing en
genoom-brede genotyperingsmethoden (SNP arrays) te combineren met
validatiestudies in grote cohorten van patiënten en diermodellen. De
patiënteninclusie zal plaatsvinden in het VUmc in Amsterdam, terwijl de
genetische studies zullen worden uitgevoerd in het coördinerend centrum,
Columbia University, afdeling nefrologie in New York, USA.

Om deze studies uit te voeren, zullen we DNA extraheren vanuit bloedmonsters
van individuen met een genetische nierziekte. Dit zal worden gedaan tijdens de
standaard klinische bloedafname op de polikliniek kindernefrologie. De
proefpersonen hoeven bij deelname aan deze studie dan ook niet extra geprikt te
worden, het gaat slechts om een afname van een extra EDTA-buis voor DNA. Er
zijn dan ook nauwelijks risico's verbonden aan deelname aan dit onderzoek.
Omdat de genetische nieraandoeningen zich voornamelijk op de kinderleeftijd
presenteren zal deze studie voor een belangrijk gedeelte bij minderjarigen
proefpersonen worden uitgevoerd. Aangezien de belasting bij deelname tot een
minimum is beperkt, en de bevindingen van deze grote internationale multicenter
studie belangrijk inzicht geeft in de pathogenese van nierziekten en bovendien
consequenties kan hebben voor kinderen met een genetische nierziekte op het
gebied van diagnosestelling en therapeutische implicaties, wegen de voordelen
van studiedeelname voor individuen in onze ogen ruimschoots op tegen de
minimale risico's.