Farmacokinetiek van oplopende doseringen van clonidine bij IC patiënten

Het optreden van delirium op de (intensive care (IC) is geassocieerd met een
hoge morbiditeit en mortaliteit. Clonidine wordt al jaren als antihypertensivum
gebruikt. Het is een alfa-2 agonist en wordt vanwege de sedatieve bijwerkingen
de laatste jaren steeds meer gebruikt om delirium te voorkomen of te behandelen
bij beademde patienten op de IC. Ook wordt het gebruik van clonidine inmiddels
geadviseerd in de NVIC richtlijn delirium op de IC. Intraveneus (iv) clonidine
wordt de laatste jaren steeds vaker gebruikt door anesthesiologen en
intensivisten als monotherapie of toegevoegd aan de andere sedativa, maar de
sedatieve werking is eigenlijk nooit uitgebreid onderzocht. We denken dat het
werkt, en er is ook wel wat literatuur van bekend, maar een consensus over
welke dosis er moet worden gebruikt ontbreekt. Op grond van enkele eerdere
onderzoeken kan worden geextrapoleerd dat een plasmaspiegel tussen de 2-6
mcg/liter een optimum van sedatie versus een minimum van hemodynamische
bijwerkingen. We kunnen slechts een schatting maken welke dosis er nodig is om
deze plasmaspiegels te bereiken. Op de IC worden meestal dosis tussen de 600 en
1800 mcg/dag gegeven, maar bij deze dosering wordt nauwelijks rekening gehouden
met lichaamsgewicht en andere relevante farmacodynamische parameters zoasl
nierfunctie. Voordat we een een gerandomiseerde trial kunnen starten naar de
effectiviteit van clonidine bij beademde patienten zal er eerst meer inzicht
moeten worden verkregen over de farmacokinetiek, farmacodynamiek en veiligheid.
Zo ook het effect van nierfunctie op de plasmaconcentratie van clonidine. Deze
studie heeft dit als doel.

Plasmaspiegels van intraveneus clonidine bij beademde patienten op de intensive
care

Single centre, prospectief, open-label, niet gerandomiseerd, dosis escalatie
cohort studie bij 32 beademde patienten op de ICU

Op het moment dat de standaard sedatie wordt afgebouwd (weaning fase) zal clonidine worden toegevoegd aan de medicatie. Drie cohorten van elk 8 patienten krijgen respectievelijk 600, 1200 en 1800 mcg clonidine per 24 uur. De eerste 4 patienten van iedere groep krijgt geen oplaaddosis, de tweede groep van 4 patienten krijgt wel een oplaaddosis clonidine (driedubbele inufiesnelheid gedurende 4 uur). Een vierde cohort van 8 patienten krijgt geen clonidine, en zal als controlegroep dienen.

De belasting van het onderzoek is minimaal. Dagelijks bloedafname, CAM-ICU
schalen en RASS schalen, alsook lichamelijk onderzoek behoort tot de dagelijkse
routinezorg op de intensive care. Extra bloedonderzoek (7 monsters) wordt
afgenomen ten behoeve van het farmacokinetisch onderzoek, maar dit wordt
afgenomen uit een al aanwezig afnamepunt (intraveneus of arterieel), zonder dat
hiervoor de patient extra hoeft te worden geprikt. Het toevoegen van clonidine
ten behoeve van sedatie bij beademde patienten wordt al veelvuldig gedaan op de
intensive care en wordt beschouwd als een veilige therapie. Behandeling met
clonidine zou kunnen leiden tot lage bloeddruk en/of een trage hartslag, dit
komt vaak voor op de intensive care. Omdat patienten continu worden gemonitord
zien wij dit niet als veiligheidsrisico. Het voordeel van meedoen aan deze
studie is de kans dat hiermee het delier mogelijk korter kan duren. Clonidine
wordt vaak gebruikt op de nederlanse intensive care afdelingen, maar consensus
over het juiste doseerschema ontbreekt. Een van de doelen van deze studie is om
een advies te kunnen geven over het optimaal effectieve doseerschema waarbij zo
min mogelijk cardiovasculaire bijwerkingen optreden.