68Ga-DOTA-NOC PET/CT beeldvorming van ziekte activiteit van neurosarcoïdose en cardiale sarcoïdose.

Sarcoïdose is een systemische granulomateuze aandoening waarbij de longen het
meest frequent zijn aangedaan maar waarbij ook (ernstige) cardiale en
neurologische complicaties voorkomen. Er is geen gouden standaard voor het
bepalen van de sarcoïdose activiteit; ziekte activiteit wordt bepaald middels
een combinatie van klinisch onderzoek, laboratorium analyse, X-thorax, 18F-FDG
PET/CT en longfunctie testen.

De diagnostiek van actieve neurologische en cardiale laesies is gecompliceerd
en er is een duidelijke klinische behoefte aan het onderscheiden van actieve
versus inactieve ziekte. Granulomateuze ontstekingen, onder andere bij
sarcoïdose, kunnen worden gevisualiseerd middels radioactief gelabelde
somatostatine analoga. Positieve bevindingen met een dergelijke scan zijn
indicatief voor actieve ziekte. In de afgelopen jaren was de kwaliteit van
beeldvorming beperkt door het ontbreken van PET tracers, maar recent zijn Ga-68
gelabelde somatostatine analoga beschikbaar gekomen.

Onze hypothese is dat 68Ga-DOTA-NOC PET/CT een sensitieve en zeer specifieke
techniek is voor de diagnostiek van cardiale en neurosarcoidose. De scan kan in
een tool voorzien die actieve ziekte kan onderscheiden van inactieve
(uitgebluste) ziekte en daarmee kan de scan ondersteunen bij de klinische
besluitvorming. Op deze manier kunnen immunosuppressiva worden beperkt tot die
patiënten die er ook klinisch voordeel van zullen hebben, met het perspectief
van het monitoren van de therapeutische respons. Daarnaast kan
immunosuppressieve therapie worden onthouden aan die patiënten zonder actieve
ziekte, en daarmee het risico op bijwerkingen wegnemen in een groep waar geen
klinische meerwaarde zou zijn te verwachten.

Het primaire doel van de studie is het evalueren van de plaats van
68Ga-DOTA-NOC PET/CT bij de beeldvorming van ziekteactiviteit bij een klinische
verdenking op neurologische of cardiale sarcoïdose; daarnaast om de
sensitiviteit en specificiteit van 68Ga-DOTA-NOC PET/CT te bepalen.

Onze hypothese is dat 68Ga-DOTA-NOC SSTR-PET/CT een sensitieve en zeer
specifieke methode is om de cardiale en neurologische ziekte activiteit te
meten. Deze hypothese is gebaseerd op de aangetoonde SSTR expressie van het
sarcoïdose granuloom, en de resultaten van SRS bij sarcoïdose.
68Ga-DOTA-SSTR-PET/CT is de gouden standaard in de diagnostiek van NET en kan
eveneens superieur blijken ten opzichte van SRS bij sarcoïdose.


Als secundair doel zal de klinische respons op immunosuppressieve therapie
gecorreleerd worden met kwantitatieve tracer uptake (myocardiale SUVmax voor
68Ga-DOTA-NOC en 18F-FDG PET/CT en LGE voor cardiale MRI). Omdat SSTR-PET/CT
een maat is voor de inflammatoire activiteit van het sarcoïdose granuloom, is
onze hypothese dat 68Ga-DOTA-NOC tracer uptake voorspellend is voor de respons
op immunosuppressieve therapie.

De studie is een prospectieve single-center pilot (proof of principle) studie
naar patiënten met een klinische verdenking op cardiale of neurologische
sarcoïdose in het centrum voor interstitiele longziekten (cIL) van het St.
Antonius Ziekenhuis.

De studiegroep wordt verdeel in twee groepen, met ofwel klinische verdenking op
cardiale sarcoïdose (n = 30) ofwel klinische verdenking op neurologische
sarcoïdose (n = 10).

Bovenop de sarcoïdose work-up van het St. Antonius Ziekenhuis behelst de studie
één 68-Ga-DOTA-NOC PET/CT onderzoek. De toegediende activiteit betreft ongeveer
150 MBq 68Ga-DOTA-NOC. Met een dosis equivalent van 1.7 x 10-2 mSv/MBq
resulteert dit in een additionele effectieve dosis van 2.55 mSv. De effectieve
stralingsdosis van de CT acquisitie voor attenuatie correctie en lokalisatie
behelst 1 mSv. Dit resulteert cumulatief in een additionele effectieve dosis
van 3,55 mSv voor de PET/CT procedure per patiënt. Dit is vergelijkbaar met 1,4
maal de jaarlijkse achtergrondstraling voor de Nederlandse bevolking.

De hoeveelheid DOTA-NOC, een octreotide analogon, gebruikt voor 68-Ga-DOTA-NOC
PET/CT betreft een maximum van 40 microgram. Dit is in overeenstemming met de
limiet van 50 microgram van de Ph. Eur. monografie, alsmede de EANM richtlijn
voor PET/CT diagnostiek van 68-Ga-DOTA-geconjugeerde peptides. Deze hoeveelheid
heeft geen klinisch significant farmacologisch effect. 68Ga-DOTA-NOC is een
radiofarmacon dat wereldwijd in gebruik is sinds 2003 en is opgenomen in de
eerder genoemde 2010 EANM richtlijn.

68Ga-DOTA-NOC PET/CT wordt in het St. Antonius Ziekenhuis routinematig
toegepast voor de diagnostiek van neuroendocriene tumoren (NET) sinds september
2014. Dit gebeurt conform de lokale farmacovigilantie procedure voor niet
geregistreerde radiofarmaca.