Inzicht in proximale en distale ijzer reabsorptie door studies naar uitscheiding van ijzer in de urine in gezondheid en ziekte van de mens

Het lichaam is in staat om de opname en opslag van ijzer te reguleren, maar
heeft beperkte capaciteiten om de uitscheiding van ijzer te reguleren.
Systemisch ijzer gebonden aan het ijzer transport eiwit transferrine
(ferri-transferrine) wordt op zijn minst gedeeltelijk gefiltreerd door de
glomerulus richting het tubulaire lumen van de nier, en wordt, als gevolg
hiervan, geresorbeerd door de proximale en distale nier tubuli in de vorm van
ferri-transferrine of niet-transferrine gebonden ijzer (NTBI). Hierdoor bevat
de urine van gezonde personen amper ijzer. Dit heeft als gevolg dat verstoorde
ijzer opname, bijvoorbeeld in de darm in HFE-hereditaire hemochromatose of door
meerdere bloed transfusies in *-thalassemie of Diamond Blackfan anemie, kan
leiden tot systemische ijzerstapeling, dat schade in meerdere organen (bv.
hart, lever) veroorzaakt. Bovendien kan systemische ijzerstapeling leiden tot
verhoogde blootstelling aan ijzer voor de nier en in de nier is dit
geassocieërd met nierfalen. Echter, de fysiologische mechanismen van ijzer
verwerking door de nier zijn nog niet volledig opgehelderd en zijn niet
bestudeerd in pathologische condities zoals systemische ijzerstapeling of
nierziekten. Bovendien, ijzer reabsorptie door de nier is amper bestudeerd in
in vivo modellen. Het beter begrijpen van ijzer reabsorptie door de nier zou
kunnen leiden tot nieuwe aangrijpingspunten voor therapie om i) de prognose van
nierziekten te verbeteren en ii) uitscheiding van ijzer in patiënten met
systemische ijzerstapling te bevorderen.

In dit onderzoek willen we meer inzicht krijgen in proximale and distale
reabsorptie van ijzer, transferrine, NTBI en labiel plasma ijzer (LPI). Daarom
willen we ijzer, transferrin, NTBI en LPI concentraties ten opzichte van de
concentratie kreatinine in de urine bestuderen in gezonde vrijwilligers en
patiënten met i) verminderde functie van de nier tubuli (tubulopathie); en ii)
patiënten met verhoogde ijzer filtratie door de glomerulus (patiënten met
systemische ijzerstapeling).
We verwachten verhoogde concentraties ijzer in de urine bij i) patiënten met
tubulopathie, omdat we denken dat de reabsorptie van gefilterd
ferri-transferrine door de nier verminderd is bij tubulus dysfunctie; en ii)
patiënten met systemische ijzerstapeling, omdat we denken dat verhoogde
concentraties van gefilterd ferri-transferrine en NTBI in het tubulaire lumen
de reabsorption capaciteit van de nier tubuli kunnen overstijgen.

Cross sectionele studie.

In deze studie vragen we om bij de proefpersonen eenmalig bloed (één 3 ml buis)
en urine (één portie urine) te verzamelen. Aangezien dit routine procedures
zijn in de standaard behandeling van de patiënten die deelnemen aan onze studie
verwachten we dat de risico's en belasting voor de patiënten verwaarloosbaar
zijn. Patiënten die ijzer chelatie medicatie gebruiken (bv. deferasirox) vragen
we om op mijn minst 4 dagen het gebruik van deze medicatie te onthouden, om te
voorkomen dat de concentratie ijzer in de urine vertekend is voor uitscheiding
van de ijzer-chelator-complexen in de urine.
Omdat we verwachten dat de concentratie ijzer in de urine bepaald worden door
filtratie van het systemisch circulerend ijzer door de glomerulus en door
reabsorptie door de tubuli, bestuderen we in deze studie proefpersonen met
abnormale circulerende ijzer parameters en tubulus functie, namelijk
proefpersonen met systemische ijzerstapeling en proefpersonen met tubulus
dysfunctie, in verhouding tot gezonde vrijwilligers.